وینش/ در میان انواع‌ کتاب‌ها، بیشترین تنوع ادبی، به ادبیات کودک اختصاص داده شده. از آن جایی که کتاب کودک، بخش بزرگی از فرهنگ و آینده هر کشور را می‌‎سازد، می‌بایست نفش مهمی در ادبیات هر کشوری داشته باشد، اما متاسفانه اخیراً بحث‌هایی درباره اهمیت پایین کتاب کودک، در مقایسه با کتاب بزرگسالان مطرح شده. به همین دلیل به نظر می‌رسد همین حالا و در این شرایط، نیاز است تا لیستی از بهترین کتاب‌های کودک تهیه و بررسی شود.
 
 اخیراً بی‌بی‌سی کالچر طی یک نظرسنجی، از 177 کارشناس کتاب از 56 کشور خواسته تا لیستی از بهترین کتاب‌‌های کودک ارائه کنند. کارشناسانی از کشورهایی با فرهنگ بکر و بدوی تا کشورهایی با فرهنگ مدرن و به‌روز، در این نظرسنجی شرکت کردند تا این لیست 100 موردی از بهترین کتاب‌های کودک انتخاب و تدوین شود.

از آن جا که کارشناسان و منتقدین داستان‌های کودکانه، آن طور که باید و شاید در محافل ادبی قدرت تصمیم‌گیری ندارند، گمانه‌زنی‌ها و اخبار زیادی از عاقبت کتاب کودکانه مطرح می‌شود. مثلاً به تازگی خبر جنجالی بازنویسی آثار رولد دال مطرح شده. چرا که عده‌ای نوشته‌های او را برای احساسات کودکان نسل مدرن، مخرب می‌دانند و تصمیم به حذف یا بازنویسی آثارش گرفته‌اند.

در ایالات متحده درگیری و بحث زیادی در چگونه مطرح کردن موضوعات نژادی و گرایشات جنسی مطرح شده و همین نکته سردرگمی‌های زیادی برای خانواده و سرپرستان کودک به وجود می‌آورد. بنابراین در این پروژه بی‌بی‌سی کالچر، سوال ساده‌‎ای از کارشناسان ادبیات کودک مطرح شده: بهترین کتاب‌های کودک کدام‌اند؟

در مجموع 1050 کتاب مختلف توسط 177 کارشناس، منتقد، نویسنده و ناشر از 56 کشور معرفی شدند. از این رای‌دهندگان 133 نفر خانم، 41 نفر آقا و 3 نفر نان‌باینر بودند. هر کدام از کارشناسان، 10 کتاب برتر کودک خود را فهرست و ارائه کردند. تیم بی‌بی‌سی کالچر، تمام آرا را امتیاز و رتبه‎‌بندی کرده و در لیست نهایی آورده است. نتیجه پاسخ‌ها شگفت‌انگیز شد و بسیاری از کتاب‌‌ها در رتبه غیرمنتظره‌ای قرار گرفتند.

هرچند سعی شده تا حد ممکن از هر نوع جانب‌داری جلوگیری شود اما بدیهی است که بعضی نکات از قدرت تصمیم‌گیری کارشناسان خارج بوده است. برای مثال 74کتاب از 100کتاب معرفی شده ابتدا به زبان انگلیسی منتشر شده‌اند. از سوی دیگر، کتاب‌هایی که بین دهه‌های 1950 و 1970 منتشر شدند، بیشترین فراوانی را داشته. روشن است که این مورد هم به سن رای‌دهندگان مربوط بوده که غالباً متولدین سال‌های 1970 تا 1980 بوده‌اند.

از آن جایی که 14 کتاب از 100 کتاب برتر، در این قرن منتشر شدند، تصور می‌کنیم اگر همین نظرسنجی در 10 یا 20سال دیگر تکرار شود، با توجه به تلاش‌‎های مداوم صنعت نشر در ایجاد چشم‌انداز و جذب مخاطب، می‌تواند کتاب‌های جدید بیشتری را به لیست نهایی اضافه کند.

جایی که وحشی‌ها هستند از موریس سنداک انتخاب اول کارشناسان

توضیح مترجم: در ترجمه لیست زیر، تنها کتاب‌های ترجمه شده قید شده‌اند و از نگارش کتاب‌هایی که به هر ترتیب، به فارسی برگردانده نشدند صرف نظر شده.

جایی که وحشی‌ها هستند، موریس سنداک، سال 1963
ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب، لوئیس کارول، 1865
پی‌ پی جوراب بلند، آسترید لیندگرن، 1945
شازده کوچولو، آنتوان دو سنت اگزوپری، 1943
هابیت، جی آر آر تالکین، 1937
شیر، کمد و جادوگر، سی‌.اس لوئیس، 1950
وینی پو، ای.ای میلن، 1926
شارلوت عنکبوته، ای.بی وایت، 1952
ماتیلدا (رولد دال و کوئنتین بلیک، 1988

