اکو ایران/متن پیش رو در «اکو ایران» منتشر شده و انتشارش در «آخرین خبر» به معنای تایید آن نیست

جایگزینی سریع وزیر امور خارجه مسلما وجهه خوبی برای شی جین پینگ به ارمغان نمی‌آورد. حداقل، مردم این سوال را خواهند داشت که چه چیزی اشتباه رخ داده و جایگزینی آن ضروری شده است. اما همچنین نشان می‌دهد که علت آن باید خیلی مهم باشد که منجر به حذف شدن کامل گانگ از اخبار و وب‌سایت وزارت امور خارجه و بطور کلی صحنه عمومی شده است.
 
 پنج هفته پیش، جهان شاهد دیدار وزیر امور خارجه چین و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در پکن برای گفتگوهای مهم بین دو قدرت بود.

طبق آنچه در گزارش سی‌ان‌ان آمده، هر کسی که به دنبال اشاره به آن رویداد مهم در وب‌سایت وزارت خارجه چین باشد، ناامید خواهد شد، زیرا آن جلسه - و تمام فعالیت‌های چین گانگ به عنوان وزیر امور خارجه پس از حذف او از راس وزارت خارجه از همه اخبار حذف شده است. 

برکناری او، که توسط یک نهاد عالی در مجلس قانونگذاری چین تصویب شد، پس از هفته‌ها پرسش و گمانه‌زنی درباره سرنوشت گانگ، پس از ناپدید شدن او از دید عموم در اواخر ژوئن، بدون توضیح روشن صورت گرفت.

حذف کامل دوره شش ماهه وزیر امور خارجه چین از همه اسناد و جایگزینی او با وانگ، تنها به تعمیق معما کمک می‌کند.

محل اختفای گانگ، دلیل برکناری او و سرنوشت نهایی او به عنوان یکی از اعضای حزب کمونیست چین، همگی ناشناخته باقی مانده اند.

پرسش‌های بی‌پاسخ درباره تصمیم‌گیری رسمی در چین امری استاندارد است، جایی که نظام سیاسی به شدت مبهم است و در زمان شی جین‌پینگ، رهبر چین، همه‌چیز مبهم‌تر شده است.

مقامات ارشد چینی در گذشته از انظار عمومی ناپدید شده‌اند تا ماه‌ها بعد در مصاحبه‌های تلویزیونی‌ای که برای انتشار آن تحت بازجویی انضباطی مخفی قرار گرفته‌اند ظاهر شوند.

اما شرایطی که در هفته‌های اخیر پیرامون «چین گانگ» رخ داده است - فردی که به طور گسترده به عنوان دستیار مورد اعتماد شی و یکی از شناخته‌شده‌ترین مقامات چین به‌عنوان چهره سیاست خارجی این کشور و سفیر سابق چین در ایالات متحده دیده می‌شود - شرایط را بسیار پیچیده‌تر از قبل کرده است.

فقدان شفافیت در حال حاضر یک موضوع عادی در بوروکراسی چین است.

جایگزینی سریع وزیر امور خارجه مسلما وجهه خوبی برای شی جین پینگ به ارمغان نمی‌آورد. حداقل، مردم این سوال را خواهند داشت که چه چیزی اشتباه رخ داده و جایگزینی آن ضروری شده است. اما همچنین نشان می‌دهد که علت آن باید خیلی مهم باشد که منجر به حذف شدن کامل گانگ از اخبار و وب‌سایت وزارت امور خارجه و بطور کلی صحنه عمومی شده است.

نیل توماس، یکی از همکاران چینی، گفت: «برکناری چین گانگ این تصور را در خارج از کشور تقویت خواهد کرد که حزب کمونیست یک شریک دیپلماتیک غیرشفاف و غیرقابل اعتماد است... (و) هیچ کار قابل توجهی در راستای تلاش‌های بین‌المللی پکن برای نشان دادن نظام حکومتی خود به عنوان نظامی شایسته ستایش و تقلید انجام نمی‌دهد. 

این تغییر ناگهانی برای گانگ و شی به چه معناست
انتصاب چین گانگ به سمت وزیر امور خارجه در سال گذشته، به دلیل وجود نامزدهای باتجربه‌تر، نشانه اعتماد عمیقی بود که شی جین پینگ به او داشت،.

بونی گلاسر، مدیر عامل صندوق هندی مارشال آلمان گفت: «به طور گسترده اعتقاد بر این است که شی دایره داخلی بسیار کوچکی از افراد دارد که با آنها مشورت می‌کند، و علاوه بر آن بیش از حد اعتماد به نفس دارد و بر اساس غریزه خود تصمیم می‌گیرد. 

«چین گانگ تحت حمایت او است، و بنابراین این امر لزوماً تأثیر بدی بر شی خواهد داشت. با این حال، این بدان معنا نیست که این مساله قدرت او را به چالش می‌کشد.»

با انتشار اخبار تغییرات در عصر سه شنبه توسط رسانه‌های دولتی چین، دستگاه گسترده چین برای کنترل بحث‌های عمومی در مورد رویدادهای سیاسی و اجتماعی وارد عمل شد.

هشتگ‌های رسانه‌های اجتماعی مربوط به حذف چین گانگ در اپلیکیشن محبوب رسانه‌های اجتماعی چینی Weibo سانسور شدند.

