دوشنبه 02 مهر 1403 - 14:56
چگونه ونگوگِ منزوی به ونگوگِ نابغه تبدیل شد؟
ایبنا/ کتاب «شکوه ونگوگ؛ انسانشناسی تحسین» پژوهشی است در باب هنر ونسان ونگوگ و مطالعۀ آن به علاقهمندان نقاشی، هنرمندان و پژوهشگران عرصۀ هنر و جامعهشناسی هنرها پیشنهاد میشود. ناتالی اِنیک در جستجوی عامل شکوه و یکتایی ونگوگ به این پژوهش روی آورده است و در پی پاسخ به این پرسش است که چگونه ونگوگِ منزوی سال 1890 به ناگاه به ونگوگِ نابغه مبدل شد؟ چگونه از دل بیاعتنایی به او و فراموششدگیاش که تقدیر افراد در حاشیه مانده است، توجه و علاقه و تحسین پدید آمده است؟ و از پی آن چطور مجموعهای از نقاشیهایش، مفهوم آثارش را شکل دادند و این آثار به چه نحوی به مجموعۀ شاهکارها تبدیل شدند؟
در توضیح پشت جلد این کتاب آمده است: «ونگوگ تجسم چیزی فراتر از گرایشی هنری است. او تجسم الگوی تازهای از هنرمند به شمار میآید. از زمان ونگوگ به بعد، نگاه معمول به آفرینش هنری تغییر کرده است. این شخصیت یکتا در حالی مطرح شده که همان اجتماعی به او علاقهمند شده که پیشتر وی را گرفتار کرده بود. اما اجتماع نیز بدینوسیله دگرگون شده است. پرسش کتاب حاضر این است که ونگوگ چطور قدیس شد؟ ناتالی انیک، پژوهشگر نامدار حوزه جامعهشناسی هنر، این رویداد را در شش مرحله بررسی کرده است: کار ونگوگ به معما و زندگیاش به افسانه و تقدیرش به رسوایی بدل شد، نقاشیهایش را به فروش گذاشتند و به نمایش درآوردند، و مکانهایی که رفته بود و اشیایی که لمس کرده بود به یادگاری بدل شد.
ونگوگ نه فقط به تاریخ هنر و نقد، که موضوعشان برساخت عظمت هنری است، بلکه به همان اندازه به تاریخ دین تعلق دارد، که کارش بررسی برساخت ایثارگرانۀ عظمت است؛ به سنت زندگینامهنویسی و قدیسنگاری مربوط است، که قصدش واکاوی نظامهای تحسین و قهرمانسازی است؛ به روانپزشکی، روانشناسی و انسانشناسی مرتبط است، که موضوع کارشان انحراف و یکتایی است؛ به اقتصاد تعلق دارد، که پولیسازی ارزشِ منتسب به اثر را وا میکاود؛ و دست آخر به جامعهشناسی دین هم بیربط نیست که در خصوص منزلت یادگاریها، زیارت و تاوان یا کفاره تحقیق میکند.»
اِنیک معتقد است موضوع درک نشدنِ ونگوگ میان عموم افسانه است و حقیقت ندارد. اختلاف بین این موضوع و استقبال واقعی منتقدان از ونگوگ را میتوان بر حسب تفاوت بین این دو سطح تبیین کرد؛ یعنی نگاه عوام و منتقدان به ونگوگ. با این ملاحظه که ردپای فعالیت منتقدان به ناگزیر در روزنامهها و بسترهای تخصصی بهجا میماند و برعکس، نظر عامۀ مردم چنان گفتاری شفاهی است که به زحمت به آیندگان منتقل میشود. ازاینرو نویسنده نقدهای چاپ شدۀ آن زمان را با ظریفترین جزئیات تحلیل میکند؛ اما در مقام مورخ نمیتواند به ادراکها و قضاوتهای عادی که در هیچ گفتمان معتبری نمیگنجند دسترسی داشته باشد.
