خراسان/ آدم‌ها ریتم شبانه‌روزی متفاوتی دارند که می‌تواند در نحوه انجام کارها و تصمیمات‌شان اثر مهمی داشته باشد، برای همین شناخت «ساعت بدن» اهمیت زیادی دارد
 
  شما و هر چیز زنده دیگری در بند ساعت هستید؛ نه اعدادی روی ساعت یا تلفن همراه خود، بلکه اربابی قدرتمندتر: ساعت بدن. چرخه خواب/ بیداری، دمای بدن، چالاکی ذهنی، حالت ها، عملکرد ورزشی، اشتها، تمایلات جنسی و تمام فراز و نشیب‌های منظمی که ریتم شبانه‌روزی نام دارد. چرخه خواب/ بیداری واضح‌ترین ریتم روزانه است و در بخش غالبی از تاریخ، مردم به طور منطقی تصور می‌کردند نور روز آن را تعیین می‌کند.

  نور عامل تعیین کننده است؟
آزمایشی تاریک در سال ۱۹۳۸ نادرستی این باور را اثبات کرد. «ناتانیل کلایتمن» دانشمند خواب دانشگاه شیکاگو و دستیارش، «بروس ریچاردسن»، ۳۲ روز در تاریکی مطلق غار ماموت در ایالت کنتاکی زندگی کردند تا ببینند بدن‌شان در غیاب سرنخ‌های بیرونی چه واکنشی خواهد داشت.یافته آن‌ها این بود که حتی بدون نور روز، بدن آن‌ها از چرخه‌های منظم خواب و افزایش و کاهش دمای بدن پیروی می‌کرد. هرچند چرخه‌ها دقیقاً ۲۴ ساعته نبودند.

با گذشت زمان به‌تدریج به چیزی بین ۲۴ تا ۲۸ ساعت رسیدند. امروز می‌دانیم که بدن هر انسانی با یک ساعت بیولوژیکی در مغز تنظیم می‌شود؛ ناحیه‌ای کوچک به‌نام هسته سوپرا کیاسماتیک. هرچند سرنخ‌هایی بیرونی مانند نور، دما و وعده‌های غذایی هم  روی ریتم شبانه‌روزی تاثیر می‌گذارند. این سرنخ‌ها که به‌نام Zeitgebers (واژه‌ای آلمانی به‌معنی «زمان دهنده») شناخته می‌شوند، کمک می‌کنند که در برنامه‌ای تقریباً ۲۴ ساعته و هماهنگ با شب و روز باقی بمانیم.

   عامل اصلی ساعت بدن چیست؟
عامل ریتم شبانه‌روزی ،چندین ماده شیمیایی هستند که بدن در یک چرخه روزانه آزاد می‌کند؛ از جمله آدنوزین و ملاتونین. آدنوزین یک ترکیب خواب‌آور است که در طول روز در مغز انباشته می‌شود و نیاز شما را به خواب افزایش می‌دهد. وقتی می‌خوابید، سطح آدنوزین کاهش می‌یابد و دوباره روز بعد بالا می‌رود. ملاتونین هورمونی است که غده پینه‌آل با رسیدن شب آن را آزاد می‌کند که به مغز می‌گوید زمان خواب نزدیک است (یا باید باشد). با این که این سازوکارها در بدن هر انسانی فعال هستند، ساعت هر فرد اندکی متفاوت است. «چکاوک‌ها» در صبح بهترین و شاداب‌ترین حالت خود را دارند، زود بیدار می‌شوند و زود نیز می‌خوابند. «جغدها» که دیر بیدار می‌شوند، به زمان بیشتری نیاز دارند تا سرحال بیایند، اما شب‌ها تا دیروقت شاداب هستند. ریتم‌های شبانه‌روزی، دمای بدن و گرسنگی را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند.

   چرا باید ریتم بدن را بشناسیم؟
فهم ریتم بدن‌ می‌تواند اثری مثبت روی عملکرد روزانه داشته باشد. بیشتر افراد در اواخر صبح و اوایل شب بیشترین هوشیاری ذهنی را دارند و در ابتدای بعدازظهر، زمانی که آماده خواب بعد از ناهار هستند، بیشتر از هر زمان خواب‌آلودند. عملکرد ورزشی، بعدازظهر و اوایل شب به اوج می‌رسد. لامپ‌های نورانی در شب، از جمله درخشش  صفحه تلویزیون و صفحه‌های نمایشگر، زمان‌دهنده‌هایی هستند که بدن را برای بیدار ماندن فریب می‌دهند.