سلامت نیوز/ سوء هاضمه، پرخوری، عدم تحمل غذایی و سنگ کیسه صفرا از علل شایع درد معده فوقانی بعد از غذا خوردن است که به عنوان درد پس از غذا شناخته می شود. ناراحتی ممکن است حتی به بالای ناحیه دنده نیز برسد.

  به نقل از وری ول هلث، اگر معده شما اغلب بعد از غذا خوردن درد می کند، ایده خوبی است که با یک پزشک صحبت کنید، زیرا می تواند نشانه ای از اختلال گوارشی باشد که نیاز به درمان دارد. درد شدید ممکن است نیاز به مراقبت های پزشکی فوری داشته باشد.

این بررسی اجمالی برخی از دلایلی که ممکن است بعد از غذا خوردن درد داشته باشید را پوشش می دهد. همچنین توضیح می دهد که چه زمانی باید به یک متخصص مراقبت های بهداشتی مراجعه کنید.
 

علل شایع درد شکم
درد شکم بعد از غذا خوردن به دلایل زیادی رخ می دهد از پرخوری گرفته تا پانکراتیت یا التهاب لوزالمعده که در پشت معده قرار دارد و قابل ردیابی است.

در زیر چند دلیل رایج برای این نوع درد آورده شده است. با این حال، مشخص کردن یک علت دقیق گاهی اوقات می تواند مشکل باشد، به خصوص اگر بیش از یک عامل مقصر باشد.
 

غذا خوردن خیلی زیاد یا خیلی سریع
معده "متوسط" فقط می تواند حدود 1 یا 2 فنجان غذا را در خود جای دهد. مشکل اغلب زمانی شروع می شود که افراد سعی می کنند از این ظرفیت فراتر بروند. معده باید کشیده شود تا جایی برای غذای اضافی باز شود که می تواند باعث ناراحتی یا درد شود.

سریع غذا خوردن که اغلب باعث پرخوری می شود می تواند باعث شود که هوای اضافی را ببلعید و باعث نفخ و گاز شود. اینها در واقع دو مورد از محرک های اولیه برای درد شکم بعد از خوردن غذا هستند.

برای جلوگیری از خوردن بیشتر از نیازتان، سعی کنید حواس‌پرتی‌ها را در زمان صرف غذا محدود کنید. نوشیدن متناوب آب نیز می تواند به سیر شدن شما کمک کند تا پرخوری نکنید.

برای کاهش سرعت خود در حین غذا خوردن، متخصصان تغذیه اغلب توصیه می کنند که یک لقمه بخورید، فورا چنگال خود را پایین بیاورید و قبل از برداشتن دوباره چنگال کاملاً لقمه ی خود را بجوید.
 

سوء هاضمه
درد یا سوزش در وسط بالای شکم، درد اپی گاستر یا سوء هاضمه نامیده می شود و هر ساله حدود 25 درصد از افراد را تحت تأثیر قرار می دهد.

سوء هاضمه ممکن است باعث موارد زیر شود:

احساس سیری در اوایل غذا
نفخ
حالت تهوع
در موارد زیر فرد ممکن است سوء هاضمه را تجربه کند:

قهوه یا الکل زیاد بنوشد
خیلی سریع یا زیاد غذا بخورد
غذاهای چرب، تند یا چرب یا آنهایی که حاوی اسید زیادی هستند (مانند پرتقال و گوجه فرنگی) را ترجیح دهد.
استرس دارد
دخانیات مصرف میکند
اگرچه همه مبتلایان به سوء هاضمه یک عارضه زمینه‌ای برای آن ندارند، فقط حدود 20 تا 30 درصد آن را می‌دانند. به همین دلیل است که ملاقات با یک پزشک بسیار مهم است.

اگر سوء هاضمه شما مزمن است و علت خاصی پیدا نمی شود، ممکن است به آنچه سوء هاضمه عملکردی گفته می شود، مبتلا باشید. این بدان معناست که مشکل یا بیماری ساختاری مشخصی وجود ندارد، اما دستگاه گوارش به طور طبیعی کار نمی کند و باعث ایجاد علائم مداوم می شود.

اختلالات عملکردی معده که می توانند بعد از غذا خوردن باعث ایجاد مشکلاتی شوند عبارتند از:

اپی گاسترسندرم درد (EPS): درد یا سوزش اپی گاستر علامت اصلی است.
سندرم پریشانی پس از غذا (PDS): در اوایل غذا احساس سیری می کنید.
برخی عادات بیشتر از سایرین باعث ایجاد سوء هاضمه می شوند. ممکن است پس از نوشیدن بیش از حد قهوه یا الکل، غذا خوردن خیلی سریع یا زیاد، یا خوردن غذاهای چرب، تند یا غذاهای حاوی مقدار زیادی اسید، احساس نفخ یا حالت تهوع داشته باشید.


عدم تحمل غذایی و آلرژی
بسیاری از مردم آلرژی غذایی و عدم تحمل غذایی را اشتباه می گیرند. این عمدتا به این دلیل است که برخی از علائم گرفتگی معده، اسهال و استفراغ می توانند مشابه باشند.

