دانشمندان اخیرا تنوع حیرت‌آوری از ویروس‌های غول‌پیکر را کشف کرده‌اند که اشکال غیرقابل تصوری قبلی دارند و در اندکی از خاک جنگل رشد می‌کنند.

این ویروس‌های غول پیکر، زائده‌هایی عجیب و ساختارهای داخلی خاصی دارند که تا پیش از این هرگز رویت نشده بود.

نمونه‌ای از این خاک در سال ۲۰۱۹ از جنگل هاروارد در نزدیکی بوستون در آمریکا جمع‌آوری شد و برای بررسی به موسسه ماکس پلانک آلمان فرستاده شد و در آنجا با میکروسکوپ‌های الکترونی مورد بررسی قرار گرفت؛ فرآیندی که اجسام را با استفاده از پرتوی از الکترون‌ها بزرگ‌نمایی می‌کند.

این بررسی نشان داد که خاک مملو از ویروس‌های غول‌پیکری با عرض ۶۳۵ نانومتر است.

این ویروس‌های عظیم، اگرچه از بزرگترین ویروسی که تا به حل کشف شده، ( با عرض ۱۵۰۰ نانومتر) کوچک‌تر هستند ولی به مراتب بزرگ‌تر از ویروس‌هایی هستند که انسانها معمولا با آنها روبرو می‌شوند (مثلا ویروس کووید ۱۹، بین ۵۰ تا ۱۴۰ نانومتر عرض دارد).

محققان تقریبا اطمینان دارند که اینها ویروس هستند؛ دلیل آن هم پوسته‌هایی است که کپسید نامیده می‌شود و جدای از آن، به خاطر اشکال متمایزی که دارند که از جمله آنها می‌توان به شکل یک چندضلعی ۲۰ وجهی اشاره کرد.

تنوع حیرت‌انگیز ظاهری ویروس‌ها

یکی از محققان دراین باره نوشته:« میکروسکوپ الکترونی عبوری، تنوع شگفت‌انگیزی از ذرات ویروس مانندی را نشان داد که ما به طرز حیرت‌آوری دریافتیم که چند صد گرم خاک جنگلی دارای تنوع بیشتری از روی هم رفته همه ویروس‌های غول‌پیکری است که کشف شده بود.»

یکی از این ویروس‌های غول‌پیکر، اندام‌های بزرگی دارد که در یک الگوی متقارن مرتب شده بود و محققان آن را شبیه مورفولوژی لاکپشت توصیف کردند.

ویروس دیگری، لوله‌های بلندی در اطرافش داشت که دانشمندان را به یاد شخصیت مدوسا در اساطیر یونان باستان انداخت و از همین رو دانشمندان این ویروس را "گورگون"، موجودی که مدوسا و خواهرش اینگونه نامیده می‌شدند، نام‌گذاری کردند.

گونه دیگر که "اصلاح مو" نامیده می‌شود، خانواده‌ای از ویروس‌های بزرگ با سری نامرتب است که موهایی با سایزهای مختلف دارد و شبیه یک عروسک ترول است.

یک ویروس غول‌پیکر دیگر که شبیه ابرنواختر (یک انفجار بزرگ ستاره‌ای) است، دارای فیبرهای درهم تنیده و ضخیمی نزدیک به پوسته کسپید و لایه ضخیمی از پیچک‌های منظمی است که مرتب شده‌اند.

"ستاره کریسمس" ویروس دیگری است که یک پوسته دولایه شبیه به دو مثلث به هم پیوسته دارد و ویروس "شاهین"، ساختاری شبیه منقار دارد.

سه محقق میکروبیولوژیست و زیست‌شناس در این باره نوشته اند:« این پنجره شگفت‌انگیزی به دنیای پیچیده ویروس‌های خاکی است و تردیدی نیست که تنوع ژنتیکی بالای ویروس‌های غول‌پیکر با ساختارهای ذره‌ای متنوع و غیرقابل تصور قبلی مطابقت دارند و منشا و عملکرد آنها باید مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد.»

این ویروس‌های غول‌پیکر که باعث انگلی شدن جلبک‌ها می‌شوند، دهه‌هاست که مورد مطالعه قرار گرفته‌اند اما بررسی و تحقیق اصلی در مورد آنها از سال ۲۰۰۳ و زمانی که اولین ویروس غول‌پیکر با عرض ۴۰۰ نانومتر که در آمیب‌ها رشد می‌کرد، در یک برج خنک کننده در انگلیس پیدا شد، آغاز گردید. این ویروس "میمی ویروس" نام گرفت؛ چرا که کاملا ظاهر باکتری را تقلید می‌کرد.

رکورد غول‌پیکرترین ویروس‌های کشف شده

در سال ۲۰۱۰ و با کشف مگاویروس چیلنسیس ( با عرض ۷۰۰ نانومتر) در سواحل شیلی، رکورد غول‌پیکرترین ویروس دنیا ثبت شد و در سال ۲۰۱۳، این رکورد به نام پاندوراویروس که در برکه‌ای در ملبورن کشف شد و۱۰۰۰ نانومتر عرض داشت، تغییر کرد.

رکورددار فعلی، ویروسی ۱۵۰۰ نانومتری به اسم پیتوویروس سیبریکوم است؛ یک ویروس غول‌پیکر که به مدت ۳۰ هزار سال در یخ‌های سیبری مدفون بود و در سال ۲۰۱۴ و با ذوب شدن یخ‌ها کشف شد.