فیلم نیوز/ درباره سریال تلویزیونی «سوران» که برگ‌هایی از روزهای ملتهب کردستان در دهه‌50 را ورق زده و تصویری قابل تامل از آن ایام را پیش روی مخاطب قرار داده است؛ آیا سریال جانب انصاف را نگه خواهد داشت؟
شبکه یک همزمان با پایان پخش «گیل‌دخت» سراغ «سوران» رفت. با این تفاوت که اولی روزهای پنجشنبه‌ و جمعه‌ پخش می‌شد و دومی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه روی آنتن می‌رود و تکرار دو قسمت همزمان روزهای جمعه در کنداکتور قرار می‌گیرد. هر دو سریال تاریخی هستند اما با تفاوت‌های بسیار؛ چه مقطع تاریخی داستان و چه شیوه مواجهه با سوژه. سهم تخیل از روایت دوران قاجار در «گیل‌دخت» زیاد بود اما «سوران» بر اساس اتفاقات واقعی دهه 50 ساخته شده است. در گزارش امروز نگاهی داریم به سریال «سوران»‌؛ بر مبنای شش قسمت پخش شده آن.

داستان چیست؟

«سوران» به تهیه‌کنندگی مجتبی فرآورده و کارگردانی سروش محمدزاده با اقتباسی آزاد از کتاب «عصرهای کریسکان» اثر کیانوش گلزارراغب ساخته شده است و زندگی یک جوان کُرد در التهابات دهه ۵۰ منطقه کردستان را روایت می‌کند. این سریال درواقع قصه زندگی امیر سعیدزاده ملقب به سعید سردشتی، تنها زندانی نجات‌یافته از زندان هولناک کریسکان است. در قسمت‌های ابتدایی، روزمرگی آرام شخصیت‌ها قاب گرفته شد که بی‌توجه به سیاست مشغول زندگی هستند. در این میان دوربین بیش از همه به سوران نزدیک شد؛ او بعد از مدت‌ها به سنندج بازمی‌گردد تا جشن عروسی برادر کوچک را برپا کند. دل خودش هم پیش یک نفر گیر می‌افتد و آهنگ ازدواج می‌کند. آرام‌آرام موج انقلاب 57 به سنندج می‌رسد و سوران هم درگیر ماجرا می‌شود…. روایت اتفاقات «سوران» توام با صبر و طمانینه است که شیوه‌ای درست برای بیان چنین قصه‌ای هم هست. منتها شاید مخاطب کم‌حوصله نتواند با جزئیات به ظاهر اضافه قصه همراه شود؛ حال آنکه سازندگان برای نشان دادن بخشی از آنچه در تاریخ معاصر رخ داده، لاجرم مجبور به نمایش جزئیات و اتفاقات معمول زندگی بوده‌اند. در این مسیر چه چیزی بهتر از نمایش عروسی، دلدادگی، سرخوشی و البته التهاب انقلاب. در قسمت‌های اخیر پای موضوعاتی تازه به داستان وارد شده؛ مثل ترور، درگیری خیابانی، موانع عشق سوران و … که قلاب‌های خوبی برای همراه کردن مخاطب هستند.

اهمیت سوژه چیست؟

سهم تاریخ معاصر کردستان از آثار نمایشی زیاد نیست و محدود به مواردی مثل فیلم «غریب» می‌شود که اخیرا اکران آنلاین شد و داستان آن مربوط است به شیوه فرماندهی شهید محمد بروجردی در جنگ 22 روزه که منجر به خروج کومله، دموکرات و دیگر گروه‌های مسلح از این منطقه شد. «سوران» هم مانیفست این احزاب را به تصویر می‌کشد که در قالب مبارزه مسلحانه با پهلوی قصد تشکیل حکومت خودمختار در کردستان را داشتند. در سریال شیوه‌های مبارزه آنها مثل ترور ماموستا‌، مجهز کردن زنان به اسلحه و‌… نشان داده می‌شود و دلایل مخالفت با جمهوری اسلامی نیز مطرح است. سریال تا اینجا سعی کرده راوی صادقی از تاریخ معاصر باشد ولی این نگرانی هست که اسیر ملاحظات شود و روایتی یکطرفه داشته باشد. عجالتا موارد مطرح شده در سریال می‌تواند کدهایی باشد برای علاقه‌مندان تا در این باره مطالعه داشته باشند.  
 «سوران» از جمله سریال‌های اقتباسی است که براساس کتاب «عصرهای کریسکان» اثر کیانوش گلزارراغب ساخته شده است.
فضا‌سازی چگونه است؟

یکی از امتیازات سریال «سوران» طراحی صحنه و لباس، گریم و نیز دکور است که منجر به خلق فضایی باورپذیر از کردستان دهه 50 شده. طبعا برخی از فضای شکل گرفته حاصل تخیل طراحان و نیز تهیه‌کننده و کارگردان است اما مختصات به شکلی رقم خورده که بیننده تلویزیون را به چند دهه قبل می‌برد. فارغ از اینکه کسی قصه و شیوه مواجهه با یک ماجرای واقعی را دوست داشته باشد یا نه، نمی‌تواند با فضاسازی «سوران» همراه نشود. خود محمدزاده در گفت‌و‌گو با ‌ مهر گفته:« سریال «سوران» برای من یک چالش جدی و جدید بود. در حوزه کاری فضاسازی همیشه جذاب‌ترین بخش این شغل برایم بوده ‌ که شامل همه فضاهای جغرافیایی، لباس و گریم می‌شود. به ویژه انتخاب بازیگران جدید یا چهره‌های کمتر‌دیده شده هم بخش دیگری از این فضاسازی است که از چالش‌های جذاب برای من هستند.»
بازیگران چه کرده‌اند؟

اتفاق مهم‌تر سریال مربوط به بازی‌هاست. مهدی نصرتی که اولین بار بازی‌اش در «لباس شخصی» به چشم آمد، در نقش سوران درخشان ظاهر شده و شخصیتی ملموس و البته دوست‌داشتنی مقابل دوربین ارائه کرده است. علیرضا جعفری دیگر غافلگیری سریال است که حالا به‌وضوح می‌توان پختگی‌اش را شاهد بود. زنده‌یاد حسام محمودی هم شمایلی دلنشین از مسئولان دغدغه‌مند سال‌های ابتدایی انقلاب را به تصویر کشیده. دیگر بازیگران نه‌چندان مطرح سریال هم موفق هستند و از این منظر ایرادی فاحش بر«سوران» وارد نیست.
سریال«سوران» از محصولات حوزه‌هنری است که شامگاه چهارشنبه و پنجشنبه هر هفته از شبکه یک پخش می‌شود و شامگاه جمعه نیز اختصاص به بازپخش دو قسمت پخش شده دارد.