خراسان/ دانشجوی ارشد هستم و از زمانی که وارد دوره کارشناسی‌ارشد شدم، استرس زیادی به من دست داد که نتوانم موفق شوم و شکست بخورم. نمراتم در حال حاضر بد نیست و تازه موضوع پایان نامه‌ام را مشخص کردم ولی می‌ترسم در جلسه دفاع از پایان‌نامه‌ام افتضاح به بار بیاورم. می‌ترسم در آینده شغل هم پیدا نکنم. پسر هستم و 26 ساله. راهنمایی‌ام کنید که چه کنم؟
 
پاسخ مشاور
مخاطب گرامی، گفته‌اید از زمان ورود به کارشناسی ‌ارشد، استرس زیادی را تجربه می‌کنید چراکه نگران موفق نشدن و شکست هستید. شما باید بدانید که اضطراب و استرس دو مقوله کاملا مجزا هستند اما چون علایم یکسانی دارند، معمولا یکسان قلمداد می‌شوند. با توجه به آن‌چه در پیامک‌تان بیان کرده‌اید، فکر می‌کنم مشکل شما اضطراب بی‌کفایتی یا ناکامی باشد نه ترس و استرس. در ادامه، نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
 با اضطراب بی‌کفایتی آشنا شوید
در این نوع اضطراب(اضطراب بی‌کفایتی یا ناکامی) فرد خود را به قدر کافی خوب نمی‌داند و همواره به دنبال دلایلی است که ممکن است باعث شکست شوند. چند دلیل عمده برای ایجاد این حالت وجود دارد. نداشتن عزت‌نفس کافی، استانداردهای غیر واقع‌بینانه، تمرکز بیش از حد روی نتیجه و ... از جمله آن‌ها هستند. همه ما تجربه شکست داریم، پس باید از آن‌ها درس بگیریم. شما یک فهرست از توانایی‌ها و نقاط ضعف خود تهیه کنید. خواهید دید که احتمالا تمام چیزی را که برای موفقیت لازم است، در خود دارید یا قابل بهتر شدن هستند.

 در حال حاضر نگران شغل نباشید
نتیجه معمولا در اختیار ما نیست. مثلا ترس از پیدا نکردن شغل که در سوال شما هم بود، این موضوع به عوامل زیادی مثل شرایط اجتماعی-اقتصادی زمان دانش‌آموختگی شما، توان علمی شما و ... بستگی دارد. شما تنها روی دانش و تلاش خود کنترل دارید. پس آن را به نحو احسن انجام دهید، بقیه مسائل را به خدا بسپارید زیرا در کنترل شما نیستند. هیچ فردی نمی‌داند تا چندسال آینده اوضاع اقتصادی کشور چگونه خواهد شد و چه آینده شغلی برای شما، رقم خواهد خورد.
 شکست را هم بخشی از زندگی بدانید
آیا آن چه از خود انتظار دارید اصلا واقعی و قابل حصول است؟ بلندپروازی خوب است و باعث پیشرفت می‌شود، اما انتظارات غیر واقعی فقط باعث اضطراب می‌شوند. اگر انتظار انجام کاری بی‌نقص را  دارید، قاعدتا غیر ممکن است. دوره ارشد برای آموزش اصول اولیه تحقیق و پژوهش طراحی شده است، پس قرار نیست کاری بی‌عیب و نقص ارائه شود. در انتها یادتان باشد که شکست هم بخشی از زندگی است و نمی‌توان از آن گریخت. فقط فردی که کار انجام نمی‌دهد، از شکست مصون است.
نویسنده : دکتر مهدی سودآوری| ‌ روان‌شناس و مدرس دانشگاه