عدم تحمل غذایی به دلیل ناتوانی بدن در هضم یک ماده خاص در غذا ایجاد می شود. به عنوان مثال، کمبود آنزیم لاکتاز باعث عدم تحمل لاکتوز یا مشکلات لبنیات می شود. در این مورد، مصرف وعده های کوچکتر یا یک محصول بدون لاکتوز می تواند به جلوگیری از درد شکم کمک کند.

افراد مبتلا به آلرژی غذایی باید از برخی غذاها یا مواد تشکیل دهنده به طور کامل اجتناب کنند زیرا می توانند پاسخ ایمنی غیرطبیعی را ایجاد کنند که در برخی موارد می تواند تهدید کننده زندگی باشد. آلرژی به تخم مرغ، شیر، بادام زمینی، صدف و گندم شایع ترین آلرژی های غذایی هستند.

ممکن است در مورد عدم تحمل یا آلرژی شک داشته باشید و ممکن است حق با شما باشد اما با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید تا آنها بتوانند نظر شما را تایید کنند.

نه تنها یک تشخیص رسمی می تواند به شما کمک کند تا زمان غذا را بهتر بگذرانید تا بهترین احساس را داشته باشید، بلکه در مورد آلرژی، می تواند به شما دسترسی به اپی نفرین را بدهد، درمان اورژانسی که می توانید در صورت واکنش شدید از آن استفاده کنید.


بیماری بازگشت اسید به مری
معده مریبیماری ریفلاکس (GERD) یک وضعیت سلامتی است که در آن اسید از معده شما به سمت مری، لوله ای که به دهان شما منتهی می شود، جریان می یابد.

GERD می تواند باعث موارد زیر شود:

سوزش در مری (سوزش معده)
درد هنگام قورت دادن
چشیدن طعم اسید یا غذای هضم نشده در گلو یا دهان
بسیاری از افراد هر از گاهی علائم ریفلاکس دارند. افراد مبتلا به GERD به طور منظم علائم را تجربه می کنند. اسید می تواند به مری آسیب برساند، بنابراین اگر اغلب رفلاکس را تجربه می کنید، خوب است با پزشک خود صحبت کنید. 

سندرم روده تحریک‌پذیر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک وضعیت سلامتی است که در آن افراد درد شکمی دائمی دارند. در واقع، سه نوع از رایج‌ترین نوع IBS شامل ناراحتی شکمی، همراه با یک علامت دیگر است نظیر:

بیشتر اسهال و ناراحتی شکمی
بیشتر یبوست و ناراحتی شکمی
مدفوع شل متناوب و یبوست همراه با ناراحتی شکمی
بسته به فرد، ناراحتی را می توان با دقت بیشتری به صورت نفخ، سوزش، گرفتگی، اتساع، پری یا درد شدید توصیف کرد. غذا، استرس، یبوست و اسهال همگی محرک های احتمالی هستند.

درد ناشی از IBS می تواند در قسمت های فوقانی، میانی و تحتانی شکم رخ دهد. همچنین می تواند به قسمت های بالای تنه گسترش یابد. تا 30 درصد از افرادی که سوء هاضمه دارند نیز IBS دارند. 

سنگ کیسه صفرا
سنگ‌های صفراوی رسوبات کوچک، سخت و کریستالی مانندی هستند که می‌توانند در کیسه صفرا یا مجاری صفراوی (ساختارهای لوله‌ای در داخل کبد) ایجاد شوند. این سنگ‌ها زمانی رخ می‌دهند که کلسترول بیش از حد در صفرا وجود داشته باشد، عملکرد غیرطبیعی کیسه صفرا یا به دلایل دیگر باشد.

سنگ کیسه صفرا گاهی بعد از خوردن غذا باعث درد می شود، به خصوص اگر یک وعده غذایی حجیم یا پرچربمیل کرده باشید.

برخی افراد با معده خالی دچار درد کیسه صفرا می شوند. حتی می تواند آنها را از خواب بیدار کند. گاهی اوقات به این درد قولنج صفراوی گفته می شود. مهم است که این نوع درد را بررسی کنید. اگر کیسه صفرا شما ملتهب است، می تواند جدی باشد. حتی ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.

اگر درد شما به اشکال زیر است به پزشک مراجعه کنید:

در وسط یا سمت راست بالای شکم شما
پشت جناغ شما
در قسمت بالای پشت یا شانه راست
درد در هنگام جویدن غذا
سایر علائم سنگ کیسه صفرا عبارتند از تهوع و استفراغ

پانکراتیت
پانکراتیت می تواند باعث درد بعد از غذا شود. اغلب از قسمت فوقانی شکم شروع می شود و به پشت گسترش می یابد. همچنین ممکن است حالت تهوع و استفراغ داشته باشید؛ دو علامت آشکار پانکراتیت که می تواند آن را از سایر علل درد معده بعد از غذا خوردن جدا کند.

به گفته مؤسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی، افراد مبتلا به پانکراتیت معمولاً بسیار بیمار به نظر می رسند و احساس می کنند.

