تجارت نیوز/ در حالی‌که در تابستان و پاییز سال 1401 نرخ بیکاری در کانال تک‌رقمی 8 درصدی قرار داشت، در زمستان وضع طور دیگری رقم خورد و آنگونه که مرکز آمار ایران اعلام کرده است این شاخص در آستانه دورقمی شدن به نرخ 9.7 درصد رسید. این امر به معنی شکست رکورد سه ساله نرخ بیکاری است.
 
دولت سیزدهم که از تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری به‌عنوان یک دستاورد در کارنامه اقتصادی خود نام می‌برد و از آن خرسند بود، حالا به نظر می‌رسد که به مانند تجربه تلخ تورم باید نسبت به سرنوشت این شاخص اقتصادی هم در سال گذشته ابراز ناراحتی کند.
اما انتشار گزارش مرکز آمار از نرخ بیکاری در زمستان، یک حاشیه دیگر هم داشت و باعث شد برخی به زبان طعنه و کنایه دولت را به زیر سوال ببرند. موضوع به وعده ایجاد یک میلیون شغل در سال مربوط می‌شود. مرکز آمار اعلام کرده است که نرخ بیکاری با افزایش 1.5 درصدی در زمستان نسبت به فصل پاییز، به 9.7 درصد رسیده و در عین حال در مقایسه با زمستان 1400 هم افزایش 3/0 درصدی داشته است. این در حالیست که در دولت سیزدهم در پاییز سال گذشته بارها از کاهش 0.7 درصدی نرخ بیکاری اعلام رضایت و آن را یک موفقیت دانسته بود.

در واکنش به انتشار این آمار، عبدالناصر همتی- رئیس بانک مرکزی در دولت روحانی- با بررسی آمار منتشر شده، در توئیتی اعلام کرده که این آمار نشانگر این مطلب است که در واقع به جای ایجاد یک میلیون شغل وعده داده شده برای یک‌سال، صرفا 26 درصد آن محقق شده است، یعنی 263 هزار نفر به جمعیت شاغل اضافه شده که کمتر از افراد جویای کار جدید محسوب می‌شود.

در ادامه به بررسی نتایج طرح آمارگیری نیروی‌کار زمستان ١٤٠١ می‌پردازیم.

کدام بخش بیشترین سهم از اشتغال را دارد؟
در زمستان سال گذشته، بخش خدمات بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است؛ 53.7 درصدی. بخش صنعت با 33.2 درصد و بخش کشاورزی با 13.0 درصد در مراتب بعدی جای می‌گیرند.

سهم جمعیت شاغل فارغ‌التحصیل چقدر است؟
در زمستانی که گذشت، سهم جمعیت شاغل فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل شاغلان 27.4 درصد بوده است. این سهم در بین زنان در مقایسه با مردان و البته در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی با رقم بالاتری به ثبت رسیده است. گزارش مرکز آمار همچنین حکایت از این دارد که سهم فارغ‌التحصیلان نسبت به فصل مشابه سال قبل افزایش 0.8 درصدی داشته است.

افزایش 0.1 درصدی مشارکت اقتصادی
گزارش مرکز از مشارکت اقتصادی چه می‌گوید؟ مشارکت اقتصادی جمعیت 15 ساله و بیشتر در مدت مشابه سال قبل، با افزایش 40.5 درصدی همراه بوده است؛ این یعنی یک افزایش 0.1 درصدی.

نرخ بیکاری رده‌های سنی مختلف
جزئیات گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار همچنین جمعیت شاغلان در رده‌های سنی مختلف را جمعیت شاغلان ١٥ ساله و بیشتر در این فصل ٢٣ میلیون و ٤٣٦ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل ٢٦٣ هزار نفر افزایش داشته است.
آنطور که در این گزارش آمده است: نرخ بیکاری جوانان ١٥ تا ٢٤ ساله حاکی از آن است که ٢٤,٢ درصد از فعالان این گروه سنی در زمستان ١٤٠١ بیکار بوده‌اند. بررسی تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد، این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (زمستان ١٤٠٠) ١.١ درصد افزایش یافته است.
بررسی نرخ بیکاری گروه سنی ١٨ تا ٣٥ ساله نیز نشان می‌دهد که در زمستان ١٤٠١، ١٧,٤ درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده‌اند. این در حالی است که تغییرات فصلی نرخ بیکاری این افراد نشان می‌دهد این نرخ نسبت به زمستان ١٤٠٠، به میزان ٠.٨ درصد افزایش یافته است.

9.5 درصد از جمعیت شاغل، اشتغال ناقص داشتند
همچنین، بررسی سهم جمعیت ١٥ ساله و بیشتر دارای اشتغال ناقص نشان می‌دهد که در زمستان ١٤٠١، ٩,٥ درصد جمعیت شاغل،‌ به دلایل اقتصادی (فصل غیرکاری، رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت بیشتر و…) کمتر از ٤٤ ساعت در هفته کار کرده و آماده برای انجام کار اضافی بوده‌اند. این در حالی است که ٣٥.٦ درصد از شاغلین ١٥ ساله و بیشتر، ٤٩ ساعت و بیشتر در هفته کار کرده‌اند.

کردستان؛ در صدر بیکارترین استان‌ها
بررسی نرخ بیکاری استان‌ها هم از نرخ بیکاری دورقمی در 12 استان در یک سال گذشته حکایت دارد. نرخ بیکاری در زمستان سال قبل نسبت به سال 1400، استان‌های آذربایجان غربی، اردبیل، البرز، چهارمحال‌وبختیاری، وزستان، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، گیلان، لرستان، هرمزگان و همدان دورقمی بوده است. نرخ بیکاری در استان کردستان رشد 3.8 درصدی داشته و از 16.7 درصد به 20.5 درصد رسیده است. بدین ترتیب این استان در صدر استان‌ها به لحاظ رقم بیکاری قرار گرفته است. استان‌های همدان، استان سیستان و بلوچستان و گلستان در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
بر اساس این گزارش، از آنجایی‌که وعده ایجاد یک میلیون شغل در پایان سال قبل محقق نشد و از طرفی دیگر نرخ بیکاری در آستانه دورقمی شدن قرار گرفت، کارشناسان توجه دولت را به جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در سال جاری جلب می‌کنند.