شرق/ متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشر آن به معنای تاییدش نیست

معصومه معظمی| اگرچه برخی درباره رعایت حجاب معتقدند نباید نسبت به آن حساسیت بیش از حد و مداخله تند به خرج داد؛ اما در عوض کسانی هستند که مقوله حجاب را از اصول لاینفک دانسته و نقض آن را از هر منکری اولی‌تر می‌دانند. به‌عنوان نمونه هم پیشنهاد حسین جلالی، نماینده رفسنجان و انار در مجلس یازدهم است که جریمه سه میلیارد تومانی زنان کم‌حجاب را مطرح کرده است. علاوه بر او صحبت‌هایی از تصمیم برای ارائه‌ندادن خدمات آموزش‌وپرورش، وزارت علوم و وزارت بهداشت به زنان کم‌حجاب بیان شده است. همچنین رؤسای یکی از نهادهای مسئول هم با سخنان خود به نحوی، دستور برخورد را در مواجهه با کم‌حجابان صادر کرده است که بیم بازگشت رفتارهای رادیکال را در جامعه افزایش می‌دهد. مقوله‌ای که این شائبه را در اذهان به وجود می‌آورد که گویا عملکرد برخی به تداوم شرایط التهاب در جامعه دامن می‌زند.

البته مجلس از همان روز آغاز به کار در سال جدید نسبت به این موضوع موضع‌گیری کرد و محمدباقر قالیباف در نطق پیش از دستور خود ماجرا را این‌طور تبیین کرد که باید در قبال حجاب کار فرهنگی کرد. رئیس مجلس بر مواجهه بازدارنده با هنجارشکنان در زمینه حجاب و تفکیک بین افراد ضعیف‌الحجاب با هنجارشکنان نیز نکاتی را بیان کرد؛ اما این سخنان مانع از تذکر احمدحسین فلاحی یکی از نمایندگان مجلس و شایعه‌سازی‌ها در‌این‌باره که مجلس مخالف قانون عفاف و حجاب است، نشد. محمدباقر قالیباف با بیان اینکه مجلس کجا جلوی قانون حجاب و عفاف را گرفته است؟ بیان کرد: «این را که گفته می‌شود مجلس یا گاهی رئیس مجلس جلوی قانون حجاب را گرفته است، تکذیب می‌کنم. اینکه برخی در تریبون‌ها این‌طور بیان کنند، کذب است». رئیس مجلس در پاسخ به این تذکر تأکید کرد: «مجلس کجا جلوی قانون حجاب و عفاف را گرفته است؟ این حرف از اساس کذب بوده و مجلس از قبل اعلام آمادگی کرده است و در گزارش کمیسیون فرهنگی که در صحن علنی مجلس در‌خصوص عملکرد دستگاه‌ها در حوزه ایجابی و سلبی قرائت شد، مشخص شد که حداقل 32 دستگاه در این حوزه کوتاهی انجام داده‌اند و همان‌جا مجلس اعلام آمادگی کرد که اگر هر خلأ قانونی در این زمینه وجود دارد، چه با لایحه دولت و چه با لایحه قوه قضائیه خارج از نوبت رسیدگی خواهد شد». از طرفی می‌توان به نامه مجتبی توانگر، نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم، به رئیس ستاد امر به معروف نیز اشاره کرد. این عضو شورای مرکزی فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس خطاب به حجت‌الاسلام‌ کاظم صدیقی، رئیس ستاد امر به معروف نوشت که در برخورد با حجاب نباید سراغ روش‌های شکست‌خورده رفت. توانگر در نامه‌ فوق با بیان اینکه «دین خدا بازیچه و مطامع دنیوی چند ظاهرالصلاح فاسدالعقیده نیست» گفت: «به نظر می‌رسد با توجه به شرایط معیشتی مردم، یکی از مهم‌ترین وجوه امر به معروف و نهی از منکر حوزه معیشت و اقتصاد باشد».