علاوه بر حالت تهوع یا استفراغ، در صورت مشاهده موارد زیر باید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:

ضربان قلب سریع
درد شدید در ناحیه شکم
تنگی نفس
رنگ مایل به زرد پوست یا سفیدی چشم ( یرقان )
هر یک از این علائم می‌تواند نشانه‌ای از عفونت یا انسداد خطرناک در لوزالمعده، کیسه صفرا یا مجرای پانکراس باشد.
 

زخم معده
زخم‌های گوارشی زخم‌هایی هستند که روی پوشش معده یا اثنی عشر که اولین قسمت روده‌ها هستند، هستند.

این زخم‌ها می‌توانند باعث دردی شوند که در هر جایی بین استخوان سینه (جناخ) و ناف شما ایجاد شود، چه معده خالی باشد یا نباشد. درد مخصوصاً بعد از غذا خوردن معمولاً به معنای زخم معده یا زخم معده است.

داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ادویل (ایبوپروفن)، بایر (آسپرین) و آلو (ناپروکسن) می‌توانند منجر به زخم معده شوند، به خصوص اگر آنها را برای مدت طولانی مصرف کنید.

بسیاری از زخم ها توسط باکتری های رایج معده به نام هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می شوند. درمان این عفونت مهم است. اگر این کار را نکنید، می تواند منجر به سرطان های خاص روده شود.


علل کمتر رایج
برخی از علل کمتر شایع درد بعد از غذا خوردن عبارتند از:

آئروفاژییا زمانی که هوای زیادی را قورت می دهید: در حالی که این اتفاق می تواند به دلیل تند غذا خوردن باشد، همچنین می تواند به دلیل صحبت کردن هنگام غذا خوردن یا جویدن آدامس بعد از غذا نیز باشد.
یبوست: برای کاهش هر گونه ناراحتی، از مصرف غذاهای کم فیبر یا بدون فیبر، از جمله چیپس، فست فود، گوشت و غذاهای فرآوری شده اجتناب کنید و آب فراوان بنوشید. هیدراته ماندن یک راه عالی برای جلوگیری از درد و ناراحتی ناشی از یبوست است.
ایسکمی روده یا مشکل در خون رسانی به روده کوچک
سرطان معده یا مری
 

چه زمانی باید به یک پزشک مراجعه کرد؟
اگر هر چند وقت یکبار بعد از خوردن غذا احساس درد می‌کنید و مانع از عملکرد شما نمی‌شود، ممکن است بخواهید در ملاقات بعدی خود آن را با پزشک خود در میان بگذارید. اما اگر مرتباً بعد از غذا خوردن درد دارید، یا دردتان قابل توجه است، مهم است که فوراً با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. تشخیص صحیح اولین قدم به سوی یک برنامه درمانی است.

اگر درد شدید همراه با هر یک از علائم زیر دارید، به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید:

لرز
تب
زردی
ضربان قلب سریع
استفراغ شدید
بسیاری از مشکلات گوارشی مختلف می توانند بعد از غذا خوردن باعث درد شوند. سوء هاضمه، GERD، سنگ کیسه صفرا، IBS و پانکراتیت برخی از علل شایع هستند. برخی از علل کمتر رایج نیز وجود دارد.

اگر درد شدید همراه با تب، استفراغ، لرز، ضربان قلب سریع یا زردی چشم و پوست دارید، آن را به عنوان یک اورژانس پزشکی پیگیری کنید.

تعجب نکنید اگر پزشک شما به شما توصیه می کند که از یک رژیم غذایی با فیبر بالا استفاده کنید، مهم نیست که چه چیزی ممکن است باعث درد شکم شما شود.

تحقیقات نشان می دهد که رژیم غذایی با فیبر بالا از بیماری ها و بیماری های مزمن محافظت می کند و برای سلامت روده مفید است.

فقط مراقب باشید زیاده روی نکنید؛ فیبر بیش از حد می تواند شما را با درد شکم، نفخ و گاز، دقیقاً به همان جایی که شروع کرده اید بازگرداند. پزشک شما باید بتواند به شما در ایجاد تعادل مناسب با مصرف فیبر کمک کند.
 

سوالات متداول
درد معده بعد از غذا خوردن در خانه چگونه درمان می شود؟
گزینه های درمان در خانه به علق بستگی دارد. شما ممکن است یک داروی بدون نسخه برای گاز یا اسهال یا مسکن‌های ضد درد NSAID برای گرفتگی‌های خفیف معده در نظر بگیرید. نوشیدن آب، چای نعناع یا زنجبیل، پرهیز از غذاهای تند و نوشیدنی های حباب دار و خوردن وعده های غذایی کوچکتر به آرامی نیز ممکن است کمک کننده باشد.
 

آیا بارداری می تواند باعث درد بعد از غذا شود؟
بله. هورمون های بارداری می توانند بر سیستم گوارشی تأثیر بگذارند و هضم را در معده و روده های کوچک و بزرگ کند کنند. از آنجایی که کیسه صفرا نیز ممکن است دیرتر تخلیه شود، ممکن است در نهایت سنگ کیسه صفرا تشکیل شود. به علاوه، رحم در حال رشد می تواند به دستگاه گوارش فشار وارد کند.