اقتصاد نیوز/متن پیش رو در اقتصاد نیوز منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

جنگ اوکراین توانست تصویری از جنگ جهانی احتمالی آینده را به ما نشان دهد.
 
 چینی‌ها 40 سال است که در هیچ جنگی شرکت نکرده‌اند. بنابراین سایر جنگ‌ها را به‌دقت مطالعه می‌کنند تا درس‌های لازم را فرابگیرند. در این میان، جنگ اوکراین برای چینی‌ها اهمیت به‌سزایی دارد زیرا این جنگ به‌نوعی جنگ غیرمستقیم روسیه با آمریکاست و چین خود را جای روسیه می‌گذارد تا بفهمد در یک جنگ احتمالی در آینده که یک طرف آن آمریکا باشد، چه وضعیتی خواهد داشت.

نگاه به تایوان از منشور اوکراین
به نوشته نیویورک‌تایمز، در تمام مدتی که روسیه در اوکراین مشغول جنگ و بمباران شهرها بوده، چینی‌ها به‌دقت این جنگ را تحت نظر داشته و درباره آن مطالعه و تحقیق کرده‌اند. جنگ اوکراین درواقع نبرد غیرمستقیم دو ابرقدرت جهانی، یعنی آمریکا و روسیه، است و منبع خوبی از داده و اطلاعات برای چینی‌هاست تا ببیند آمریکا و روسیه چه تسلیحاتی و چه قدرت نظامی‌ای دارند و بدین ترتیب، خود را برای جنگ‌های احتمالی بعدی آماده کند؛ خصوصاً نزاع بر سر تایوان که دولت چین آن را متعلق به خود می‌داند اما آمریکا متعهد شده که از تایوان دفاع نماید.

هرچقدر اوکراین در برابر روسیه موفق‌تر عمل کرد، حساسیت چین نیز به این جنگ بیشتر شد و آن را با دقت و وسواس بیشتری دنبال کرد و خصوصاً کمک‌های نظامی و اطلاعاتی ناتو به اوکراین را تا جایی که توانست زیر نظر گرفت. چین این داده‌ها را با موقعیت تایوان مقایسه می‌کند، به این صورت که اگر همه این کمک‌های ناتو به اوکراین شامل حال تایوان نیز بشود، سرنوشت چین در جنگ با تایوان چه خواهد شد؟

درس‌های نظامی چین از جنگ اوکراین
تحلیل‌گران نظامی چینی معتقدند که این جنگ به چین این فرصت را داده که از پیروزی‌ها و شکست‌های طرفین درس‌های زیادی را فرابگیرد. نیویورک‌تایمز نزدیک به 100 مقاله تحقیقی و گزارش رسانه‌ای چینی را که توسط تحلیل‌گران نظامی و تسلیحاتی چین نوشته شده بررسی کرده است. مهم‌ترین محورهای این مقالات و گزارش‌ها این سه مورد بوده است:

۱. بررسی این که روسیه چگونه از موشک‌های هایپرسونیک (مافوق صوت) خود برای انهدام اهداف مورد نظر، خصوصاً زاغه مهمات و انبار سوخت، استفاده کرده است. با توجه به این که چین روی توسعه این نوع از موشک‌ها کار زیادی انجام داده، این مورد برای چینی‌ها حائز اهمیت است.

2.  بررسی نحوه استفاده سربازان اوکراینی از تکنولوژی ماهواره‌ای استارلینک برای هماهنگ‌کردن حملات خود و عقیم‌کردن تلاش‌های روسیه برای قطع ارتباط اوکراینی‌ها. استارلینک به نیروهای اوکراینی کمک کرده تا ارتباطاتشان را حتی در جایی که زیرساخت های دیجیتال از بین رفته است، حفظ کنند. تحلیلگران نظامی چینی ناتوانی نیروهای روسیه در قطع استارلینک را یکی از عوامل اصلی مشکلات این کشور در میدان نبرد می‌دانند. خصوصاً که تایوان نیز با الهام از جنگ اوکراین، کار روی اینترنت ماهواره‌ای را آغاز کرده است. بر همین اساس، چینی‌ها نیز به دنبال تکمیل و توسعه فناوری ماهواره‌های مدارپایین هستند.

3. به نظر این مقالات و تحلیل‌ها، تهدید اتمی غرب توسط پوتین باعث شد که قدرت‌های غربی از مداخله مستقیم در اوکراین بپرهیزند. بنابراین این تحلیل‌ها چین را تشویق می‌کنند که برنامه تسلیحات اتمی خود را گسترش دهد تا از مداخله مستقیم نظامی آمریکا در جنگ احتمالی بر سر تایوان جلوگیری کند. هرچند چین تعهد داده که هرگز حمله‌ای را با سلاح اتمی آغاز نکند اما رئیس‌جمهور این کشور سال گذشته اعلام کرد که چین به گسترش زرادخانه اتمی خود ادامه می‌دهد. چین اکنون 400 کلاهک اتمی دارد که بسیار کمتر از توان اتمی روسیه و آمریکاست. پنتاگون معتقد است که چین می‌تواند تا سال 2030 به 1000 کلاهک اتمی دست پیدا کند.

