ایبنا/ علی حاتمی، کارگردان شهیر و فقید سینمای ایران تعدادی از فیلم‌های خود را با اقتباس از آثار ادبی ساخت. در این گزارش به معرفی آثار اقتباسی او می‌پردازیم. 
علی حاتمی، در 23 مرداد 1323، در محله شاهپور تهران به دنیا آمد. پدر وی به صفحه‌آرایی کتاب در چاپخانه‌ای مشغول بود، او برای آموختن اصول اولیه نمایشنامه‌نویسی به هنرستان تهران رفت و پس از آن تحصیلاتش را در هنرستان آزاد هنرهای دراماتیک و دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر ادامه داد.
او حداقل ۱۴ فیلم بلند سینمایی و مجموعهٔ تلویزیونی ساخته‌است. او از فیلم‌سازان پیشروی نسلی به‌شمار می‌رود که پیشگامان فصل جدید سینمای ایران از اواخر دههٔ ۱۳۴۰ به بعد از میانش برخاسته، از جمله ناصر تقوایی، بهرام بیضایی، مسعود کیمیایی، فریدون گله و داریوش مهرجویی.
 
حسن کچل – 1348 
اکران این فیلم در 28 اسفند این سال در 14 سینمای ایران در شهرهای اصفهان، مشهد، کرمانشاه، تبریز و شیراز آغاز شد. این فیلم در حال و هوای ایران قدیم ساخته شده و اولین فیلم موزیکال ایران است، علی حاتمی در حسن کچل علاوه بر نویسندگی و کارگردانی، سرایندگی اشعار را نیز برعهده گرفته است.

فیلم «حسن کچل» با نمایش ابزار شهر فرنگ آغاز می‌گردد و با ورود به آن داستانی از گذشته‌ها را به روش نقالی زورخانه‌ای تعریف می‌کند و سپس وارد داستان می‌شود.
در سال 1397 سروش رضایی انیمیشنی اقتباس شده از «حسن کچل» ساخت که مورد استقبال بسیاری از افراد قرار گرفت.
 
ستارخان – 1351 
ستارخان فیلمی ایرانی به کارگردانی علی حاتمی است که در سال ۱۳۵۱ به نمایش درآمد. بازیگران این فیلم علی نصیریان، عنایت بخشی، عزت‌الله انتظامی و پرویز صیاد هستند. این فیلم داستانی از زندگی ستارخان را روایت می‌کند.
فیلم ستارخان از 13 اسفند 1351 در ده تالار تهران اکران عمومی شد ولی با مخالفت شدید روزنامه‌ها و نمایندگان مجلس شورای ملی روبرو شد. سندیکای هنرمندان علی حاتمی را به دلیل تحریف واقعه تاریخی مورد نکوهش قرار داد و پس از حاشیه فراوان علی حاتمی از این سدیکا خارج شد. نهایتا در 17 اسفند به دست کمیته امور سینمایی وزارت فرهنگ و هنر، پروانه نمایش این فیلم لغو شد.

در خلاصه داستان این فیلم آمده:
کربلایی علی در جستجوی پناهگاهی در بازار تبریز به ستارخان می‌رسد و هر دو با هم می‌گریزند. اما هنگام فرار به دست نیروهای امنیتی بازداشت و بازجویی می‌شوند. در این میان حیدرخان عمواوغلی تلاش می‌کند آنها را آزاد کند و سپس به تهران می‌روند. در تهران ستارخان به جبهه مشروطه‌خواهان پیوسته و فرمانده تعداد یک صد سوار مشروطه‌چی می‌شود. در آنجا ستارخان و کربلایی علی با باقرخان دیدار کرد و پیمان‌نامه‌ای را امضاء می‌کنند.
 
کمال الملک – 1362 
کمال الملک فیلمی ایرانی در ژانر درام،تاریخی به کارگردانی و نویسندگی علی حاتمی در سال ۱۳۶۲ است که به زندگی نقاش برجسته ایرانی، کمال‌الملک می‌پردازد.

نقش شخصیت کمال الملک را جمشید مشایخی بازی کرده‌است و عزت‌الله انتظامی نقش ناصرالدین شاه را برعهده دارد و مظفرالدین شاه با بازی علی نصیریان نقش‌آفرینی شده‌است. همچنین محمدعلی کشاورز نقش اتابک و داود رشیدی نقش رضا شاه را ایفا میکند.
 
