این بیستمین سال است که ارزیابی سالانه از وضعیت دانشگاههای جهان، در چهارچوب رتبه‌بندی دانشگاهی QS ارائه می‌شود و رتبه‌بندی امسال نیز پس از تجزیه و تحلیل ۱۷.۵ میلیون مقاله دانشگاهی و دریافت نظرات تخصصی بیش از ۲۴۰ هزار عضو هیأت علمی و کارفرما از سراسر جهان تهیه شده است.

در گزارش امسال، دانشگاههای اروپایی نیمی از ۱۰ جایگاه برتر فهرست را به خود اختصاص داده‌اند و دانشگاه‌های انگلیسی زبان نیز با کسب امتیازات بالا در موضوعاتی همچون اعتبار علمی، اعتبار در میان کارفرمایان و نسبت استاد/دانشجو، بر رده‌های بالای رتبه بندی تسلط دارند.

در این رتبه بندی، موسسه فناوری ماساچوست (MIT) در شهر کمبریج آمریکا با کسب امتیاز کلی ۱۰۰ برای دوازدهمین سال متوالی مقام اول را در میان ۱۴۹۷ دانشگاه در سراسر جهان دارد.

دانشگاه کمبریج بریتانیا نیز با ۹۹.۲ امتیاز در جایگاه دوم و رقیب محلی آن یعنی دانشگاه آکسفورد با ۹۸.۹ امتیاز در مقام سوم قرار دارد.

دانشگاه هاروارد با امتیاز ۹۸.۳ جایگاه چهارم و دانشگاه استنفورد با کسب ۹۸.۱ امتیاز جایگاه پنجم را به خود اختصاص داده است.

در میان ۱۰ دانشگاه برتر برای سال ۲۰۲۴ میلادی، نام ۵ دانشگاه اروپایی یعنی دانشگاه کمبریج (امتیاز ۹۹.۲ و رتبه دوم)، دانشگاه آکسفورد (امتیاز ۹۸.۹ و رتبه سوم)، امپریال کالج لندن (امتیاز ۹۷.۸ و رتبه ششم)، ETH یا همان مؤسسه فناوری فدرال زوریخ یا همان (امتیاز ۹۳.۹ و رتبه هفتم) و درنهایت دانشگاه کالج لندن (امتیاز ۹۲.۴ و رتبه نهم) دیده می‌شود.

علاوه بر ۵ دانشگاه اروپایی که در فهرست ۱۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفته‌اند، فهرست دیگر دانشگاه‌های برتر این قاره نیز به شرح زیر است:

دانشگاه ادینبورگ در بریتانیا (امتیاز ۸۶.۱ و رتبه ششم در قاره اروپا)، دانشگاه PSL پاریس (امتیاز ۸۵.۸ و رتبه هفتم در اروپا)، دانشگاه منچستر (امتیاز ۸۲.۲ و رتبه هشتم در اروپا)، EPFL یا همان دانشگاه پلی‌تکنیک فدرال لوزان سوئیس ( امتیاز ۸۰.۴ و رتبه نهم اروپا) و دانشگاه فنی مونیخ آلمان (امتیاز ۸۰ و رتبه ۱۰ اروپا).

آموزش عالی نیز در دو دهه گذشته دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است.

دکتر اندرو مک فارلین، مدیر رتبه بندی QS می‌گوید: «یکی از اولین تغییراتی که [در دهه‌های گذشته] متوجه شدیم، تمرکز واقعاً فزاینده بر میزان کاریابی دانشجویان بوده است.»

بررسی رتبه‌بندی‌های سالانه QS همچنین حکایت از افزایش روزافزون شمار دانشگاه‌های برتر، نه تنها در اروپا و آمریکای شمالی بلکه در سراسر جهان دارد.

بطور مثال طی سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۴ میلادی شمار دانشگاه‌های آسیایی، آمریکای لاتین، خاورمیانه و آفریقا که وارد رتبه‌بندی دانشگاه‌های برتر جهان شدند، بطور قابل توجهی افزایش یافته است.

این مناطق در سال ۲۰۱۸ میلادی ۳۷ درصد از کل سهم‌ها در رتبه‌بندی جهانی و در سال ۲۰۲۴ میلادی ۴۶ درصد از این سهم را به خود اختصاص دادند.

چین در حال تبدیل شدن به یک مرکز بزرگ تحقیقاتی

دکتر اندرو مک فارلین، مدیر رتبه‌بندی QS خاطرنشان می‌کند رتبه دانشگاههای چین بطور ویژه‌ای افزایش یافته که ناشی از افزایش تلاش‌های تحقیقاتی در این کشور است.

او می‌گوید: «دانشگاههای چین بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پژوهش در جهان هستند؛ تحقیقاتی که به طور فزاینده‌ای نیز مورد استناد قرار می‌گیرند،. به این معنی که کیفیت تحقیقاتی که در چین انجام می‌شود واقعاً در افزایش رتبه آنها نقش داشته است.»

در این فهرست، نام ۷۱ دانشگاه چین مستقر در سرزمین اصلی این کشور آمده است که رتبه‌های حداقل ۳۰۱ و حداکثر ۵۰ را کسب کرده‌اند.

در مقابل، آمریکا و بریتانیا که بطور سنتی دارای عملکردی قوی در فعالیت‌های دانشگاهی هستند، امسال افتی جزئی در رتبه‌بندی را تجربه کردند؛ البته این افت لزوماً به معنای بدتر شدن وضعیت آنها نیست بلکه دانشگاه‌ها در دیگر نقاط جهان با سرعتی حیرت‌آور در حال نزدیک شدن به آنها هستند.

از نظر مک فارلین، این موضوع نشان‌ می‌دهد که سایر مؤسسات علمی و دانشگاهی در سراسر جهان، در حال بهبود موقعیت خود هستند.

موقعیت برتر دانشگاه‌های اتحادیه اروپا مطابق با معیارهای بین‌المللی

در سطح جهانی، دانشگاه‌های اروپایی در تعامل جهانی خود همچنان موفق و پیشرو هستند.

مؤسسات علمی برجسته اتحادیه اروپا که قدرت خود را در همکاری‌های تحقیقاتی بین‌المللی نشان داده‌اند عبارتند از دانشگاه PSL پاریس که مقام سوم را در «رده شبکه تحقیقاتی بین‌المللی» به خود اختصاص داده، دانشگاه سوربن (در رتبه چهارم)، دانشگاه کاتولیک لون در هلند و دانشگاه گنت در بلژیک (به ترتیب در رتبه‌های شم و هشتم) و دانشگاه مونپلیه در فرانسه (در رتبه نهم).

موقعیت دانشگاه‌های ایران

در این فهرست، نام ۷ دانشگاه ایران آمده است که رتبه‌های ۳۳۴ تا ۱۰۰۱ را در میان ۱۴۹۷ دانشگاه در سراسر جهان کسب کرده‌اند.

این دانشگاه‌ها عبارتند از دانشگاه شریف رتبه ۳۳۴، دانشگاه تهران رتبه ۳۶۰، دانشگاه امیرکبیر رتبه ۳۷۵، دانشگاه علم و صنعت رتبه ۴۵۱، دانشگاه شیراز رتبه ۶۸۱، دانشگاه شهید بهشتی رتبه ۹۵۱ و درنهایت دانشگاه فردوسی مشهد رتبه ۱۰۰۱.