این اثر طی سه بخش به بررسی ونگوگ و شکوه او میپردازد: انحراف، احیا: از سکوت تا هرمنوتیک، افسانۀ باشکوه. آشتی: ونگوگ بر برابر ونسان، دیوانگی و ایثار. زیارت: پول به مثابه ابزار تاوان، نگاه به مثابه ابزار تاوان، حضور به مثابه ابزار تاوان. درنهایت در بخش نهایی به نتیجهگیری درمورد نظام هنری ونگوگ میپردازد.
سخن گفتن از اینکه ونگوگِ متوفی سال 1890 چگونه به همان ونگوگی تبدیل شد که در دهۀ 1990 او را گرامی میدارند، کافی نیست. نام آشنای ونگوگ همواره تصاویر خاصی را در ذهنمان مجسم میکند: هنرمندی باعظمت و مقهور دیوانگی، گلهای زنبق و آفتابگردان، شبهای پرستاره، قیمت سرسام آور نقاشیهایش و غیره. امروزه این تصاویر آنقدر رایجاند که به ندرت به مخیلۀ کسی خطور میکند تصویر رایج ونگوگ و مؤلفهها و منشأ آن را به پرسش بگیرد. اما کتاب حاضر چنین قصدی دارد. چنانچه در قسمتی از پیشگفتار این کتاب میخوانیم: «با ردگیری برساخت افسانۀ ونگوگ، به ترتیب زمانی و به لحاظ درونمایه کشف میکنیم که چگونه انسانی به نام ونسان ونگوگ به تدریج به چهرهای عام بدل میشود که به سبب یکتاییاش مورد توجه و به سبب عظمتش درخور تحسین است و به سان قدیسی واقعی او را گرامی میدارند.»
نویسنده ضمن بیان اینکه به جای جامعهشناسی از «انسانشناسیِ» تحسین استفاده میکند، مینویسد: «با این حال موضوع مطالعۀ من پدیدههایی از جامعه است که خواننده و دانشپژوه پیشاپیش به یک اندازه با آنها آشنایی دارند. گفتمان جامعهشناسی هنوز بیش از حد در دام انتظاراتی هنجاری گرفتار است و این از گفتمان مزبور ابزاری برای مدیریت تضادهای ارزشی یا «مسئلههای اجتماعی» میسازد که از جامعهشناس میخواهد خطر نکند و قرائت توجیهی یا انتقادی را که مستلزم استدلال له یا علیه تحسین است وا نهد.»
اِنیک امیدوار است با سخنگفتن از انسانشناسی بهجای جامعهشناسی خواننده همان واکنشی را در پیش بگیرد که هنگام برخورد با مردم سرزمینهای دور دارد؛ یعنی همان کنجکاوی بیطرفانه و همان بیطرفی را در برابر ارزشها از خود نشان دهد و همان فاصلهای را حفظ کند که با آشناترین پدیدهها دارد.
پژوهش حاضر نظریات روشنفکرانِ متخصص را گامبهگام از طریق بررسیهای انتقادی پیش میگیرد و مخاطب را در دل تاریخ با خود همراه میکند و از آثار و نمایشگاههای اولیۀ ونگوگ گرفته تا اولین مواجهه و نقدها بر آثارش را بر مخاطبان آشکار میسازد. روش پژوهش حاضر کمتر وامدار جامعهشناسی و تاریخ هنر و بیشتر ملهم از تاریخ است و دو غایت ویژۀ کار مورخان یعنی «پیروی از پیرنگ ماجرا» و «وضوح بخشی» را پاس میدارد.
در بخشی از این کتاب میخوانیم: «با عنایت به وضعیت فعلی علوم اجتماعی شاید چنین بررسیهای خاصی بسیار دشوار به نظر بیاید؛ زیرا این علوم به طور سنتی به یکتایی چیزها کار ندارند. برساختِ علمی موضوع پژوهش بهویژه از طریق آمار مستلزم عامنگری است و با هرگونه یکتانگری میانهای ندارد... با این وصف قصدم دقیقا انجام چنین کاری است و بهگونهای بررسی یکتانگرانۀ موضوع ونگوگ را انجام میدهم که پدیدههای مشابه دیگر را هم در برگیرد.»
