هواپیماهای مسافربری و تجاری، نیاز ندارند در سرعت‌های مافوق صوت و بالاتر از ارتفاع تعیین شده پرواز کنند؛ ولی جت های جنگنده باید بتوانند هر جایی بروند: چه هنگام درگیری نظامی و چه برای عملیات شناسایی!

هواپیماهای تجاری معمولا ۹ هزار تا ۱۳ هزار و ۷۰۰ متر بالاتر از سطح دریا پرواز می‌کنند. جت های جنگنده اما ارتفاع پرواز بیشتری دارند؛ تا بالای ۱۵ هزار متر و حتی کمی بیشتر که به‌دلیل ملاحظات امنیتی، خیلی مواقع فاش نمی‌شود.

البته به‌لطف رکورد ثبت شده در سال ۱۹۷۶، می‌توانیم تصویر روشن‌تری از این موضوع داشته باشیم. پیش از ظهور ماهواره‌های شناسایی و هواپیماهای بدون سرنشین، ارتش آمریکا به جت‌هایی نیاز داشت که چشم و گوش آن در آسمان باشند. یکی از بهترین آن‌ها لاکهید SR-۷۱ بود که با اسم Blackbird هم شناخته می‌شود و در ارتفاع ۲۵ هزار متری پرواز می‌کرد.

با چنین قابلیت تعیین‌کننده‌ای، SR-۷۱ Blackbird برای جمع‌آوری اطلاعات سری در دوران جنگ سرد به‌کارگیری می‌شد؛ اما خب این یک جنگنده نبود.

چرا جت های جنگنده در ارتفاع بالاتری پرواز نمی‌کنند؟

نخستین دلیلی که پرواز جت‌های جنگنده روی میانگین ارتفاع ۵۰ هزار فوت (۱۵.۲ هزار متر) محدود شده، عدم احتراق کامل سوخت در ارتفاع بالاتر است. در فواصل خیلی زیاد از سطح زمین، هوا اکسیژن کمی دارد و می‌دانید که سوخت برای احتراق، نیازمند اکسیژن است. اگر اکسیژن نباشد، خبری از احتراق و پرواز هم نیست.

همچنین احتمال کاهش فشار و نقص موتور هواپیما هم وجود دارد. اگر سیستم دچار نقص فنی و خاموش شود، راه‌اندازی مجدد موتور به این آسانی‌ها نیست.

پرواز در ارتفاع بالاتر برای خلبان‌های جت‌های جنگنده نیز خطرناک است. حتما آن ماسک‌های ضخیم را دیده‌اید که خلبان‌های جنگنده‌ها برای تنفس بهتر به صورت می‌زنند. وجود این ماسک برای دریافت اکسیژن کافی و عملکرد صحیح مغز و ماهیچه‌های بدن ضروری است.

ولی ارتفاع خیلی زیاد، می‌تواند اکسیژن‌رسانی به آن‌ها را مختل کند. البته راه حل این مشکل پیدا شده است: استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین و پهپادها!

با وجود این، بعید نیست در آینده جت‌های جنگنده‌ای تولید شوند که سوخت جدیدی داشته باشند تا در تراکم پایین اکسیژن هم، احتراق و عملکرد موتورشان دچار مشکل نشود.