خراسان/ دوران قاعدگی از مهم‎ترین دوره‌های زندگی هر خانمی است. بروز اولین قاعدگی در دختران جوان نباید موجب ترس و نگرانی آن‌ها شود. مادر و خواهر بزرگ‎تر، اولیای مدرسه و معلمان بهداشت می‌‏توانند درباره این موضوع با نوجوانان صحبت و نگرانی و ترس آن ها را برطرف‌ کنند و به آن‎ها توضیح دهند که قاعدگی بیماری نیست. اهمیت بهداشت نوجوانی و تاثیر آن در آینده! بلوغ دختران با دوران قاعدگی آن‎ها همراه است، در این دوران به دلیل باز بودن دهانه رحم و وجود خون در محیط دستگاه تناسلی، رعایت مسائل بهداشتی بسیار مهم است چون در صورت رعایت نکردن توصیه ‏های بهداشتی، امکان ایجاد عفونت و عوارضی مانند نازایی در آینده وجود دارد؛ بنابراین توجه به نکات بهداشتی و رعایت آن‌ها دارای اهمیت است:

- در دوران قاعدگی از نوار بهداشتی استفاده کنید. - این نوارها را مرتب عوض کنید و حتماً نوار بهداشتی مصرف شده را در کاغذی بپیچید و در سطل در دار بیندازید.
- تا حد امکان از پنبه و دستمال استفاده نکنید. اگر مجبور به استفاده از پنبه شدید، سعی کنید که حتماً یک گاز تمیز روی پنبه قرار دهید.
- شست وشو و طهارت در دوران عادت ماهیانه نه تنها زیان ندارد، بلکه بسیار لازم است.
- برای شست وشوی این ناحیه استفاده از آب تمیز کفایت می کند و نیازی به استفاده از مواد ضدعفونی کننده یا صابون و ... نیست. فراموش نشود که تمیز بودن دست ها و کوتاه بودن ناخن ها بسیار مهم است.
- حمام کردن در دوران قاعدگی لازم است و به رفع کسالت و خستگی کمک می کند. البته به یاد داشته باشید که از نشستن کف حمام خودداری و به شکل ایستاده حمام کنید.
- به علت فاصله کم مقعد با دستگاه تناسلی و مجرای خروج ادرار، امکان انتقال آلودگی وجود دارد. توجه به این موضوع می تواند در پیشگیری از انتقال عفونت نقش داشته باشد؛ بنابراین باید هنگام شست وشو اول ناحیه تناسلی و بعد مقعد شسته شود. به این ترتیب از انتقال آلودگی از قسمت مقعد به قسمت فرج پیشگیری می شود.
- سعی کنید بعد از شست وشو با دستمال تمیز خود را خشک کنید. یادتان باشد خیس بودن لباس زیر می تواند زمینه ساز بروز عفونت باشد.
- از لباس های زیر نخی استفاده کنید و تعویض روزانه آن را فراموش نکنید. آن ها را جدا از سایر لباس ها بشویید و در آفتاب خشک کنید.
- یادتان باشد قاعدگی نه تنها یک بیماری نیست بلکه روندی طبیعی و ضروری است اگر چه ممکن است قاعدگی با کمی درد و ناراحتی همراه باشد، اما وجود درد در روزهای اول قاعدگی موضوعی طبیعی محسوب می شود. - برای کاهش درد و کم کردن ناراحتی های دوره قاعدگی می توانید از داروهای مسکن مانند ایبوپروفن، ایندومتاسین و مفنامیک اسید و ... با تجویز پزشک یا ماما استفاده کنید. بهتر است 72-48 ساعت قبل از شروع قاعدگی از این داروها استفاده کنید.
- همان طور که می دانید گرما باعث شل شدن عضلات می شود و می تواند از انقباض عضلانی که باعث درد می شود، جلوگیری کند. بنابراین استفاده از کیسه آب گرم یا حوله گرم می تواند در تسکین درد موثر باشد.
- در این ایام از مصرف زیاد نمک، شکر، قهوه و چای خودداری کنید. استراحت کافی نیز می تواند به تسکین درد کمک کند. - انجام فعالیت ها و ورزش های عادی و سبک در این دوران منعی ندارد.
- همیشه حول و حوش شروع قاعدگی، نوار بهداشتی در کیف خود داشته باشید تا در صورت نیاز از آن استفاده کنید.
- سعی کنید که عصبانی نشوید. عصبانیت باعث ترشح موادی در بدن می شود که می تواند انقباض عضلانی و در نتیجه درد را بیشتر کند. اهمیت بهداشت روانی بلوغ دختران این دوره از زندگی ممکن است به دلیل تغییر و تحولات سریع در رشد جسمی و روانی و اجتماعی، با مجموعه ای از نگرانی ها، هیجان ها و بحران های خاصی همراه باشد که برای مقابله یا کنار آمدن با آن ها و سازگاری با موقعیت جدید و در نتیجه برخورداری از یک زندگی سالم، پرنشاط و سودمند، باید به نکاتی در زمینه بهداشت روانی توجه کرد. در این زمینه توصیه ها و مهارت های مقابله با اختلالات روانی در دوره بلوغ به نوجوان کمک می کند تا این دوره را با آرامش روانی بیشتری طی و در برخورد با مشکلات بهتر و آگاهانه تر عمل کند.