از‌این‌رو به منظور روشن‌شدن نظر نمایندگان درخصوص اقدامات صورت‌گرفته درباره حجاب از سوی برخی افراد، با برخی از نمایندگان گفت‌وگو کرده‌ایم.

قانون زمانی حرمتش حفظ می‌شود که از اقناع عمومی برخوردار باشد

جلال رشیدی‌کوچی، نماینده مردم مرودشت در مجلس و سخنگوی فراکسیون شفافیت مجلس، با اشاره به سخنان قالیباف در‌این‌باره که حجاب یک امر فرهنگی است، به «شرق» گفت: «آقای قالیباف نظر مجلس در قبال حجاب را تبیین کردند. حجاب باید یک امر فرهنگی باشد و برای اینکه با یک امر فرهنگی برخورد مناسبی داشته باشیم، باید رفتارمان نیز فرهنگی باشد. قطعا با رفتار سلبی به جایی نمی‌رسیم و درباره موضوعات فرهنگی باید ایجابی عمل کنیم».

او افزود: «اقداماتی که برخی انجام می‌دهند و نظام هم باید آن را مدیریت کند تا به گفته رهبری جلوی دوقطبی‌شدن جامعه گرفته شود، کنترل و برخورد با تندروها است. تندروی از هر دو طرف مطرود است. همان‌طور که رفتار آمر به معروف با سطل ماست را نهی می‌کنیم، اگر به دلیل تذکر لسانی محترمانه، فرد تذکردهنده را کتک بزنند هم قابل پذیرش نیست». این نماینده مجلس اضافه کرد: «موضع‌گیری نابجا از سوی مسئولان باعث می‌شود طرفین ماجرا این حق را به خودشان بدهند که با موضوع حجاب به هر شکل ممکن برخورد کنند و این آسیب است و ما نباید با اظهارنظرات‌مان بهانه‌ای دست افراطیون بدهیم. با این روش اتفاق مثبتی در حوزه حجاب نخواهد افتاد و حتما آسیب‌ها بیشتر خواهد شد».

رشیدی‌کوچی البته بدحجابان یا به قولی ضعیف‌الحجاب‌ها را به دو دسته تقسیم کرد و گفت: «برخی درباره حجاب ساختارشکنانه و با برنامه‌ریزی و طبق دستوراتی که از خارج می‌گیرند، عمل می‌کنند که تعدادشان زیاد نیست و دستگاه‌های امنیتی باید با آنها برخورد کنند؛ اما برخی شل‌حجاب‌اند و با این افراد فرق دارند و باید در قبال آنها کار فرهنگی شود».

این نماینده مجلس در پاسخ به این پرسش که برخی با سخنان خود به تندروها این اجازه را می‌دهند که در مواجهه با مقوله حجاب به اختیار خود عمل کنند و این نگرانی را در جامعه ایجاد می‌کند که باعث بروز برخوردهای غیرمعقول در جامعه شود، توضیح داد: «قطعا نگاه نظام و حاکمیت با این افراط‌گری‌ها متفاوت است و به‌عنوان یک مسلمان می‌گویم کسی که ذره‌ای به اسلام و قرآن و روش امام علی(ع) اعتقاد داشته باشد، مخالف این رفتارها و تندروی‌هاست. در شریعت و دین ما برای امر به معروف شرایطی تعیین شده و اگر فرد این شرایط را رعایت نکند، نه‌تنها امر به معروف نکرده بلکه مرتکب منکر شده است».

