ایرنا/ ریشۀ نوحۀ «ممد نبودی ببینی» به یک ملودی بوشهری متعلق به موسیقی‌های عزاداری سنتی بوشهری برمی‌گردد. جهانبخش کردی‌زاده (بخشو) این ملودی را با مطلع «لیلا بگفتا ای شه لب تشنه‌کامان. دستم به دامان، آقا الامان» در ایام محرم و صفر خواند.

ناصر تقوایی این قطعه را در فیلم مستند «اربعین» خود در سفر به بوشهر در سال ۱۳۴۹ با اجرای جهانبخش کردی‌زاده (بخشو) آورده است.

جواد عزیزی با شنیدن این نوحه بوشهری و الگوبرداری از آن، شعر ممد نبودی ببینی را سرود که حسین فخری و کویتی‌پور بعد از فتح خرمشهر بر اساس آن ملودی «ممد نبودی ببینی» را تنظیم و خواندند.

جهانبخش کردی‌زاده مشهور به بخشو یا بخشی (زادهٔ ۱۰ خرداد ۱۳۱۵، بوشهر - درگذشته ۱۹ مرداد ۱۳۵۶، شیراز)نوحه‌خوان و مداح استان بوشهر در جنوب ایران بود. او صاحب سبکی خاص و صدای استثنایی در عزاداری و سینه‌زنی سنتی بوشهر بوده‌است. وی همچنین موجب معرفی این نوع و شیوهٔ عزاداری، در سطح کشور و جهان شد.

بخشی در ۱۰ خردادماه سال ۱۳۱۵ شمسی در بوشهر (محلهٔ باغ ملاّ) متولد شد. از او به عنوان «اعجوبهٔ عالم مداحی، نوحه‌خوانی و سینه‌زنی سنتی بوشهر» یاد می‌شود. وی از کودکی همراه پدرش مفتاح کردی‌زاده به مسجد امام‌زاده می‌رفت و به نوحه‌خوانی روان و دلنشین سیدعلی مهیمنیان گوش می‌داد.

جهانبخش از نوجوانی به تشویق سیدعلی مهیمنیان و خانواده‌اش در سال ۱۳۳۰ در محله تنگک رئیسی، به نوحه‌خوانی رو آورد و کم‌کم پایش به مساجد محلات دیگر باز شد و صدایش مورد توجه قرار گرفت.مهیمنیان که علاوه بر مداحی و نوحه‌سرایی، آهنگسازی نوحه‌های خویش را انجام می‌داد منبع انتقال تجربیات خوب و ارزنده‌ای برای جهانبخش کردی‌زاده شد. در اندک زمانی استعداد ذاتی، صدای بی‌نظیر و مهارت بخشو در این امر باعث شد آوازه او در سراسر شهر بپیچد و با استفاده از راهنمایی‌های استادانی همچون سیدعلی مهیمنیان، غلامرضا اصلاح‌پذیر و بویژه محمد شریفیان که از خویشاوندان وی بود، در ردیف بهترین نوحه‌خوان‌های بوشهر قرار گرفت.

نوع حنجرهٔ او به اعتقاد بسیاری از اهل فن از معدود حنجره‌هایی بود که در دنیای موسیقی و خوانندگی وجود داشته و دارد. آوازهٔ اجرای بی‌نظیرش باعث شد تا علاقه‌مندان زیادی از استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، کشورهای حوزه خلیج فارس و حتی هنرمندان و موسیقی‌دانان فرانسوی، اروپایی و روسی برای شنیدن صدای جذاب و دلنشین او به بوشهر کشیده شوند. همچنین لوریس چکناواریان موسیقیدان، آهنگساز و رهبر ارکستر ایران و محمدرضا لطفی نوازندهٔ موسیقی اصیل ایرانی به همراه فوزیه مجد مدیر وقت سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران برای صحبت و ضبط صدای جهانبخش کردی‌زاده به دیدار او رفتند.