شکست روسیه به‌منزله هشداری برای چین
ژنرال منگ شیانگ‌کینگ، استاد دانشگاه دفاع ملی پکن، در ماه ژانویه در روزنامه گوانگمینگ‌دیلی چین نوشت: «جنگ اوکراین توانست تصویری از جنگ جهانی احتمالی آینده را به ما نشان دهد. استراتژی بازدارندگی اتمی روسیه قطعاً در این که ناتو به رهبری آمریکا جرأت ورود مستقیم به جنگ را پیدا نکرد، نقش داشته است». از سوی دیگر، مقامات پنتاگون می‌گویند نتیجه حمله روسیه به اوکراین یک هشدار برای چین است که در صورت حمله به تایوان چه سرنوشتی در انتظارش خواهد بود. روسیه در جنگ اوکراین هم در زمینه تسلیحات و مهمات و هم در زمینه اطلاعاتی شکست خورده، پیشروی‌هایش متوقف شده، و تلفات انسانی‌اش نیز سنگین بوده است.

به گفته جوئل واتنو، پژوهشگر ارشد دانشگاه دفاع ملی واشنگتن، جنگ روسیه و اوکراین زنگ خطری بود که برای چین به صدا درآمد و نشان داد روی کاغذ و تا پیش از شروع عملی جنگ در میدان، ممکن است همه چیز درست به نظر برسد اما به محض شروع واقعی جنگ، تمام چیزها خیلی زود به‌هم بریزد. چینی‌ها سعی خواهند کرد که در هنگام بازنگری در دکترین نظامی خود، که در دست انجام است، این درس‌ها را بگنجانند و به افسران خود بیاموزند.

البته برخی از تحلیل‌گران چینی نیز به شکست‌خوردن روسیه و دلایل آن واقف هستند. برای مثال، در یکی از مقالاتی که توسط آژانس توسعه فناوری نظامی چین منتشر شده آمده است: «ما باید به نواقص ارتش روسیه توجه کنیم و برای چالش‌هایی که در آینده در عملیات‌های دریایی خواهیم داشت [اشاره ضمنی به تصرف تایوان] آماده شویم».

وضعیت بهتر چین نسبت به روسیه
از سوی دیگر، کارشناسان خارجی‌ای که ارتش چین را مطالعه می‌کنند عقیده دارند که بررسی شکست‌های روسیه در اوکراین ممکن است چینی‌ها را به این نتیجه برساند که می‌توانند در جنگ احتمالی پیروز شوند. زیرا بودجه نظامی آنها 225 میلیارد دلار و نزدیک به 3 برابر روسیه است و ظرفیت تولید تسلیحاتی بیشتر و فناوری پیشرفته‌تری نیز دارند و می‌توانند پهپاد یا سایر تسلیحات پیشرفته‌ای که روسیه فاقد آن است را در مقیاس انبوه تولید کنند.
 
برخی از کارشناسان چینی معتقدند که دردسرهای روسیه برای به‌خدمت‌گرفتن نیروهای پیاده‌نظامِ کافی نشان می‌دهد که چین هر چقدر هم که نیروهای دریایی و هوایی خود را گسترش دهد باز هم از یک نیروی زمینی قوی و بزرگ بی‌نیاز نیست. تجربه روسیه نشان داد که یک قدرت بزرگ نظامی باید یک نیروی زمینی بزرگ و قدرتمند هم داشته باشد وگرنه مزیت خود را در میدان نبرد از دست خواهد داد.

نقش جنگ در بدبین‌ترشدن چین به آمریکا
جنگ اوکراین باعث شده است چینی‌ها تصور کنند که آنها نیز مانند روسیه هدف یک جنگ ترکیبی به رهبری آمریکا هستند، جنگی مرکب از تحریم‌های اقتصادی، تحریم‌های تکنولوژیکی، و حملات اطلاعاتی و سایبری. برای مثال، گائو یان، پژوهشگر آکادمی علوم نظامی چین، باور دارد که آمریکا و سایر کشورهای غربی از جنگ اوکراین استفاده کردند تا روسیه را در انزوای کامل سیاسی و دیپلماتیک و فرهنگی فروبرند. جنگ فقط محدود به میدان و خون و آتش نبوده، بلکه در حوزه داده‌ها و روایت‌ها و تصویری که از طرفین جنگ و میزان مسئولیت آنها ارائه شده است نیز جریان داشته و دارد.