جعفرخان از فرنگ برگشته – 1366 
این فیلم بر اساس نمایشنامه «جعفرخان از فرنگ آمده» نوشته حسن مقدم ساخته شده، گرچه خط داستانی فیلم و کتاب به یک صورت است ولی علی حاتمی جای شخصیت مثبت و منفی داستان را عوض کرده است.
اصل نمایشنامه، اواخر دوره‌ی قاجار نوشته شده است و زمانی که فیلم نشان می‌دهد، مربوط به اواخر دوره‌ی پهلوی است.
در نمایشنامه، جعفرخان، شخصیتی تحصیل‌کرده، آگاه، مبادی آداب معاشرت و آشنا به بهداشت فردی‌ است. در مقابل، اعضای خانواده‌اش در ایران، افرادی بی‌سواد، ناآگاه، خرافاتی و ناآشنا به بهداشت هستند. اما در فیلم، جعفر خان، شخصیتی غرب‌زده، بی‌عاطفه، بی‌ریشه، خیالاتی و نادان به‌تصویر کشیده شده است؛ در حالی‌که خانواده‌ و اطرافیانش در ایران ، اکثراً، انسان‌هایی ریشه‌دار، پرعاطفه و دانا هستند که در تلاش‌اند راه درست را به جعفرخان نشان دهند، اما شکست می‌خورند.
گرچه این فیلم اقتباسی، نوآوری خاصی در بطن خود داشت ولی با موفقیت چندانی در بین مخاطبان مواجه نشد.
 
دلشدگان – 1370 

فیلم برداشتی آزاد و شخصی از سه داستان واقعی در زمان قاجار است که در آن گروهی از نوازندگان سازهای ایرانی برای پر کردن صفحه موسیقی به خارج از کشور سفر می‌کنند.
در داستان اول روایتی از سفر به پاریس در دروان محمدعلی شاه قاجار است، در روایت دوم سفری به لندن با رهبری بازرگانی ارمنی به نام هامبارسون نقل می‌شود و در سومین داستان سفر درویش خان، حسین طاهرزاده و همراهان است که به سبب جنگ جهانی، این آثار به ایران نمی‌رسند.
این فیلم در 19 پرده نوشته شد که به دلایل مختلفی از جمله زمان فیلم و انتقدات وارده، 9 پرده از آن حذف شد.
این فیلم در دهمین جشنواره فیلم فجر، در بخش‌های موسیقی متن، صداگذاری، صدابرداری و طراحی صحنه و لباس کاندید شد که جایزه‌ای دریافت نکرد.
 
جهان پهلوان تختی – 1376 
در داستان این فیلم یک کارگردان و همسرش می‌خواهند پروژه ناتمام علی حاتمی که زندگی غلامرضا تختی است را کامل کنند و در راه تحقیقات به مشکلاتی برمی‌خورند، این دو به دنبال آن هستند که علت اصلی مرگ تختی چیست.
علی حاتمی در پروسه ساخت این فیلم درگذشت و باقی کار تولید به دست بهروز افخمی افتاد.
 
کمیته مجازات – 1377 
این فیلم اقتباسی آزاد از فعالیت‌های «کمیته مجازات» در سال‌های پایانی قاجاریه است.
به هنگام پادشاهی احمد شاه قاجار، ابوالفتح میرزای صحاف که به همراه همسر و فرزندش اصلان از تبریز به تهران آمده و عضو انجمن مجازات است، با جذب رضا، تفنگچی معیر الدوله، نقشه‌ای برای ترور شخصیت‌هایی را که از دیدگاه انجمن خائن به میهن هستند می‌کشند. ابوالفتح همسر و فرزندش را راهی ولایت می‌کند و به دستور او اسماعیل خان، رئیس سازمان غله را که به انگلیس غله صادر کرده‌است و سبب کمبود غله و نان در کشور شده‌است، ترور می‌کند.

جمشید مشایخی، علی نصیریان، محمدعلی کشاورز، عزت الله انتظامی و پرویز پورحسینی در این فیلم به ایفای نقش می‌پردازند.