اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

تورم اقلام پروتیینی در یک ماه نزدیک به 8درصد افزایش یافته است

مرکز آمار ایران بعد از یک هفته تاخیر، جزییات شاخص تورم در مرداد ماه را منتشر کرده که تصویری دقیق‌تر از فضای گرانی‌ها در کشور را ارایه می‌کند. پیش از این، یک خبرگزاری نزدیک به دولت، مشخص نیست چرا و با چه ساز و کاری، آمار غیررسمی تورم را اعلام کرده بود. حالا با انتشار شاخص بهای کالا و خدمات در مرداد ماه توسط مرکز آمار، به نوعی آمارهای غیررسمی تایید شده، اما نکات جالب توجهی نیز دیده می‌شود.

رکوردزنی در تورم اقلام پروتیینی

در آمار اعلام شده، تورم (شتاب افزایش قیمت‌ها) گوشت قرمز و حتی گوشت سفید در مقیاس ماهانه یک رکورد را جابه‌جا کرده و با رسیدن به عدد 7.8درصد به بالاترین سطح از اردیبهشت ماه امسال رسیده است. نرخ تورم سالانه این سبد کالایی نیز به حدود 95درصد رسیده است. به عبارت دیگر، در مرداد ماه امسال، خانوارهای کشور به ‌طور میانگین، 94.7درصد بیشتر از مرداد ماه ١٤٠١ برای خرید گوشت قرمز و گوشت ماکیان هزینه کرده‌اند.

0.68درصد از تورم 2.4درصدی مرداد را «گوشت» ایجاد کرده است. این درحالی است که تنها 0.47واحد درصد از تورم 2درصدی تیر متاثر از این کالا بوده است. بنابراین به‌ نظر می‌رسد افزایش قیمت گوشت در مرداد به قدری بوده که سهم این کالا در تورم ماهانه مرداد را افزایش داده است.

همچنین تورم لبنیات و تخم‌مرغ در مرداد ماه حدود ۳.۳درصد افزایش یافت که باز هم بالاتر از تورم ماهانه کل (۲.۴درصد) و حتی تورم ماهانه مواد غذایی (۳.۳درصد) است. این شاخص نشان‌دهنده آن است که در مرداد ماه امسال، خانوارهای کشور به ‌طور میانگین، 3.3درصد بیشتر از تیر ماه 1402 برای خرید لبنیات و تخم‌مرغ هزینه کرده‌اند. اتفاق مشابهی درخصوص «نان و غلات» دیده شده است؛ به‌طوری که سهم نان و غلات از تورم 2درصدی تیر تنها 0.04واحد درصد بوده اما در مرداد امسال این سهم به 0.07درصد رسیده است. به نظر می‌رسد افزایش قیمت نان در برخی استان‌ها مسبب این رخداد باشد.

روند قیمت مواد خورکی از سال ۹۶ در یک منحنی صعودی قرار گرفته و قیمت آنها تا حدود زیادی همپای نرخ ارز و حتی فراتر از آن افزایش یافته و تلاش دولت‌های مختلف برای مهار تورم این اقلام، موفقیت چندانی نداشته است. هر چند در سال گذشته، شوک شدیدی تحت کلیدواژه «جراحی اقتصادی» نیز به قیمت اقلام غذایی وارد و موجب شد تا تورم ماهانه در تیر ماه 1401 حتی تا بیش از 10درصد رشد کند. البته با گذشت یک سال، اثر شوک درمانی ایجاد شده تا حدودی از بازار مواد خوراکی تخلیه شده، ‌اما با آمار تازه از نرخ تورم مشخص می‌شود که گوشت قرمز و سفید، در ماه میانی تابستان 1402 با شوک‌های قیمتی شدیدی روبه‌رو بوده‌اند که تقریبا نزدیک به عدد تورم ماهانه مرداد 1401، تورم این سبد کالایی در یک ماه رشد کرده است.

چرا تورم اقلام پروتیینی بالا رفته است؟

۱۰ سال پیش متوسط قیمت دام زنده به حدود
۱۰ هزار و ۴۰ تومان به ازای هر کیلو می‌رسید. در سال ۱۴۰۲ این عدد به ۱۴۷ هزار تومان رسید؛ اما در عرض چهار ماه بیش از ۱.۲برابر و در عرض

۱۰ سال بیش از ۱۴ برابر شده است. افزایش قیمت دام اثر خود را روی قیمت گوشت قرار می‌دهد.