او تأکید کرد: «همان‌طور که نسبت به بسیاری از معروف‌ها مردم اقبال نشان می‌دهند و بسیاری از منکر‌ها مثل تجاوز به عنف را نهی و از آن دوری می‌کنند، اگر حاکمیت بتواند حجاب را به‌عنوان یک معروف به مردم معرفی کند تا از آن استقبال کنند، موفق می‌شود؛ امری که تاکنون موفق به انجام آن نشده‌ایم». این نماینده مجلس همچنین در پاسخ به اینکه اگر طبق نظر برخی تندروها طرحی درباره حجاب به مجلس بیاید و احیانا به قانون تبدیل شود، در‌صورتی‌که اقناع و پذیرش اجتماعی را به همراه نداشته باشد، در واقع مردم را در مقابل قانون قرار داده‌ایم و این شکستن قانون و خطرناک است، بیان کرد: «به اعتقاد من قانون زمانی تأثیرگذار است و حرمتش حفظ می‌شود که آحاد مردم آن را رعایت کنند. رعایت قانون از طرف آحاد مردم هم زمانی شکل می‌گیرد که قانون‌گذار آن را دقیق و متناسب با احوالات جامعه تنظیم کرده باشد».

تندروها همان کسانی‌ هستند که رفتن به جبهه در دفاع مقدس را حرام شرعی می‌دانستند

علاوه بر او، مرتضی محمودوند، نماینده مردم خرم‌آباد در مجلس یازدهم نیز ضمن محکوم‌کردن هرگونه افراط‌گری و تندروی در جامعه درباره تلاش تندروها برای افزایش هزینه کم‌حجابی در جامعه به «شرق» گفت: «به‌عنوان نماینده مردم نجیب ایران تأکید می‌کنم برخی سعی دارند موضوع حجاب را از دیدگاه خودشان مطرح کنند، نه دیدگاه اسلام و نظام و سیاست جمهوری اسلامی و وانمود کنند که این خواست نظام است». این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ادامه داد: «چیزی که اهمیت دارد، این است که رهبری فرمودند تا قیامت حلال خدا حلال و حرام خدا حرام است و پاسخ جامعی به موضوع دادند. اینکه هر کسی بنا به برداشت خودش از دین با موضوع حجاب برخورد کند، اتفاق نگران‌کننده‌ای است». او با محکوم‌کردم این اتفاق که یک آمر به معروف سعی داشت با ماست‌پاشی به سر زنان آنها را امر به معروف کند، گفت: «اینکه مثلا یک فرد با سطل ماست سعی کند زنان این سرزمین را امر به معروف کند، اگر امر غیرقابل پذیرشی است اما تازه نیست و نمونه این رفتارهای خودسرانه را کم نداریم. این دیدگاه‌های افراطی و شخصی یک نفر که سعی دارد آن را به کل نظام و دیدگاه دین پیوند بزند، کار نادرستی است و باید با آن مقابله شود». او ادامه داد: «اینکه رهبری در پاسخ به تندروها می‌گویند حلال خدا حلال و حرام خدا حرام است، یعنی داشتن چارچوب در نظام و شریعت و سجایای اخلاقی و نمی‌توان این تندروی‌ها را به نظام و اسلام ربط داد». محمودوند با گریزی به رفتار تندروهای اول انقلاب که به پیشانی زنان کم‌حجاب پونز می‌چسباندند، اظهار کرد: «کسانی که با اسید و پونز و سطل ماست می‌خواهند امر به معروف کنند، رفتارشان محکوم است و قطعا این رفتار افراط‌گری پیگرد قانونی و قضائی دارد». نماینده مردم خرم‌آباد در مجلس یازدهم گفت: «قبل از پایان سال شاهد مسمومیت دانش‌آموزان دختر بودیم و از پشت تریبون مجلس نسبت به این رفتار غیرمتمدنانه تذکر دادم. برخی دیگر از همکاران نیز با من هم‌صدا شدند و رهبری هم نسبت به این موضوع موضع گرفتند؛ بنابراین باید جلوی هرگونه تندروی گرفته شود. متأسفانه در جامعه افراد تندرویی هستند که تفکر افراطی دارند و حتی تذکر به دشمن این سرزمین را هم برنمی‌تابند، چه رسد به تذکر به رفتار غلط‌شان».

