یکشنبه 01 مهر 1403 - 06:55
حافظ و رندی
ایرنا/ اصغر دادبه چهره ماندگار ادبیات عرفانی: «رند» از موادی است که حافظ هم از آن استفاده کرده است؛ اما وقتی این اصطلاح را به جهانبینی خود میبرد، حکایت دیگری از آن میسازد و آن را تبدیل به عنوانی برای یک مکتب میکند.
حافظ هرچه هست، متفاوت است با دیگران. چیزی در حرکت او هست که در حرکت دیگران نیست. حتی در حرکت مولوی هم نیست. رندی در حافظ به یک مکتب تبدیل میشود و مهمترین اصطلاح او میشود؛ اما در دیگران «رندی» فقط یک اصطلاح است.
حافظ نظام فکری خود را با این اصطلاح میسازد و هر کاری که انجام میدهد، با این عنوان میکند. معنی «مکتب» هم جز این نیست که اصول مشترکی است که کسی (یا کسانی) آن اصول را قبول دارند و حرفهایی هم که میزنند، به نوعی با آن اصول ارتباط دارد و بیرون از آن نیست. برای همین است که میگوییم مکتب حافظ مکتب رندی است. حافظ از مکتب و دادههای عرفانیِ عشق بسیار استفاده کرده است. اما سنتزی که بار آورده یک چیز دیگری است که اسم آن را باید «مکتب رندی» گذاشت.
اگر مجموعه دیوان حافظ را بخواهیم تفسیر کنیم تا بدانیم چند نوع شعر (به لحاظ محتوا) در این دیوان هست، با ۱۰ درصد و یک ۹۰ درصد برمیخوریم. آن ۱۰ درصد هم دو شاخه پیدا میکند: یک شاخۀ آن غزلهای کاملا عرفانی است که هیچ کس در اینکه آنها بیانگر آرای رایج عرفانی است، تردید ندارد؛ مثل: «دوش دیدم که ملائک در میخانه زدند»، یا «در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد»، یا «ای بی خبر بکوش تا صاحب خبر شوی». کل اینها ۱۰تا ۱۵ غزل بیشتر نخواهد بود.
از اینها کمتر غزل هایی است مثل: «زلف بر باد مده تا ندهی بر بادم» که اسم اینها را میتوانید «شاخههای عاشقانه» بگذارید. جمع اینها ۱۰ درصد میشود. آن ۹۰ درصد دیگر مانیفست رندی حافظ است. آنچه حافظ را حافظ کرده، همان ۹۰ درصد است؛ مثل غزلهای: «در نظربازی ما بی خبران حیرانند». این شاخه اکثریت را باید «رندانهها» نامید. ابهام و ایهام و طنزی که در غزلهای حافظ هست، مربوط به همین رندانههاست.
از مجموع این حرف ها میتوان به این نتیجه رسید که رند در حوزۀ سبک خراسانی کاربرد لغوی و منفی داشته است؛ آنگاه تحول پیدا میکند و تبدیل به اصطلاح میشود و در بستر شعر عرفانی قرار میگیرد. در این بستر یک اتفاق مهم میافتد و آن چنین است که تبدیل میشود به عنوانی برای چیزی که در حد انسان کامل (یا کمال انسانی) و گاه خود انسان کامل است. این موادی است که حافظ هم از آن استفاده کرده است؛ اما وقتی این اصطلاح را به جهانبینی خود میبرد، حکایت دیگری از آن میسازد و آن را تبدیل به عنوانی برای یک مکتب میکند.
پربیننده ترین
-
عکس مسی درآمد؛ آخرین توپ طلا با آرایشگر ویژه!
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
آخرین وضعیت راهها در چهارمین روز از سال جدید؛ محور چالوس از شنبه دوباره بسته میشود
-
زنده؛ بیرانوند در یک قدمی استقلال
-
"دنا پلاس اتومات" بخریم یا "تارا اتومات؟"/ مقایسه اختصاصی "آخرینخودرو" از دو خودروی پرطرفدار
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (16)
-
5 نشانه ضعیف شدن ریه ها و بهترین روش تقویت آن چیست؟
-
لندکروزر یا ۲۰۶؟ / مقایسه جالب "آخرینخودرو" به بهانه سخنان جنجالی میرسلیم
-
سپ، برترین شرکت در خاورمیانه شد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (28)
-
ویدیو تست و بررسی فیدلیتی پرایم جدید در آخرین خودرو
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (14)
-
لحظه به لحظه با جدال پرسپولیس مقابل النصر
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (22)
-
یحیی مچ ساپینتو را خواباند / برد ارزشمند پرسپولیس در صدمین شهرآورد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (19)
-
چالش/بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (11)
آخرین اخبار
-
سرمقاله اعتماد/ انفجار پیجرها در لبنان و نقض قوانین بینالمللی
-
سرمقاله شرق/ جنگ تمامعیار و دیپلماسی گسترده
-
سرمقاله فرهیختگان/ جنگی که بود جنگی که هست
-
سرمقاله وطن امروز/ در آستانه دوزخ
-
سرمقاله کیهان/ شمارش معکوس آغاز شد!
-
سرمقاله خراسان/ صنایع فرهنگی و خلاق را دریابید!
-
حزب الله: پایگاه هوایی رامات را با دهها موشک هدف قرار دادیم
-
صفحه اول روزنامه امروز یکشنبه ۱ مهر
-
صفحه اول روزنامه تعادل یکشنبه ۱ مهر
-
صفحه اول روزنامه جهان صنعت یکشنبه ۱ مهر
-
صفحه اول روزنامه فرهیختگان یکشنبه ۱ مهر
-
صفحه اول روزنامه شهروند یکشنبه ۱ مهر
-
صفحه اول روزنامه رسالت یکشنبه ۱ مهر
-
صفحه اول روزنامه خراسان یکشنبه ۱ مهر
-
صفحه اول روزنامه جوان یکشنبه ۱ مهر
سایر اخبار مرتبط
نظرات
ثبت نظر
مهمترین اخبار
بازار عجیب اجاره پراید برای کار؛ روزی ۳۰۰ هزار تومان بده، ماشین بگیر!
شنبه 31 شهریور 1403 - 22:10:00
تداوم کاهش تولید خودروی شرکتهای بورسی در مرداد ماه
شنبه 31 شهریور 1403 - 21:47:43
حواشی ساخت هتل ۳۰ طبقه در ولنجک تهران
شنبه 31 شهریور 1403 - 21:08:24
برای خرید نوشت افزار کمتر از ۲ تا ۴ میلیون حساب نکنید!
شنبه 31 شهریور 1403 - 20:38:29
رکورد حراج شمش طلا در مرداد ماه شکسته شد
شنبه 31 شهریور 1403 - 19:55:23