تسنیم/ نگرش تیم جو بایدن به حزب جمهوری خلق و رهبر مخالفین اردوغان، حاکی از رویکرد جانبدارانه آمریکا است و این همان چیزی است که رئیس جمهور ترکیه را برآشفته و عصبانی کرده است.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دیدار مقامات آمریکایی و اروپایی با سران احزاب سیاسی ترکیه، امری مسبوق به سابقه و عادی است. اما گویی حالا و در آستانه انتخابات، این دیدارها، معانی و تعابیر سیاسی متفاوتی دارد. درست به همین دلیل است که خبر دیدار سفیر آمریکا در آنکارا با رقیب اردوغان، مانند یک بمب خبری صدا کرد و باعث جلب توجه رسانه ها و تحلیلگران سیاسی آنکارا و استانبول شد.

سفیر آمریکا در حالی با رهبر حزب جمهوری خلق دیدار کرده که نظرسنجی های میدانی، نشان می دهد تا اینجای کار، بافاصله ای 10 درصدی، اردوغان را پشت سر گذاشته و اگر وضع به همین روال بماند، او رئیس جمهور بعدی ترکیه خواهد بود.

 

دیداری که آه از نهاد اردوغان برآورد

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، در جریان سفر خود به انجمن ملی گرایان در منطقه باغجیلار استانبول، درباره اقدام سفیر آمریکا، اظهار نظر کرد.

او که قبلاً حاضر نبود از 10 کیلومتری انجمن ملی گرایان تندرو رد شود، حالا دوست گرمابه و گلستان آنهاست و در جمع اعضای این انجمن مهم راست افراطی ها درباره دیدار جف فلیک سفیر آمریکا در آنکارا با کمال کلیچدار اوغلو نامزد ریاست جمهوری ائتلاف گفت: «سفیر بایدن در اینجا چه می کند؟ او به دیدار آقای کمال بیگ می رود. این اقدام شما بسیار زشت و زننده است و باید فکر خودتان را به کار بگیرید. شما با من طرف هستید با شخص رئیس جمهور ترکیه. از این به بعد چگونه رویتان می شود از دفتر من وقت ملاقات بخواهید؟ من همین جا اعلام می کنم که دروازه های نهاد ریاست جمهوری به روی سفیر آمریکا بسته است و او هرگز نخواهد توانست به دیدار ما بیاید».

خشم اردوغان و اظهارات تند او در مورد کلیچدار اوغلو و مرال آکشنر دو رهبر ائتلاف ملت، از سوی بسیاری از کاربران فضای مجازی مورد توجه قرار گرفته و آن را نشانه ای از ترس و هراس اردوغان از احتمال پیروزی رهبر مخالفین قلمداد کرده اند.

تحقق وعده قدیمی جو بایدن

مصاحبه جو بایدن با روزنامه نیویورک تایمز، اقدامی بود که خیلی زود اردوغان و تیم او را عصبانی کرد. در شرایطی که بیش از یک ماه به زمان برگزاری انتخابات آمریکا باقی مانده بود، دولت اردوغان و حزب عدالت  توسعه ترکیه، همه تخم مرغ های خود را در سبد دونالد ترامپ گذاشته و آشکارا دعا می کردند که او دوباره رئیس جمهور شود.

اما جو بایدن، قبل از انتخابات در پاسخ به سوالات نیویورک تایمز درباره خاورمیانه و ترکیه، چنین گفته بود:«ما باید از مخالفین اردوغان حمایت کنیم تا در ترکیه، یک دولت دموکراتیک بر سر کار بیاید».

شاید آن روزها، تیم اردوغان این سخن بایدن را جدی نمی گرفتند و برخی از مشاورین اردوغان در مصاحبه های تلویزیونی خود، بایدن را به نام پیرمرد بیمار و گیج به سخره گرفته و اعلام کرده بودند که غیرممکن است دوران اقتدار دونالد ترامپ، یک دوره ای باشد و او قطعاً رئیس جمهور خواهد شد.

اما این محاسبات غلط از آب درآمد و جو بایدن واقعاً به عنوان رئیس جمهور به کاخ سفید رفت. او از همان آغاز با ترکیه بنای ناسازگاری گذاشت. اول این که برقراری تماس تلفنی بین کاخ سفید و کاخ ریاست جمهوری ترکیه، خیلی به درازا انجامید و جو بایدن تمایلی به گفتگو با اردوغان نداشت. دوم این که تا امروز نیز، هیچکدام از مقامات ارشد دولت جو بایدن به ترکیه سفر نکرده اند(به استثنای سفر بلینکن به منطقه زلزله زده حاتای). این در حالی است که خود جو بایدن و آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه کابینه او، به چندین کشور منطقه سفر کرده اند.

 

جو بایدن با اتخاذ یک تصمیم قاطعانه و روشن، رویدادهای 1915 میلادی را به رسمیت شناخت و دولت عثمانی را عامل نسل کشی ارامنه دانست. البته بایدن به همین یک اقدام بسنده نکرد.

او در تنش های منطقه استراتژیک شرق مدیترانه، مواضع و تصمیمات اردوغان را زیر سوال برد، در ماجرای قبرس به شدت از اردوغان انتقاد کرد، در جریان اختلافات آتن – آنکارا پشت یونان را گرفت، له یونان و علیه ترکیه به تحریم تسلیحاتی بخش روم نشین قبرس پایان داد، بارها از روابط آنکارا – مسکو انتقاد کرد، به خواسته های اردوغان در مورد اخراج فتح الله گولن و شاگردان او بی اعتنایی کرد و به حمایت از نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه ادامه داد.

از همه اینها مهم تر، تحریم تسلیحاتی ترکیه را تایید کرد و نه تنها جنگنده اف 35 را در اختیار آنکارا نگذاشت بلکه در مورد فروش اف 16 نیز، رسماً تیم اردوغان را سر کار گذاشت. اینها لیستی از تصمیمات، مواضع و اقداماتی است که نشان دهنده رویکرد منفی دولت جو بایدن نسبت به حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان است.

کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق در اواخر سال 2022 میلادی و در سفر به آمریکا، دیدارهای فراوانی انجام داد که فقط برخی از آنها رسانه ای شد. گفته می شود که تیم محافظین کلیچدار اوغلو و دفتر حزب جمهوری خلق، ترتیبی اتخاذ کردند که در آن سفر، دست کم 48 ساعت از برنامه ها و دیدارها، از چشم سرویس اطلاعاتی میت ترکیه دور بماند و اطرافیان اردوغان هم نفهمیدند که او دقیقاً با کدامیک از مقامات آمریکایی دیدار کرده است.

در هر صورت، آن چه مسلم است، این است که دموکرات های آمریکا، با بسیاری از چهره های ائتلاف مخالفین اردوغان از جمله علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی و کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق، روابط دیرینه دارند و از بیان حمایت آشکار خود از مخالفین اردوغان، ابا و ملاحظه خاصی ندارند و دلشان می خواهد هر چه زودتر، اردوغان و شریک او دولت باغچلی، از صحنه قدرت کنار زده شوند. در همین حال، در وزارت امور خارجه آمریکا، در پنتاگون، سیا و همچنین در کنگره آمریکا، بسیاری از مقامات، معتقدند که روابط واشنگتن با آنکارا، باید تا زمانی که اردوغان در راس قدرت است، فریز شود و اقدام خاصی در جهت توسعه روابط، صورت نگیرد.

در پایان باید گفت، واشنگتن خود را مهیا کرده تا در صورت تغییر معادلات قدرت در آنکارا، در تصمیمات خود در مورد ترکیه بازنگری کند.