قیمت دام زنده در ایران به ۳.۸ دلار می‌رسد. قیمت گوشت هم به‌ طور متوسط به هفت دلار می‌رسد. درنتیجه، قیمت گوشت و دام در ایران به ‌دلایلی چون خشکسالی و مساله تامین غذا در ذات خود تورمی است اما با توجه به اینکه قیمت خوراک دام با ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی قیمت‌گذاری می‌شود، انتظار اینکه قیمت دام و متعاقب آن قیمت گوشت تا این میزان بالا برود، وجود ندارد. نیاز به واردات ۱۰ میلیارد دلار نهاده دامی و قیمت‌گذاری آن با نرخ دلار آزاد به جای عرضه با نرخ تسعیر ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی، کسری دام در سطح شهرستان‌ها، هزینه‌های ذبح و کشتار، هزینه‌های اجاره غرفه عرضه گوشت از شهرداری‌ها و مغازه‌های سطح شهر، خشکسالی و کمبود علوفه برای مرتع‌چرانی از جمله مهم‌ترین دلایل افزایش قیمت دام است. اما کسری عرضه را می‌توان مهم‌ترین دلیل دانست. براساس اعلام شورای تامین‌کنندگان دام، در هر فصل کسری ۵۰۰۰ تن گوشت گوسفندی و ۲۰ هزار تن گوشت گوساله وجود دارد.

چه کالایی تورم ماهانه را بالا برد؟

بخش بزرگی از تورم ماهانه در مرداد ماه را باید در تورم بخش مسکن و اجاره‌بها جست‌وجو کرد. با اینکه سبد کالایی مسکن، اجاره‌بها، آب و برق و گاز و خدمات واحد مسکونی طی یک ماه تورم 3.3درصدی نسبت به تیر ماه سال جاری داشته است؛ اما 1.03واحد درصد از تورم 2.4درصدی مرداد ماه متاثر از مسکن بوده است. این درحالی است که در تیر تورم ماهانه معادل با 2درصد بوده و سهم مسکن از آن تنها 0.68واحد درصد برآورد شده است. بنابراین سهم مسکن از تورم ماهانه افزایش یافته است. به نظر می‌رسد بخش بزرگی از این اتفاق به واسطه افزایش اجاره‌‌بها در اواسط تابستان باشد. فصل تابستان، فصل جابه‌جایی مستاجران است و در میانه رکود خرید و فروش مسکن، شوک قیمت اجاره‌ها در مردادماه موجب شده تا سبد کالایی مسکن به متهم اصلی افزایش تورم ماهانه تبدیل شود. در عین حال، از میان اقلام غیرخوراکی و خدمات، «پوشاک و کفش» با ثبت سهم 0.12 واحد درصدی، دومین سهم بالا را در ایجاد تورم ماهانه مرداد رقم زده است. کمترین سهم از این شاخص را «ارتباطات» و «آموزش» محقق کرده‌اند. به بیان دیگر، تنها 0.01 از تورم 2.4درصدی مرداد متاثر از هر یک از این اقلام بوده است.

تورم 21 استان بالاتر از کل کشور

تورم میانگین کل کشور در مرداد ماه، 46.7درصد اعلام شده است. این عدد، 0.8درصد کمتر از تیر ماه است. اما باید توجه داشت که نرخ تورم در 21 استان کشور، بالاتر از این میزان بوده است. در این میان، 13 استان تورم سالانه‌ای بالاتر از 50درصد داشته‌اند و مابقی تورمی بالاتر از 46درصد.

بالاترین میزان تورم سالانه کشور متعلق به استان یزد است که 57.2درصد در یک سال منتهی به مرداد 1402 نسبت به یک سال منتهی به مرداد 1401 تورم داشته است. بعد از یزد، استان‌های چهارمحال و بختیاری، لرستان و کردستان در رده‌های بعدی بالاترین تورم‌های استانی قرار گرفته‌اند.

کمترین تورم سالانه نیز در استان تهران رخ داده است. پس از این استان، بوشهر، فارس و گیلان، کمترین تورم سالانه را داشته‌اند.