خراسان جنوبی سال‌های درگیر خشکسالی بوده و هر سال تنش آبی در استان تشدید می‌شود، اضافه برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی و کاهش بارندگی در استان این مسئله را شدیدتر کرده است.

یکی از طرح‌های مهم و زیرساختی که دولت سیزدهم به جد در استان دنبال می‌کند طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور و خراسان جنوبی است.

علیرضا عباس زاده، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی در رابطه با این طرح اظهار کرد: صحبت از آب نظیر ندارد و در مورد اهمیت و ضرورت تأمین منابع آبی برای همه نقاط کشور حتی در سطح دنیا بسیار می‌توان گفت و امروز آب محور توسعه و آبادانی بوده و همچنین آب مسئله محوری امنیت مناطق به شمار می‌رود.

وی با اشاره به اینکه هر مسئله‌ای اگر بخواهد در یک منطقه مهم جلوه کند مقدمه آن مسئله تأمین آب است، تصریح کرد: مسئله آب برای فلات مرکزی ایران و استان‌های شرقی کشور مسئله حادتری بوده و از جهاتی مهم‌تر و از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است.

کاهش ۳۱ درصدی بارش‌ها در استان نسبت به میانگین بلندمدت

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی یادآور شد: فلات مرکزی ایران و استان‌های شرقی کشور در کمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار دارند.

عباس زاده با بیان اینکه در همه طرح‌ها چه طرح‌های کلان و چه طرح‌های خرد حوزه تأمین منابع آبی و مدیریت منابع آب دارای اهمیت و از نیازهای لازم و ضروری است، بیان داشت: اما با این وجود در خراسان جنوبی به دلیل شرایط خاص اقلیمی و عدم وجود منابع آب سطحی به طوری که بیش از ۹۰ درصد نیاز آبی استان از منابع آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود این مهم از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است.

وی با اشاره به اینکه میزان بارش استان در سال آبی جاری نسبت به سال آبی گذشته حداقل ۱۷ درصد کاهش داشته یعنی یک پنجم منابع آب سطحی استان در این مدت کاهش یافته است، اضافه کرد: این میزان نسبت به میانگین بلندمدت ۳۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد که خود نشانگر این بوده که یک سوم نسبت به دوره بلندمدت بارش را در اختیار داریم.

وضعیت نگران کننده کاهش بارندگی‌ها در خراسان جنوبی و تشدید تنش آبی

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی افزود: بر اساس بررسی‌ها و مقایسه‌ای که بین دو دهه از سال ۸۰ تا ۱۴۰۰ با سال ۶۰ تا ۸۰ صورت گرفته شاهد حداقل ۲۳ درصد کاهش بارش در استان هستیم.

عباس زاده ادامه داد: این آمار نشان می‌دهد یک دوره خشکسالی جدی را تجربه می‌کنیم و هر چقدر می‌گذرد شدت و حدت این خسارت بیشتر می‌شود بنابراین باید توجه کنیم که محدودیت بسیار جدی در منابع آب سطحی و بارش داریم یعنی تأمین نیازهای آبی از بارش وضعیت خوبی نیست و نسبت به دوره‌های مشابه سال‌های قبل عددش نگران کننده است.

وی گفت: از طرفی نیازهای منابع آبی استان در حال افزایش بوده که از دلایل آن افزایش جمعیت، افزایش تنوع نیازها از جمله رشد صنایع آب بر، گرم‌تر شدن دمای هوا و افزایش تبخیر و غیره می‌باشد که همه اینها اهمیت موضوع آب را نشان می‌دهد و ثانیاً شرایط تأمین آب برای استان شرایط خوبی نبوده و باید فکر جدی برای تأمین آب برداشته شود.

تدوین برنامه سازگاری با کم آبی در کشور

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی بیان کرد: مهم‌ترین تدبیر و فکر برای این وضعیت منتهی به این شد که برنامه سازگاری با کم آبی برای تمام کشور تدوین گردد چون تمام کشور درگیر با کم آبی بوده ولی در خراسان جنوبی به دلیل شرایط اقلیمی شدیدتر است.

