در خانه‌تان روزه اولی دارید؟ اگر روزه اولی ندارید و کودک تان به سن تکلیف نرسیده فکر نکنید کارتان راحت است و پیش خودتان بگویید، حالا فرصت هست برای آنکه یک ماه رمضان به یاد ماندنی را برایش بسازید. اتفاقاً ماه رمضان‌های قبل از به تکلیف رسیدن بچه‌هایتان را دریابید که نمی‌دانید چه فرصت طلایی دارید و از قضا خیلی‌ها این فرصت طلایی را به بدترین شکل از دست می‌دهند.

همین اول کار بگوییم اگر از آن دسته پدر و مادر‌هایی هستید که در ساعت‌های روزه داری ماه رمضان یا در حال استراحت هستید و ضعف روزه شما را گرفته یا دائم در حال عبادت و پای سجاده هستید و مقیدید به تلاوت روزانه یک جزء قرآن، اما حوصله بچه‌هایتان را ندارید و خدای نکرده باهاشان بد تا می‌کنید و با تکرار کلمه روزه‌ام و حال ندارم و قرآن امروزم مانده آن‌ها را از خودتان می‌رانید، بدانید و آگاه باشید که دارید بدترین ضربه را می‌زنید و دستی دستی تصویر تلخی از ماه رمضان در ذهن کودک تان می‌سازید.‌

می‌دانید چرا؟ به اعتقاد روانشناسان و مشاوران مذهبی یکی از راهکار‌های اساسی برای اینکه بچه‌ها ترغیب به دین و دینداری شوند و تربیت دینی اتفاق بیفتد، فراهم کردن تجربه معنوی شیرین برای آنهاست؛ یعنی اتفاقی که برای بچه‌ها حس خوبی ایجاد کند. این موضوع حکم یک زیرساخت معنوی را برای گرایش فرزندان شما به دین دارد و ماه رمضان بهترین و زیباترین فرصت برای ایجاد این تجربه معنوی شیرین و دل انگیز است که در این گزارش با راهنمایی‌ها و راهکار‌های حجه الاسلام «محمد الهی منش» به شما می‌گوییم چطور از این نیمه باقی مانده ماه رمضان نهایت استفاده را ببرید.

مراقب تصویر ذهنی کودک تان از ماه رمضان باشید

گاهی وقت‌ها یک تصویر ذهنی و آرامش و حسی که آن تصویر در ذهن ما به یادگار گذاشته کاری با ما و روحمان می‌کند و یاد خدا را در دلمان زنده می‌کند که شاید کرور کرور استدلال دینی و وعظ و خطابه، آن تأثیر را نداشته باشد. چرا راه دور برویم. مثلاً تصویر صورت مهربان مادربزرگ با آن چادر گل گلی و لبخند روی لبش و تسبیح دستش پای سجاده و آن صبر و حسن رفتارش با نوه‌ها یکی از همان تصاویر ماندگار است که در ذهن خیلی از ما مانده و اصلاً یادآوری آن تصویر ذهنی، حتی اگر صاحب آن تصویر هم در قید حیات نباشد برایمان یادآور یک حال خوب معنوی است.

همه این‌ها را گفتیم که بگوییم بگذارید در ماه رمضان یک صورت مهربان از شما در ذهن بچه‌هایتان نقش ببندد. کاری نکنید که خدای نکرده تصویری که شما از یک پدر و مادر روزه دار در ذهن کودکتان می‌سازید یک تصویر عبوس و خسته و بی حال باشد.

این توصیه اکید حجه الاسلام الهی منش است و می‌گوید: «در ماه رمضان شارژ باشید، سر حال باشید. برای بچه‌هایتان وقت بگذارید. چطور؟ مثلاً وقتی را برای وقت گذراندن با بچه‌ها در طول روز داشته باشید. با هم بازی کنید، کارتون ببینید. دل به دل بچه‌ها بدهید. با مشارکت بچه‌ها غذا درست کنید. گل و گیاه بکارید. کاردستی درست کردن هم یک تفریح جذاب است. هر روز یک کاردستی با بچه‌ها درست کنید. باور کنید وقتی از شما نمی‌گیرد و راه دوری نمی‌رود اگر هر روز یکی دو تا از این کار‌ها را با بچه‌ها انجام دهید و شش دانگ با آن‌ها باشید و البته این پیشنهاد را به همه روز‌های سال تسری بدهید.»