وی علاوه بر اجرای زیبا و بی‌نقص نوحه‌ها و مرثیه‌های سنتی بوشهر در اجرای شروه، چاوش‌خوانی، مناجات‌خوانی، صبحدم‌خوانی، بیت‌خوانی، جنگ‌نامه‌خوانی، مصیبت‌خوانی و خیام‌خوانی نیز از تبحر خاصی برخوردار بود. از نکات برجستهٔ اجرای کردی‌زاده علاوه بر حجم صدا و زنگ حزین و گیرای نوایش می‌توان به تسلط در اجرای اوج و فرودهای شروه و تحریرهای بی‌نقصش در نوحه و واحدخوانی اشاره نمود.

بسیاری از ملودی‌ها و سبک نوحه‌های وی، الهام بخش تعدادی از نوحه‌خوانان جنوب کشور و تعدادی از ترانه‌سرایان گشت که تا کنون نیز ادامه داشته‌است. از جمله ترانه معروفی با نام «ممد نبودی ببینی» که بعد از آزادسازی خرمشهر در سال ۱۳۶۱ و به یاد محمد جهان‌آرا، توسط غلامعلی کویتی‌پور خوانده شد. ملودی و سبک این ترانه کاملاً مشابه نوحه «لیلا بگفتا ای شه لب تشنه کامان» از محمد محزون می‌باشد که سال‌ها پیش از ترانه کویتی‌پور، توسط جهانبخش کردی‌زاده خوانده شده بود.

صدای جهانبخش کردی‌زاده «بخشو» به عنوان صدای ماندگار در فهرست آثار معنوی و ناملموس ملی کشور به ثبت رسیده‌است

وی در گوشه‌ای از سریال تلویزیونی دلیران تنگستان به کارگردانی همایون شهنواز به نوحه‌خوانی، شروه‌خوانی، شاهنامه و جنگ‌نامه‌خوانی اشعار شاعر حماسه‌سرای ایرانی، ابوالقاسم فردوسی پرداخته‌است.

ناصر تقوایی کارگردان مشهور ایرانی در سال ۱۳۴۹، در فیلم مستند خود به نام «اربعین»، از نوحه‌خوانی بخشو در مسجد دهدشتی بوشهر تصاویر منحصربه‌فردی را ثبت کرده‌است. فیلم با تصاویری از تدارک مراسم عزاداری حسین آغاز می‌شود و بعد دریا و خورشید همراه با صدای سنج و دمام گویی آغاز واقعه‌ای را خبر می‌دهند. آدم‌ها کمر می‌گیرند و صدای سینه می‌آید و بعد صدای اسطوره‌ای بخشو در کوچه‌های تاریک بوشهر می‌پیچد.

شعر « لیلا بگفتا »

لیلا بگفتا ای شه لب تشنه کامان

دستم به دامان آقا الامان
رودم به میدان می رود در چنگ گرگان
از هجر اکبر مشکل برم جان
آه و واویلا کو اکبر من
نور دو چشمان تر من

۞۞۞۞۞

شب ها نخفتم تا سحر پای گهواره
تا تو را کردم هیجده ساله
کردی امیدم نا امید این بود خیالت
رفتی ز دنیا شیرم حلالت
آه و واویلا کو اکبر من
نور دو چشمان تر من

۞۞۞۞۞

دارم امیدی از خدا یک بار دیگر
در برم آید نوجوان اکبر
گردم به دور قامتش دستی به گردن
بوسم دو چشم شهلای اکبر
آه و واویلا کو اکبر من

۞۞۞۞۞

نور دو چشمان تر من
ای زینب محزون بیا کن تو امدادی
تا بُریم امشب رخت دامادی
اهل حرم گویند سرود اندر این وادی
از بهر اکبر تا کنیم شادی
آه و واویلا کو اکبر من
نور دو چشمان تر من