همشهری آنلاین/ علی باباچاهی، شاعر «بیا گوشماهی جمع کنیم» و «به شیوه خودشان عاشق می‌شوند» سه کتاب برای تعطیلات نوروز به مخاطبانش توصیه می‌کند. یکی از این آثار، رمانی از موراکامی، نویسنده ژاپنی است.

 نام علی باباچاهی در تراز شاعران بزرگ زنده معاصر یکی از نام‌هایی است که با فاصله قابل ملاحظه با دیگرانی که شعر می‌گویند، تثبیت شده است. اگر بخواهیم او را به درستی به جای آوریم باید نام او را کنار جواد مجابی، محمدرضا شفیعی کدکنی و ضیاء موحد اصفهانی قرار دهیم تا دریابیم که جایگاه اصلی او در شعر و شاعری امروز ایران کجاست. باباچاهی، ظرافت و سنجیدگی ادبی خاص خودش را دارد. به همین دلیل از او جویا شده‌ایم تا برای مخاطبانش کتاب‌هایی را برای تعطیلات نوروز پیشنهاد کند. گفت‌وگوی کوتاه ما را با او بخوانید:

جناب باباچاهی، به مخاطبان شعرها و نقدهایتان توصیه می‌کنید که چه کتابی را در ایام نوروز مطالعه کنند؟

به تازگی مشغول خواندن کتابی به نام «بازجوها» از شاعر و توانه‌سرای ترک به نام «احمد کایا»  بودم. این کتاب را حسین رجایی به فارسی برگردانده است.


اگر بخواهید در حوزه شعر جهان، کتاب دیگری انتخاب کنید، آن کتاب کدام است؟ می‌دانم روی شعر جهان تأمل منحصر به فردی دارید و ظرافت ذهنی‌تان باعث می‌شود که بهترین شعرها و برترین شاعران را انتخاب کنید.

کتاب دیگری با عنوان «نیت خیر» اثر «فردریش هُلدِرلین» است که بیژن الهی آن را ترجمه کرده است.

در حوزه ادبیات‌داستانی کتابی که در سال گذشته ذهن و زبانتان را درگیر کند، کدام کتاب بود؟

رمان تازه‌ای با عنوان «بعد از تاریکی» از «هاروکی موراکامی» ژاپنی خوانده‌ام که درخشان بود. این کتاب را علی حاجی قاسم به فارسی برگردانده است.

بنا به چه دلایلی این سه کتاب را به مخاطبان فارسی معرفی می‌کنید؟ چرا کتاب دیگری معرفی نکردید؟ ویژگی این کتاب‌ها را برایمان بگویید؟

یکی از ویژگی‌های کتاب «بعد از تاریکی» این است که رمان در یک شبانه روز می‌گذرد. شروع اتفاق این رمان از ساعت 11 و 55 دقیقه شب است. محتوای این رمان تا ساعت 6 و 10 دقیقه صبح ادامه دارد و پایان می‌یابد. با این وضع قابل تصور است که خواننده این گونه به ذهنش خطور می‌کند که رمان «بعد از تاریکی» در یک کتگوری «فرم» یادداشت گونه‌ای شکل می‌گیرد و نوشته شده است. هاروکی موراکامی، نویسنده ژاپنی محتوای کارش را از ساعت پایانی شب آغاز می‌کند و صبح به پایان می‌رساند. رمان به نوعی گفتمان محور است و تمی عاشقانه دارد. دو نفر با یکدیگر گپ و گفتی دارند و افزون بر این در کنار مسایل عاشقانه اتفاقات دیگری هم می‌افتد.


«نیت خیر» و «بازجوها» چه ویژگی‌ای داشت که آنها را برای مطالعه مخاطبان فارسی زبان پیشنهاد کردید؟

کتاب «بازجوها» گزیده‌ای از ترانه‌ها و شعرهای احمد کاهاست. من هم مانند بسیاری از مخاطبان معمولی متجسس شدم که این کتاب چیست و چگونه نوشته شده است. جالب اینجاست بدانید که ویراستار این کتاب خودم هستم. با مترجم دوستم و شانسی که مترجم یا احمد کایا آورده این است که فردی به نام علی باباچاهی با این کتاب روبه‌رو شد که می‌داند چگونه شعر را ویرایش کند. شعری که ترجمه می‌شود، مسلماً ترجمه‌ای نیست که من علی باباچاهی به عنوان یک خواننده حرفه‌ای از آن لذت ببرم و مرا جذب کند. اما من این ترجمه را برکشیده‌ام و به آن نوعی برجستگی داده‌ام. به شکلی که وقتی آن را می‌خوانید با قضاوت خودتان نسبت به دیگر ترجمه‌های شعرهای جهان و دیگر آثار احتمالی کایا که ممکن است با ترجمه‌های دیگر در بازار کتاب موجود باشد، رو به رو خواهید شد. وقتی کتاب را می‌خوانید، گاه شما با یک بیان آهنگین و وزن زبانی روبه‌رو می‌شوید که گویی این شعر در زبان فارسی اتفاق افتاده. گرچه احمد کایا درگذشته است اما اگر خودش این کتاب را می‌دید و فارسی بلد بود یا دوستان مترجمش از چند و چون این کتاب مطلعش می‌کردند، مطمئن باشید که از خواندن این کتاب خوشش می‌آمد و ویرایش ترجمه شعرها را تصدیق می‌کرد و موافق طبعش قرار می‌گرفت.

چقدر به ویرایش خودتان اعتماد دارید؟

به ویرایش خودم کاملاً اعتماد دارم.

این ویرایش را کی انجام دادید؟

دو سه ماه آخر سال انجام دادم. به ویژه که در سال‌های فاقد شغل بودن، شغلم در مدتی طولانی ویرایش انواع و اقسام کتاب بود و دست‌کم نویسندگان این کتاب‌ها استادان دانشگاه بودند. چون اگر به قاطبه استادان دانشگاه برنخورد، کسانی نیستند که نثر زنده‌ای داشته باشند.

منظورتان از نثر زنده چیست؟

نثر گلشیری وار یا ابراهیم گلستان وار. اغلب قریب به اتفاق استادان دانشگاه خودشان هم چنین ادعایی ندارند.

ترجمه «بیژن الهی» چه ویژگی‌ای داشت که آن را هم پیشنهاد کردید؟

بیژن الهی همان‌طور که می‌دانید شاعر تراز اولی بود. با ترجمه او در زبان فارسی، به راحتی می‌توان کنار آمد و لذت برد. این کتاب را به محض اینکه در کتابفروشی دیدم بنا به شناخت قبلی‌ام از او خریدم.

چقدر پیشنهاد می‌کنید که مردم در نوروز کتاب بخوانند؟

از سه کتابی که معرفی کردم دو جلدش را خودم خریدم. این مهم را به مردم هم توصیه می‌کنم. غیر از کار احمد کایا که مترجمش باید یک نسخه به من هدیه می‌داد و این کار را هم کرد، و علاوه بر تقدیم در نسخه چاپی، جمله محبت‌آمیزی به کار برد، کتاب‌های دیگر را معمولاً می‌خرم. به مخاطبان توصیه می‌کنم که کتاب بخرند و کتاب بخوانند.