آنه‌ شرلی، ال. ام مونتگمری، 1908
قصه‌های پریان، هانس کریستین اندرسن، 1827
هری پاتر و سنگ جادو، جی کی رولینگ، 1997
کرم ابریشم بسیار گرسنه، اریک کارل، 1969
تاریکی برمی‌خیزد، سوزان کوپر، 1973
از راه رسیده، شان تان، 2006
زنان کوچک، لوئیزا می‌. آلکات، 1868
چارلی و کارخانه شکلات‌سازی، رولد دال، 1964
هایدی، یوهنا اشپیری، 1880
شب بخیر ماه، مارگارت وایز براون و کلمنت هرد، 1947
ماجراهای پینوکیو، کارلو کولودی، 1883
جادوگر دریای زمین، اورسولا کی لو گین، 1968
می‌خواهم کلاهم را پس بگیرم، جان کلاسن، 2011
باغ مخفی، فرانسیس هاجسون برنت، 1911
اردک، مرگ و لاله، ولف ارلبروخ، 2007
برادران شیردل، آسترید لیندگرن، 1973
هری پاتر و زندانی آزکابان، جی.کی رولینگ، 1999
رویای دختر قهوه‌ای، ژاکلین وودسون، 2014
سه دزد، تومی اونگرر، 1961
روز برفی، رزا جک کیتس، 1962
ببری که به چای آمد، جودیت کر، 1968
قلعه متحرک هاول، دیانا واین جونز، 1986
چین‌خوردگی در زمان، مادلین لنگل، 1962
باغ نیمه‌شب تام، فیلیپا پیرس، 1958
قصه‌ها و افسانه‌های برادران گریم، یاکوب گریم، 1812
پیتر خرگوشه، بیتریکس پاتر، 1902
بچه‌های راه‌آهن، ادیت نزبیت، 1906
مومو، میشل انده، 1973
سرگذشت فردیناند، مونرو لیف و رابرت لاوسون، 1936
ارباب حلقه‌ها، جی آر آر تالکین، 1954
سرویس جغد، آلن گارنر، 1967
رونیا، دختر یک راهزن، آسترید لیندگرن، 1981
داستان بی‌پایان، مایکل اند، 1979
پنجه تنتره، نویسنده هندی ناشناس، 300 ق.م
جزیره گنج، رابرت لوئیس استیونسون، 1883
مری پاپینز، ال.پی تراورز، 1934
کفش‌های باله، نوئل استریت فیلد، 1936
می‌خوایم یه خرس شکار کنیم، مایکل روزن و هلن آکسنبری، 1989
ماجراهای چیپولینو، جانی روداری، 1951
درخت بخشنده، شل سیلورستاین، 1964
گروفالو، جولیا دونالدسون و اکسل شفلر، 1999
ستاره‌ی دنباله‌دار در سرزمین مومین، تووه جانسون، 1946
جادوگرا، رولد دال و کوئنتین بلیک، 1983
خرسی به نام پدینگتون، مایکل باند، 1958
باد در شاخه‌های بید، کنت گراهام، 1908
کارلسون پشت بومی، آسترید لیندگرن، 1955
گربه کلاه به سر، دکتر سئوس، 1957
سفر باورنکردنی ادوارد، کیت دی کامیلو و بگرام ایباتولین، 2006
پیتر پن و وندی، جیمز متیو بری، 1911
افسانه هزارویک شب، نویسنده ناشناس، قرون وسطی
از پرونده‌های درهم خانم باسیل ئی. فرانکویلر، ای.ال کوئینزبرگ، 1967
وقتی هیتلر خرگوش صورتی مرا ربود، جودیت کر، 1971
ارنست و سلستین، گابریل ونسان، 1981
نوعی جرقه، ال مک نیکول، 2020
نیکلاس کوچک (رنه گوسینی و ژان ژاک سمپه، 1959
زیبایی سیاه، آنا سول، 1877
بابا لنگ‌دراز، جین وبستر، 1912
خانواده من و بقیه حیوانات، جرالد دارل، 1956
یعقوب را دوست داشتم، کاترین پترسون، 1980
لوراکس، دکتر سوس، 1971
ترول‌های کوچک و سیل بزرگ، تووه یانسون، 1945
جادوگر شهر اوز، ال. فرانک باوم، 190
فقط ویلیام، ریچمال کرامپتون، 1922
موش و فرزندانش، راسل هوبن، 1967
خارج از ذهن من (شارون ام دراپر، 2010
دره مومین در پاییز، تووه جانسون، 1970
خانه کوچک در جنگل بزرگ، لورا اینگالز وایلدر، 1932
دنی قهرمان جهان، رولد دال، 1975
آدم برفی، ریموند بریگز، 1978
برادران سیاه، لیزا تتزنر، 1940
خرگوش مخملی، مارجری ویلیامز، 1921
شروع بد، لمونی اسنیکت، 1999
گورستان، نیل گیمن، 2008
 

100 کتاب کودک برتر، به انتخاب بی‌بی‌سی
برای دیدن مقاله و همه انتخاب‌ها، این‌جا را کلیک کنید.

اگر می‌خواهید ببینید کدام کارشناس‌ها در این رای‌گیری شرکت کرده‌اند و هرکدام به چه کسی رای داده‌اند این‌جا را کلیک کنید. از ایران رضا دالوند در این نظرسنجی شرکت کرده است.

و اگر می‌خواهید در مورد کتابی که انتخاب اول 177 کارشناس از سراسر جهان شده است بیشتر بدانید این‌جا را کلیک کنید.