عباس زاده ادامه داد: برنامه سازگاری با کم آبی در دستور کار دولت بوده و تمام بخش‌های مختلف دولت و مردم درگیر مدیریت منابع آبی هستند.

وی تصریح کرد: تعدیل برداشت از چاه‌های کشاورزی، کنترل برداشت از چاه‌های استان، باز تخصیص پساب تصفیه خانه‌های اجرا شده از آب در استان، اجرای پروژه‌های تغذیه مصنوعی در استان، مطالعه تأمین آب‌های غیرمتعارف، آب‌های شور، لب شور و ژرف می‌تواند از راهکارها مدیریت منابع آبی در استان باشد.

اولویت دولت در اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرقی کشور

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی با اشاره به اینکه تأمین آب به وسیله انتقال از دریا یکی از روش‌هایی بوده که در دستور کار برای موضوع تأمین آب استان بوده است، بیان داشت: دو طرح مصوب برای خراسان جنوبی در این زمینه وجود دارد یکی بحث انتقال آب از خلیج فارس و دیگری انتقال آب از دریای عمان است.

عباس زاده با بیان اینکه خط دوم خلیج فارس مربوط به انتقال آب به خراسان جنوبی و خراسان رضوی است، تصریح کرد: همچنین خط چهارم انتقال از دریای عمان مربوط به خراسان جنوبی است.

وی با اشاره به اینکه اولویت اجرای انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی در دولت در حال دنبال کردن است، اضافه کرد: امیداست این طرح و طرح خط دوم انتقال آب از خلیج فارس تضمین پایداری آب در منطقه شرق کشور باشد.

خراسان جنوبی در دو طرح انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس دیده شده است

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی متذکر شد: یکی از منابع آبی مهم در دسترس، آب دریای عمان بوده با توجه به اینکه آب دریای خلیج فارس مباحثی را در پی داشت که شوری آب و مسائل زیست محیطی از جمله آن بوده ولی با توجه به اینکه کشورهای حاشیه خلیج فارس در حال استفاده از آب خلیج فارس هستند، ایران هم در حال بهره برداری از آب خلیج فارس بوده و دو خط از انتقال آب در حال اجرا می‌باشد و در حال حاضر آب تا کرمان و رفسنجان رسیده و قابل استحصال و بهره برداری است.

عباس زاده ادامه داد: اما برای خراسان جنوبی از دو طرحی که دیده شده، طرح انتقال از دریای عمان به دلیل توپوگرافی و شیوه اجرای پروژه اجرایی تر تشخیص داده شده است.

وی گفت: یکی از مشکلات در بحث انتقال آب از خلیج فارس این بوده که خط انتقال باید از منطقه کوهستانی سنگی عبور کند که سه تا چهار سال پروژه را به تعویق می‌اندازد اندازد بنابراین برآورد مشاوران این بود که انتقال آب از دریای عمان سهل‌الوصول تر بوده و دریای عمان چون به آب‌های آزاد منتهی می‌شود بحث غلظت و مباحث زیست محیطی بر آن مترتب نیست بنابراین اولویت کشور این شد که تأمین آب مناطق شرق کشور از خط انتقال آب از دریای عمان انجام گیرد.

انتقال سالانه ۶۰ میلیون مترمکعب آب از دریای عمان به استان در فاز نخست اجرا

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی بیان کرد: در راستای اجرای این طرح در حال حاضر تأسیسات نمک زدایی و آب شیرین کن در سواحل مکران چابهار انجام شده و آب از دریا استحصال و نمک زدایی می‌شود و تأسیسات آب شیرین کن نصب و آب شیرین به زاهدان، زابل و بعد وارد خراسان جنوبی شده و تا مشهد ادامه دارد.

عباس زاده ادامه داد: با انتقال این آب در فاز اول تا ۶۰ میلیون مترمکعب در سال و در افق این طرح در فاز سوم تا ۱۸۰ میلیون مترمکعب آب در طول سال امکان تأمین آب در استان از طریق این خط انتقال وجود دارد.

وی تصریح کرد: اولویت این آب برای تأمین صنعت بوده چون قیمت تمام شده این آب بالا می‌باشد.

