همشهری/ ایرانیان در دهه 90، یعنی بین سال‌های 1390 تا 1400، به روایت مرکز پژوهش‌های مجلس، فقیر‌تر شده‌اند. راز این ماجرا چیست؟ چرا با وجود سیاست‌های حمایتی دولت‌های پیشین از اقشار ضعیف جامعه، باز هم فقرا، فقیرتر شده‌اند؟ 

رشد ناچیز اقتصاد ایران در دهه 90 که از آن به‌عنوان دهه سوخته یاد می‌شود، باعث شده تا سیاست‌های رفاهی و حمایتی دولت‌ها هم با چالش مواجه شود. کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گویند: در بازه سال‌های 1۳۹۰ تا 1۴۰۰ درآمد ملی سرانه ایرانیان بیش از ۳۶درصد کاهش یافته و ضریب جینی که نشان‌دهنده توزیع درآمدها در جامعه است از 037 به 0.39 افزایش یافته که نشان از کاهش 30درصدی میانگین درآمد هر ایرانی دارد و توزیع درآمدها هم نابرابر شده است.
بازوی تحقیقاتی مجلس می‌گوید: علاوه بر اینکه به‌طور میانگین درآمد حقیقی تمام افراد جامعه کمتر شده، دهک‌های کم‌درآمد و فقیر کاهش درآمد شدیدتری را تجربه کرده‌اند. براساس آمارهای رسمی، نرخ فقر از 1۹درصد در سال 1۳۹۰ به بیش از ۳۰درصد در سال 1۴۰۰ رسیده است. افزون بر این شکاف فقر هم بیشتر شده و از 24درصد در ابتدای دهه 90 به 27درصد در پایان سال 1400رسیده و نه‌تنها فقر بیشتر شده بلکه عمیق‌تر هم شده و افراد بیشتری به زیر خط فقر رفته‌اند و فقرا، فقیر‌تر هم شده‌اند.

چرا گرفتار تله فقر شده‌ایم؟

مرکز پژوهش‌های مجلس می‌گوید: افزایش نرخ و شدت فقر به‌معنای افزایش منابع مالی مورد نیاز برای رفع فقر است، اما از طرفی کاهش درآمد سرانه به این معناست که کل منابع در دسترس برای بازتوزیع به نفع فقرا محدود شده و افزایش جمعیت فقرا از یک سو و کاهش تولید ناخالص داخلی از سوی دیگر نشان می‌دهد که در شرایط کنونی کشور، صرف تکیه بر طرح‌های بازتوزیعی و رفاهی نمی‌تواند بیماری فقر را درمان کند و باید در کنار سیاست‌های حمایتی، دولت به فکر رشد پایدار اقتصادی باشد و سیاست‌های حمایتی و رفاهی درصورتی می‌تواند مؤثر واقع شود که با رشد اقتصادی، ثبات در اقتصاد کلان و افزایش درآمد سرانه ایرانیان همراه شود.

برنامه دولت سیزدهم چیست؟
دولت ابراهیم رئیسی در برنامه هفتم توسعه مصمم است در انتهای برنامه، فقر مطلق را صفر کند، ضریب جینی را به 0.35 برساند، نسبت هزینه دهک‌ دهم به دهک اول را در مناطق روستایی به 9.3 و در مناطق شهری به 10.3درصد کاهش دهد و ضریب پوشش بیمه‌های اجتماعی را به 76درصد برساند. کارشناسان مرکز پژوهش‌ها می‌گویند: براساس گزارش پایش فقر وزارت رفاه، 25.6میلیون نفر یعنی 30.4درصد از جمعیت ایران در سال 1400زیر خط‌ فقر قرار داشته‌اند و به‌دلیل نرخ تورم بالا، صفر کردن نرخ فقر در یک بازه زمانی پنج‌ساله دور از انتظار است. حال باید دید دولت سیزدهم چگونه مردم را از تله فقر دهه 90نجات خواهد داد.