– ترس یکی از حالات هیجانی در دوره نوجوانی است که به طور عمده تخیلی است (یعنی بیشتر ساخته ذهن است) و مانع از فعالیت های نوجوانان می شود و رشد اجتماعی آنان را تحت تاثیر قرار می دهد. برای رفع این حالات، باید به تدریج موفقیت ها و تجربه های مثبت و خوشایند جایگزین حوادث ترس آور شود.
– یکی دیگر از حالات روانی در این دوران، خشم است که ممکن است بیشتر به دنبال برخورد با والدین و مربیان در زمینه وظایف و تکالیف خانه و مدرسه و فعالیت های اجتماعی بروز کند. مشورت با افراد آگاه و مطمئن مانند یک روان شناس با تجربه، به رفع مشکل کمک زیادی می کند. ورزش و مطالعه نیز راه دیگری برای به دست آوردن آرامش است.
– حسادت نیز مشکل دیگری است که به طور عمده در پی تبعیض والدین و مربیان ممکن است در فرد بروز کند. از طریق مشورت و گفت وگو و در میان گذاشتن دلایل منطقی با والدین و مربیان می توان این مشکل را برطرف کرد.
– شما از طریق تنظیم برنامه های منظم روزانه یا هفتگی از قبیل فعالیت های مذهبی، هنری، ورزشی، اجتماعی و شرکت در گروه های مختلف ورزشی، فرهنگی و... می توانید مشکلاتی از قبیل افسردگی و گوشه گیری را کنترل و برطرف کنید.
– غرایز در این مرحله در صورت قرار گرفتن در مسیر درست و منطقی قابل کنترل است و با بهره گرفتن از تعالیم اخلاقی و مذهبی می توان از بسیاری از مشکلات و بیماری های مختلف نظیر ایدز پیشگیری کرد.
– در صورت تداوم مشکلاتی مثل گوشه گیری و افسردگی، اضطراب و نگرانی و تغییرات و مشکلات خلقی و هیجانی دیگر، مراجعه به روان شناس با تجربه و انجام مشاوره، کمک موثری به رفع آن ها می کند. - موضوع مهم دیگر، انتخاب دوست است. دوستان ناشایست ممکن است برای نوجوانان مشکلات اخلاقی و رفتاری بسیاری ایجاد کنند و آن ها را از مسیر سلامتی و نشاط به بیراهه های فساد و بیماری (از قبیل استعمال سیگار یا مواد مخدر، بی بند و باری های اخلاقی) منحرف سازند. پس نوجوانان باید با دقت نظر و توجه بیشتری، دوستان خود را انتخاب کنند .
– نوجوانان باید خود را بشناسند و حدود توانایی ها و محدودیت ها و نقاط قوت و ضعف خود را دریابند و برای تقویت نقاط مثبت خود تلاش و سعی کنند نقاط منفی را هم اصلاح نمایند.
– سعی کنید ذهن خود را همیشه بر جنبه های لذت بخش زندگی و کارهایی که ممکن است سبب بهتر شدن موقعیت شما شود، متمرکز کنید. هیچ چیز به اندازه شکست و ناکامی به کارایی شما لطمه نمی زند و هیچ چیز به اندازه موفقیت، به آن کمک نمی کند.
– سرانجام به خاطر بسپارید که فرمول از پیش ساخته ای برای موفق شدن که مناسب حال همه باشد، وجود ندارد. مشورت با والدین آگاه، معلمان و مشاوران دلسوز به نوجوانان کمک می کند تا در برابر مشکلات خلقی، رفتاری و اجتماعی راه حلی منطقی و صحیح را در پیش بگیرند و دوران نوجوانی را با انرژی و نشاط افزون تری طی کنند.
نکات تغذیه‎ای در این دوران
- غذاهای غنی از آهن عبارت است از انواع گوشت‎، تخم‏مرغ، جگر، سبزی‏های دارای برگ سبز تیره مثل اسفناج تازه و جعفری، حبوبات مثل عدس و لوبیا، نخود سبز، نان سبوس‏دار، آجیل، خشکبار و انواع برگه مثل برگه آلو و هلو و زرد‏آلو، توت خشک، انجیر خشک و کشمش که استفاده از آن ها توصیه شود. - مصرف ویتامین B6 که در نان‏ها و بیسکویت‌‎های سبوس‎دار، ماءالشعیر، جوانه گندم ، مرغ، ماهی، جگر و میوه‎ها مثل موز، آب پرتقال، سیب، سبزی هایی مثل هویج، گل‏کلم و گوجه ‏فرنگی وجود دارد، بیشتر شود. - داشتن استراحت کافی و رژیم غذایی مناسب و پرهیز از مصرف زیاد شکر، قهوه و چای هم می‏‌تواند در تسکین درد قاعدگی موثر باشد.