به عمل کار برآید به سخنرانی نیست

اصلاً مگر می‌شود ماه رمضان بیاید و خاطرات نوستالژیک از روزه‌های کله گنجشکی پایش را به گنجینه خاطرات ما باز نکند؟ همه ما خاطره‌های شیرین داریم از ماه رمضان‌های کودکی‌مان. این خاطره‌ها را برای بچه‌های دهه نودی تان بسازید. برای روزه داران کله گنجشکی یک سفره افطار کوچک و جمع و جور پهن کنید. الهی منش به یک راهکار مهم و جدی دیگر اشاره می‌کند و آن بردن کودکان به فضا‌های مذهبی در ماه رمضان است؛ «دست بچه‌ها را بگیرید و با هم به مسجد بروید برای نماز جماعت. این شب‌ها شب‌های هیات است. بچه‌ها را به هیات ببرید. یا مثلاً به امامزاده‌ای بروید و دو سه ساعتی را در فضای امامزاده بگذرانید. در مراسم جزء خوانی قرآن با بچه‌هایتان شرکت کنید. اجازه بدهید بچه‌ها با هم سن و سال‌هایشان بازی کنند و کیف کنند.»

اینطوری ماه رمضان را احلی من العسل کنید

آن قدیم ندیم‌ها که از آپارتمان‌ها خبری نبود و خانه‌ها حیاطی داشت و حوضی و صفایی، همسایه‌ها افطار که می‌شد سفره پهن می‌کردند وسط حیاط و دور هم جمع می‌شدند. بساط میهمانی‌های ساده و باصفای فامیلی هم جور جور بود. اگر می‌خواهید این ماه رمضان برای بچه‌هایتان احلی من عسل شود، برگردید به تنظیمات کارخانه. باور کنید که نشد ندارد. اصلاً یک تیر است و چند نشان. هم تصویری که ما از ماه رمضان‌های بچگی‌مان داریم در ذهن بچه‌هایمان ساخته می‌شود هم برای خودمان کلی ثواب دارد و حال خوب. حالا خانه‌ها ویلایی نیستند و حوض ندارند، بالاخره مجتمع یا آپارتمان یا هر ساختمان کوچک و بزرگی که باشد، یک حیاط دارد. ترک عادت کنید و یک سفره در حیاط آپارتمان بیندازید و با افطاری ساده همسایه‌ها را دعوت کنید و صله رحم کنید با فامیل.

هم سن و سال‌ها به صف

ماه رمضان بهترین فرصت است برای تربیت روحیه مسئولیت پذیری در فرزندان تان. کوچک و بزرگ و روزه اولی و غیراولی ندارد. بچه‌ها باید یاد بگیرند که هر انسانی مسئولیت اجتماعی دارد و چه فرصتی بهتر از این ماه آسمانی. حجه الاسلام الهی منش پیشنهاداتی در این خصوص دارد و می‌گوید: «در ماه رمضان بچه‌ها را در انجام کار خیر با خودمان همراه کنیم. مثلاً مادر با مشارکت بچه‌ها یک افطاری ساده آماده کنند و خانوادگی برای توزیع افطاری میان نیازمندان بروند. حتماً حواستان باشد که وقتی از این دست کار‌های خیر انجام می‌دهید بچه‌ها را با خودتان همراه کنید. اصلاً آن‌ها را به کار بگیرید. بچه‌های هم سن و سال فامیل تان را در خانه جمع کنید و دسته جمعی با هم لقمه‌های افطاری را آماده کنید.»

عملی کردن این راهکار‌ها اصلاً کار سختی نیست. از همین امروز شروع کنید. برنامه بچینید. فردا شب ولادت امام حسن (ع) است. قرار هم نیست خودتان را در خرج زیادی بیندازید. یک افطاری ساده کافی است برای به جریان انداختن یک حال خوب. بگذارید بچه‌ها بعد از پایان ماه رمضان کلی خاطره خوب در ذهنشان از این ماه داشته باشند.

هر چه در چنته دارید در ماه رمضان رو کنید

قابل توجه مادر‌های عزیز! هر چه در چنته دارید درماه رمضان رو کنید. این پیشنهاد یک روانشناس دینی است که در حوزه تربیت بنیادی کلی حرف دارد برای گفتن. حجه الاسلام الهی منش در توضیح این پیشنهاد می‌گوید: «مادر‌ها باید تمام هنر آشپزی‌شان را در ماه رمضان رو کنند. اگر هم بلد نیستید یک سرچ ساده کافیست. به بچه‌ها بگویید به مناسبت ماه رمضان قرار است یک دسر خوشمزه، یک کیک جدید بپزید و این کار را با مشارکت بچه‌ها انجام دهید.»

خلاصه هر کاری از دستتان بر می‌آید انجام دهید برای ساختن انبوهی از خاطرات شیرین از ماه مبارک رمضان برای کودک تان. یادتان باشد به گفته روانشناسان دینی بیشتر کسانی که در سنین بالاتر وظایف عبادی خود را به خوبی انجام نمی‌دهند، بی‌اعتقاد به مبانی دینی نیستند. بلکه کوتاهی آن‌ها به‌دلیل نبود زمینه مناسب و آمادگی دینی لازم در سنین کودکی است. پدر و مادر عزیز! شما در ایجاد این زمینه و بستر و حال خوب سنگ تمام بگذارید.