ایرنا/ چه دردناک که جنگ با همه‌ی ابعاد ویرانگرش، تنها محدود به ویرانی‌های فیزیکی و جسمانی نیست بلکه با خود آسیب های عمیق روانی نیز به همراه می‌آورد که ۲ گروه کودکان و سالمندان به‌ویژه در این میان آسیب‌پذیرتر از سایرین‌ هستند.

کودکان به دلیل ناپختگی فکری، وابستگی هیجانی شدید به والدین و ناتوانی در درک مفاهیم پیچیده ای مانند مرگ، ناامنی و بی‌خانمانی به شدت در برابر فشارهای روانی جنگ آسیب‌پذیرند.
مهم‌ترین پیامدهای روانی کودکان در شرایط جنگی شامل اضطراب و ترس مزمن ،صدای انفجار، دیدن اجساد یا صحنه‌های خشونت‌بار، جدایی از والدین یا حتی آوارگی می‌تواند ترس دائمی را در کودک نهادینه کند.

اختلال استرس پس از سانحه ممکن است شب ادراری، کابوس و سکوت روانی نشانه‌هایی رایج از اضطراب سرکوب‌شده در کودکان باشد که باید جدی گرفته شوند.

همچنین درخصوص وضعیت سالمندان در این شرایط ، نشانه‌های فشار روانی در این افراد افسردگی پنهان است که سالمندان کمتر از نسل‌های جوان احساسات خود را بیان کرده و کاهش انرژی، بی‌خوابی یا بی‌اشتهایی می‌تواند علامت افسردگی باشد.

در بحران‌هایی مانند جنگ، توجه صرف به امکانات مادی و پزشکی کافی نیست و سلامت روان به ویژه برای کودکان و سالمندان، نقش تعیین‌کننده‌ای در عبور از بحران و بازسازی فردی و اجتماعی دارد. عدم توجه به نیازهای روانی این گروه‌ها، می‌تواند نسل‌های آینده را با زخم‌هایی ناپیدا اما عمیق مواجه کند.

روانشناسان، مددکاران اجتماعی و خانواده‌ها باید دست در دست هم از آسیب‌پذیرترین اقشار جامعه در روزهای سخت حفاظت کنند چرا که دوام جامعه، در گرو تاب‌آوری روانی ضعیف‌ترین اعضای آن است.

ضرورت توجه به روحیه و عواطف کودکان

یک روانشناس اجتماعی دراین زمینه به خبرنگار ایرنا در خصوص بهداشت روان کودکان دردوران پسا جنگ گفت: باید دراین خصوص والدین، معلمان و مددکاران آموزش دیده برای پشتیبانی عاطفی به کار گرفته شوند.

دکتر " احمد علی جبارزاده " افزود: کودکانی که از نزدیک شاهد فجایع بوده‌اند، ممکن است با نگرانی های ذهنی، تحریک‌پذیری، گوشه‌گیری و بی‌اعتمادی مزمن مواجه شوند.

وی اضافه کرد: برای حفظ سلامت روان کودکان در شرایط جنگی باید محیطی حتی‌الامکان امن و باثبات برایشان فراهم شده و امکان بیان احساسات و صحبت درباره ترس‌ها و سوالاتشان فراهم شود.

جبارزاده گفت: در سویی دیگر، سالمندان نیز از جمله گروه‌هایی هستند که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند اما آسیب‌پذیری بالایی دارند. بسیاری از سالمندان با مشکلاتی مانند بیماری‌های مزمن، کاهش استقلال، انزوای اجتماعی ، وابستگی به اطرافیان و از دست دادن عزیزان مواجه‌اند. جنگ این مشکلات را تشدید می‌کند.
وی یادآورشد که با از دست دادن کنترل بر محیط اطراف و قطع ارتباط با خانواده، احساس بی‌فایده بودن شدت می‌گیرد چرا که تروماهای عمیق سالمندانی که جنگ‌های قبلی یا سوگ‌های متعدد را تجربه کرده‌اند، ممکن است بار دیگر با بازآفرینی روانی رویدادهای قدیمی مواجه شوند.

این پژوهشگر اجتماعی یاداورشد : حفظ تماس عاطفی، ولو به شکل تلفنی یا دیدارهای کوتاه ، مشورت در تصمیم گیری های برای حس کنترل و حفظ شان انسانی و استفاده گروه‌های حمایتی یا مشاوره‌های روانی مناسب با فرهنگ و سن‌شان فراهم شود.