این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در پاسخ به این نکته که برخی افراد با سخنان‌شان دستور عمل‌کردن به اختیار خود را به تندروها می‌دهند و این یعنی ریختن هیزم به آتش اعتراضات و ایجاد دوقطبی در جامعه و نادیده‌گرفتن امنیت ملی، بیان کرد: «تندروها ستون پنجم سرویس‌های جاسوسی و دشمن این ملت‌اند که به‌عنوان جریان نفوذ از آنها یاد می‌کنیم. جریان نفوذ بعضا در هیبت و چارچوب افراطیون وارد می‌شوند یا در چارچوب کلاس اخلاق و فرهنگ عمل می‌کنند». او تأکید کرد: «اگر برایند صحبت‌هایشان علیه خواست مردم و دین و قرآن و اسلام باشد، خودش را نشان می‌دهد و از آنجایی که خودش را نشان می‌دهد، وظیفه همه ما است که در مقابل این جریان نفوذ و افراط بایستیم و با آن مقابله کنیم. من به‌عنوان خادم ملت در مجلس با تذکر و قانون و شما به‌عنوان اهل رسانه با قلم و زبان و دیگری با رفتار و قدمش باید جلوی این تفکر افراطی و الحادی و التقاطی بایستیم تا بتوانیم قدمی برای مردم برداریم». او همچنین در پاسخ به اینکه گفته می‌شود برخی جریانات در مجلس سعی دارند در قالب طرح، موضوع برخورد با کم‌حجابی را قانونی کنند و مقابل جامعه بایستند و این نگران‌کننده است، این‌طور گفت: «هر کسی که طرحی به مجلس بیاورد که برخلاف موازین قرآن و ارزش‌های ملت ایران و خلاف عقل و منطق باشد، نمایندگان هوشیارند و مقابل او می‌ایستند و به آن رأی نمی‌دهند. ما با هیچ کسی تعارف نداریم». محمودوند در پاسخ به اینکه هدف تندروها از این رفتار چیست و آیا دنبال همراه‌کردن قشر متدین برای کسب رأی هستند؟ گفت: «وقتی موضوع را در قالب امنیتی بررسی کنیم، تندروها دو گروه‌اند؛ گروه اول جریان نفوذ و دشمن نیستند و افراد ساده‌انگاری هستند که زود فریب می‌خورند و گروه دوم جریان هوشمند و افراطی هستند که هم قبل از انقلاب بوده‌اند و هم زمان دفاع مقدس بوده‌اند و رفتن به جبهه را حرام شرعی می‌دانستند و اکنون هم حضور دارند». او تأکید کرد: «ما این افراد را می‌شناسیم و اشراف خوبی روی این افراد و احزاب کاغذی آنها داریم. این افراد همان کسانی هستند که دیروز رفتن به جبهه و دفاع از کشور را حرام شرعی می‌دانستند و امروز عقیده دارند که منتقدان و مخالفان و کم‌حجابان و کسانی را که شبیه آنها فکر نمی‌کنند، باید بگیریم و بزنیم و قتل‌عام کنیم. سؤال اینجا است شمایی که هرگز تفکر و نگاه‌تان در خدمت این مردم و آب و خاک نبوده است، چطور امروز سوپرانقلابی شده‌اید و جلوتر از رهبری قدم برمی‌دارید؟». این عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در پاسخ به اینکه اگر اجازه دهیم هرکسی در قالب امر به معروف به کم‌حجاب‌ها تعدی کند، درست است؟ بیان کرد: «اگر درباره کسی که بدحجاب و شل‌حجاب است، به بیانات رهبری رجوع کنیم که گفتند این افراد دختران و فرزندان من هستند، دیگر به خودمان اجازه نمی‌دهیم در برخورد با کم‌حجاب‌ها تندروی کنیم و کشور را به بحران بکشانیم. بنابراین تأکید می‌کنم موضع تندروها در قبال حجاب با موضع رهبری فاصله زیادی دارد و در‌این‌باره احساس خطر می‌کنیم».