اجرای طرح خط انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرقی کشور در سه خط

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی یادآور شد: طول خط انتقال آب از دریای عمان بیش از هزار و ۷۹۰ کیلومتر بوده که میزان ۱۴۰۰ تا ۲۲۰۰ میلیمتر آب یعنی رودخانه ثابت و همیشگی انتقال می‌یابد.

عباس زاده افزود: این طرح در سه خط اجرا خواهد شد و این طرح در حال حاضر در مرحله زیرسازی قرار دارد.

وی گفت: مهم ترن هدف این طرح بسیار بزرگ، هزینه بر و مهم تأمین نیاز اساسی شرق کشور، دستیابی به منابع آبی پایدار، ایجاد تحول اقتصادی محرومیت زدایی و توسعه متوازن کشور است.

کمبود منابع آبی از دلایل اصلی عدم توسعه یافتگی منطقه شرق کشور

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی با اشاره به اینکه یکی از دلایل عدم توسعه یافتگی منطقه شرق کشور، کمبود منابع آبی بوده است، بیان داشت: امروز بسیاری از صنایع به دلیل آب بر بودن و عدم تأمین آب مورد نیاز در محدودیت هستند در حالی خراسان جنوبی بهشت معادن کشور بوده اما تأمین آب برای رونق اقتصادی و ایجاد معادن و صنایع بزرگ در این استان جز معضلات اساسی است.

عباس زاده به مزایای طرح انتقال آب به استان اشاره کرد و افزود: اگر بتوانیم تأمین آب صنایع به ویژه از محل انتقال آب دریا را انجام دهیم به عنوان یک منابع آبی پایدار مسئله استان برای توسعه اقتصادی برطرف می‌شود، مهاجرت و حاشیه نشینی در استان برطرف شده و همچنین این طرح تثبیت جمعیت را به همراه خواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه توسعه اقتصادی سواحل مکران به عنوان گنج پنهان کشور از دیگر مزایای مهم این طرح به شمار می‌رود، یادآور شد: آغاز اجرای این طرح مهم آبی در کشور تأمین امنیت پایدار در مرزهای شرقی کشور و رشد صنایع معدنی به جای نفت را به دنبال خواهد داشت.

بیش از ۵۰۰ کیلومتر طول خط انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرق کشور در محدوده خراسان جنوبی است

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی ادامه داد: از مجموع حدود ۱۸۰۰ کیلومتر خط انتقال در این طرح بیش از ۵۰۰ کیلومتر در حوزه خراسان جنوبی است.

عباس زاده از نهایی شدن خطوط استانی این طرح خبر داد و گفت: این خط از نهبندان وارد سربیشه و بیرجند و بعد قاین و بعد از استان خارج و وارد منطقه سنگان خواف به سمت مشهد می‌شود.

وی بیان داشت: در طول مسیر برای همه شهرستان‌های استان خطوط انتقال فرعی در نظر گرفته شده، حتی شهرهای غربی از جمله بشرویه، طبس، سرایان و فردوس از مزایای این طرح بهره مند می‌شوند و از این حیث جای نگرانی وجود ندارد.

تکمیل طرح انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرقی کشور تا پایان سال ۱۴۰۴

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه مسیرسازی در کل مسیر انتقال توسط شرکت تهیه و تأمین آب صنایع و معادن ایران با همکاری وزارت صمت در حال اجرا است، یادآور شد: در خراسان جنوبی کار شروع شده و دو پیمانکار مراحل اجرای مسیر سازی را در دست اقدام دارند که بعد از مسیر سازی بلافاصله لوله گذاری ها آغاز و پس از آن آب گیری انجام می‌شود.

عباس زاده تصریح کرد: بر اساس برنامه زمان بندی تعیین شده قرار است تا پایان ۱۴۰۲ بخش اول این طرح آبگیری و تا پایان ۱۴۰۴ طرح کامل به افتتاح خواهد رسید.

وی با بیان اینکه اجرای این طرح گام مهمی در راستای توسعه استان خواهد بود، افزود: به زودی به اتفاق استاندار و مجری طرح بازدیدی از مراحل اجرای این طرح در استان خواهیم داشت و در حال حاضر دو پیمانکار فعال از نهبندان تا سربیشه و از سربیشه تا قاین در حال اجرای این پروژه هستند.