به نقل از کرونیکل‌لایو، دانشمندان دانشکده پزشکی «دانشگاه جونتندو»(Juntendo University)، واکسن جدیدی ابداع کرده‌اند که پروتئین موسوم به «گلیکوپروتئین مرتبط با پیری»(SAGP) را هدف قرار می‌دهد. این پروتئین در شایع‌ترین علت زوال عقل نقش دارد. واکسن روی موش‌ها آزمایش شد و توانست به از بین بردن سلول‌های سمی در موش‌های مبتلا به این بیماری کمک کند. دانشمندان گفتند که موش‌ها پس از تزریق واکسن، پلاک‌های آمیلوئید و التهاب کمتری در بافت مغز خود داشتند. همچنین، آنها بهبودی را در رفتار و آگاهی نشان دادند.

پژوهشگران امیدوارند این واکسن بتواند سلول‌های مغزی ملتهب مرتبط با آلزایمر را که شایع‌ترین بیماری زوال عقل است، هدف قرار دهد و نویدبخش درمان زوال عقل باشد.

این واکسن جدید هنوز روی انسان آزمایش نشده است.

دکتر «چیه لون هسیائو»(Chieh-Lun Hsiao) پژوهشگر ارشد این پروژه گفت: بیماری آلزایمر اکنون ۵۰ تا ۷۰ درصد از بیماران مبتلا به زوال عقل در سراسر جهان را به خود اختصاص می‌دهد. آزمایش واکسن جدید ما که روی موش‌ها انجام شده است، یک راه بالقوه را برای جلوگیری از این بیماری یا درمان آن نشان می‌دهد.

وی افزود: چالش آینده ما، دستیابی به نتایج مشابه در انسان خواهد بود. اگر این واکسن بتواند در انسان نیز موفق باشد، گام بزرگی برای به تاخیر انداختن پیشروی بیماری یا حتی پیشگیری از آن خواهد بود.

پژوهشگران، یک مدل موش مبتلا به بیماری آلزایمر ایجاد کردند که از مغز انسان تقلید می‌کند و به شبیه‌سازی آسیب‌شناسی بیماری آلزایمر ناشی از آمیلوئید بتا می‌پردازد. افرادی که در مراحل پایانی آلزایمر قرار دارند، معمولا دچار اضطراب نمی‌شوند و این امر باعث می‌شود که کمتر در مورد شرایط اطراف خود آگاه باشند.

دکتر هسیائو گفت: موش‌هایی که واکسن را دریافت کردند اضطراب داشتند؛ به این معنی که محتاط‌تر بودند و آگاهی بیشتری در مورد شرایط اطراف خود داشتند. این نشان‌دهنده کاهش یافتن بیماری و همچنین، کاهش یافتن چندین نشانگر زیستی التهابی بیماری آلزایمر است. یک آزمایش رفتاری که روی موش‌های شش‌ماهه انجام شد نیز نشان داد موش‌هایی که واکسن SAGP را دریافت کرده‌اند، نسبت به موش‌هایی که واکسن دارونما را دریافت کرده‌اند، به طور قابل ‌توجهی بهتر به محیط خود واکنش نشان می‌دهند.

موش‌های واکسینه‌شده با SAGP تمایل داشتند مانند موش‌های عادی و سالم رفتار کنند و آگاهی بیشتری نسبت به محیط اطراف خود نشان دادند. پروتئین SAGP بسیار نزدیک به سلول‌های مغزی میکروگلیا است که در دفاع ایمنی سیستم عصبی مرکزی نقش دارند. دکتر هسیائو توضیح داد که میکروگلیا به پاکسازی پلاک‌های مضر تشکیل‌شده توسط پروتئین‌ها کمک می‌کند اما از سوی دیگر، می‌تواند باعث التهاب مغزی ‌شود، به نورون‌ها آسیب برساند و زوال شناختی را بدتر کند.

این می‌تواند یکی از دلایل ایجاد بیماری آلزایمر باشد. در بیماری آلزایمر، انباشته شدن پروتئین‌های مغز به نام پپتیدهای آمیلوئید بتا و به هم چسبیدن آنها، پلاک‌هایی را تشکیل می‌دهد که بین نورون‌ها جمع می‌شوند و عملکرد سلول را مختل می‌کنند.

دکتر هسیائو گفت: پژوهش‌های پیشین که با استفاده از واکسن‌های متفاوت برای درمان بیماری آلزایمر موش‌ها انجام شده‌اند، در کاهش رسوبات پلاک آمیلوئید و عوامل التهاب موفقیت‌آمیز بوده‌اند اما آنچه پژوهش ما را متفاوت می‌کند، این است که واکسن SAGP نیز رفتار این موش‌ها را برای بهتر شدن تغییر می‌دهد.

به گفته دانشمندان، پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهند که مقدار پروتئین SAGP در میکروگلیا بسیار بالا است. این بدان معناست که این سلول‌ها برای هدف‌گیری در بیماری آلزایمر بسیار مهم هستند.

هسیائو افزود: با حذف میکروگلیاهایی که در حالت فعال هستند، ممکن است التهاب مغز نیز کنترل شود. یک واکسن می‌تواند میکروگلیای فعال‌شده را هدف قرار دهد، سلول‌های سمی را حذف کند و نهایتا به ترمیم نقص‌های رفتاری ناشی از بیماری آلزایمر بپردازد.

یافته‌های اولیه این پژوهش، در «نشست‌های علمی علوم پایه قلب‌وعروق»(BCVS Scientific Sessions) در بوستون ارائه شد.