اکو ایران/ «هزاران میلیارد تومان کلاهبرداری پدیده شاندیز از 136 هزار مالباخته»، «ده‌ها هزار مالباخته شرکت بادران»، «کلاهبرداری 30 هزار میلیارد تومانی رضایت خودرو از 50 هزار نفر» و «صدها مالباخته در کلاهبرداری فروش گوشی آیفون»؛ همه این کلاهبرداری با اسم کلاهبرداری پانزی توصیف می‌شوند. اما کلاهبردی پانزی چیست؟ در سال 1920 چالز پانزی، کلاهبرداری انجام داد که بعد از این تاریخ، آن مدل کلاهبردی به اسم خودش ثبت شد. از آن زمان صدها طرح کلاهبرداری به شکل مشابه پانزی در سراسر دنیا اجرا شده است که علاوه بر خالی کردن جیب میلیون‌ها نفر، باعث اتفاقات سیاسی و اجتماعی بزرگی هم شده است. برخی دلایل اقتصادی در ایران نظیر نبود گزینه مناسب برای سرمایه‌گذاری، ناپایداری بورس، بانک و وابستگی آنان به اتفاقات سیاسی و در نهایت در دسترس نبودن امکان سرمایه‌گذاری در خارج از کشور به علت تحریم‌های مختلف باعث گرفتاری افراد در دام این کلاهبرداری‌ها شده است. چراز در این قسمت چگونگی فعالیت کلاهبرداری‌های پانزی را بررسی می‌کند.