کتاب «شکوه ونگوگ؛ انسانشناسی تحسین» در 346 صفحه، با بهای 240 هزار تومان قابل خریداری است. همچنین علاقهمندان میتوانند نسخۀ الکترونیکی آن را از فیدیبو دریافت کنند.
پربیننده ترین
-
عکس مسی درآمد؛ آخرین توپ طلا با آرایشگر ویژه!
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
آخرین وضعیت راهها در چهارمین روز از سال جدید؛ محور چالوس از شنبه دوباره بسته میشود
-
زنده؛ بیرانوند در یک قدمی استقلال
-
"دنا پلاس اتومات" بخریم یا "تارا اتومات؟"/ مقایسه اختصاصی "آخرینخودرو" از دو خودروی پرطرفدار
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (16)
-
5 نشانه ضعیف شدن ریه ها و بهترین روش تقویت آن چیست؟
-
لندکروزر یا ۲۰۶؟ / مقایسه جالب "آخرینخودرو" به بهانه سخنان جنجالی میرسلیم
-
سپ، برترین شرکت در خاورمیانه شد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (28)
-
ویدیو تست و بررسی فیدلیتی پرایم جدید در آخرین خودرو
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (14)
-
لحظه به لحظه با جدال پرسپولیس مقابل النصر
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (22)
-
یحیی مچ ساپینتو را خواباند / برد ارزشمند پرسپولیس در صدمین شهرآورد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (19)
-
چالش/بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (11)
آخرین اخبار
-
دیدار منچسترسیتی 2-2 آرسنال به روایت کارتون
-
برخوردهای خشن مدافعان ویارئال با یامال در بازی دیشب
-
هشدار حسین شریعتمداری به پزشکیان: مراقب این توطئه باشید!
-
۵۰ شهید و ۳۰۰ زخمی آمار اولیه حملات رژیم صهیونیستی به لبنان
-
کیفرخواست سارقین خشن از سوی دادستانی تهران صادر شد
-
آنچلوتی: برای تراشتگن متاسفم، دنیای فوتبال کاری کند
-
حمله ترکیبی حزبالله به شمال سرزمینهای اشغالی
-
تاکید رئیس دستگاه قضا در مورد ساماندهی ممنوعالخروجیها
-
عکس/ سقوط مرگبار هواپیمای آموزشی در ترکیه
-
اینفوگرافی/ اختلال خواب در دانشآموزان را جدی بگیرید!
-
شروین حاجی پور: عفو شدم؛ پروندهام کاملا مختومه شد
-
اظهارات مهم عراقچی؛ از تلاش برای آغاز دور جدیدی از مذاکرات هستهای تا پاسخ به احتمال دیدار با وزیر خارجه آمریکا
-
عوامل افزایش سکتههای مغزی در جهان
-
توصیههای مهم اژهای به افرادی که عفو یا تقلیل مجازات میگیرند
-
چالش جدی مهاجمان با شرکتهای بزرگ سایبری
سایر اخبار مرتبط
نظرات
ثبت نظر
مهمترین اخبار
افزایش ۴۹ درصدی درآمدهای مالیاتی در نیمه نخست امسال
دوشنبه 02 مهر 1403 - 14:17:57
تخصیص ارز واردات؛ ماشینآلات تولید اولویت است یا خودروی چینی؟
دوشنبه 02 مهر 1403 - 13:41:55
وزارت کار: استانداردهای ایمنی معادن بازنگری میشود
دوشنبه 02 مهر 1403 - 13:40:19
امکان ترخیص خودرو از گمرک فرودگاه امام فراهم شد
دوشنبه 02 مهر 1403 - 13:21:14
گزارش جدید مرکز آمار؛ نرخ تورم در شهریور اعلام شد
دوشنبه 02 مهر 1403 - 12:49:20