در همین حال، هشتگ‌های مربوط به انتصاب وانگ صبح چهارشنبه روی پلتفرم قرار گرفتند، اما فقط پست‌هایی از حساب‌های تایید شده که عمدتاً رسانه‌های دولتی یا سازمان‌های دولتی را نشان می‌دادند، بدون اینکه هیچ نظر تولید شده توسط کاربر قابل مشاهده باشد.

لی مینگجیانگ، دانشیار روابط بین‌الملل در شرکت فناوری نانیانگ سنگاپور، گفت: «احتمالاً رسانه‌های رسمی این ایده را تبلیغ می‌کنند که رهبری عالی در برکناری یک مقام ارشد که مورد اعتماد بوده و از این پس مرتکب اشتباه شده است، عاقلانه عمل می‌کند.

او افزود، بسته به اطلاعات بیشتر در مورد شرایط چین گانگ، رسانه‌های چینی «همیشه می‌توانند به خود ببالند و بگویند که این نمونه‌ای از عزم حزب برای انجام اقدامات انضباطی سخت‌گیرانه برای هر زمانی است که یک مقام بلندپایه مرتکب اشتباه شده».

هنوز مشخص نیست که چه زمانی اطلاعات بیشتری در مورد دلایل حذف وی منتشر می‌شود و این خلاء اطلاعات با شایعات و گمانه‌زنی‌ها پر شده است.

هنگامی که اوایل این ماه از سخنگوی وزارت خارجه پرسیده شد که چرا گانگ یک گردهمایی دیپلماتیک را از دست داده است، سخنگوی این وزارت‌خانه به «بیماری» اشاره کرد.

در جریان یک جلسه توجیهی منظم وزارتخانه در روز چهارشنبه، سخنگوی وزارت امور خارجه از ارائه اطلاعات در مورد چرایی تعویض چین گانگ خودداری کرد و در پاسخ به این سوال که چرا سوابق دوران وزیر خارجه چین حذف شده است، گفت: وب سایت این وزارتخانه «بر اساس مقررات مربوطه به روز شده است».

در حال حاضر به نظر می رسد که چین گانگ سمت اداری سطح بالای خود را به عنوان مشاور ایالتی حفظ کرده است.

اما ناظران سیاست نخبگان چین می گویند که سکوت در مورد چرایی جابجایی وی و پاک شدن وی از وب سایت وزارتخانه به دلایل سیاسی اشاره دارد که در صورت اعلام رسمی تحقیقات علیه وی می تواند در ماه های آینده مشخص شود.

له نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها اطلاعیه‌ای در مورد آنچه اتفاق افتاده منتشر شود. پکن منتظر خواهد ماند تا مردم تقریباً آن را فراموش کنند تا از توجه بیشتر جلوگیری کنند.

ظهور مجدد دیپلمات قدیمی و کهنه‌کار
تغییر وضعیت وزارت خارجه در شرایط حساسی در روابط بین‌الملل چین رخ می‌دهد. پکن به دنبال تثبیت روابط متزلزل با ایالات متحده و جلب حمایت اروپایی است که به طور فزاینده‌ای نسبت به روابط نزدیک چین با روسیه مشکوک شده است، زیرا این کشور در حال جنگ با اوکراین است.

و در حالی که ناپدید شدن و برکناری اسرارآمیز چین گانگ باعث ایجاد اپتیک بین‌الملل ناخوشایند می‌شود، سیاست خارجی چین را دوباره در دستان یک کهنه‌کار باتجربه قرار می‌دهد که از سال 2013 تا 2022 این نقش را برعهده داشت.

دیپلمات آمریکایی، بلینکن، هنگامی که روز سه‌شنبه در یک نشست مطبوعاتی در مورد گانگ و وانگ پرسیده شد، گفت که ایالات متحده برای مدیریت روابط ایالات متحده و چین با «هر کسی که همتایان چینی مربوطه باشند» تعامل خواهد کرد.

من همچنین وانگ یی را بیش از یک دهه است که می‌شناسم. بلینکن گفت: من بارها در مقام فعلی خود به عنوان وزیر امور خارجه و از جمله اخیراً در جاکارتا با او ملاقات کرده‌ام و پیش‌بینی می‌کنم که بتوانم مانند گذشته به خوبی با او کار کنم.

وانگ در سال‌های اخیر به‌خاطر موضع جنگجویانه‌اش «گرگ جنگجو» شناخته شده است، اما به‌عنوان یک اپراتور آرام نیز دیده می‌شود که به طور منظم برای رسیدگی به سخت‌ترین مسائل دیپلماتیک چین و ملاقات با متحدان نزدیکش از جمله سفر فوریه به مسکو برای دیدار با روسیه اعزام می‌شود. 

با وجود اینکه در اکتبر گذشته به سن بازنشستگی رسیده بود، او اواخر سال گذشته به سمت دیپلمات ارشد چین ارتقا یافت و تبدیل بازوی امور خارجی حزب کمونیست حاکم شد.

با این حال، به گفته ویکتور شی، مدیر مرکز چین قرن بیست و یکم دانشگاه کالیفرنیا سن دیگو، این انتصاب نشان می‌دهد که رهبری عالی از این تغییر مطمئن نیست و خود نیز در یک گرفتاری بالقوه گیر افتاده است.»