هم میهن/متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

بررسی هشدار سخنگوی نظام پزشکی

شادی مکی| شرایط سخت کاری برای رزیدنت‌ها باعث شده است که از حدود چهار سال پیش انصراف رزیدنت‌ها به‌صورت گروهی یا انفرادی آغاز شود. کارشناسان در گفت‌وگو با هم‌میهن از ناچیز بودن حقوق و دستمزد رزیدنت‌ها می‌‌گویند. افرادی که اگرچه همزمان هم پزشک و هم دانشجو هستند، اما مورد انواع بی‌عدالتی‌ها قرار گرفته و سرانجام از ادامه فعالیت خود منصرف شده یا از کشور مهاجرت می‌کنند.

ساعات کار طولانی، دستمزد پایین، قرار گرفتن تحت توهین‌های مکرر، کنارآمدن با نگاه سختگیرانه وزارت کار و ناامیدی از آینده شغلی، تنها بخشی از زندگی طاقت‌فرسای رزیدنت پزشکی است؛ قشری که سخنگوی سازمان نظام پزشکی نسبت به انصراف آنها و البته تبعات هولناک این پدیده هشدار داد. رزیدنت‌هایی که آینده سلامت کشور باید در دستان متبحر آنها باشد. آنها درواقع پزشکان عمومی هستند که برای متخصص شدن باید 4 تا 6 سال در بیمارستان‌های دولتی زیر نظر پزشکان متخصص فعالیت کنند. میزان ساعات کاری رزیدنت‌ها در بیمارستان 432 تا 540 ساعت در ماه عنوان شده است. آمار کاری عجیب و طاقت‌فرسا برای ارائه خدماتی دشوار که کیفیت آن می‌تواند تاثیری مستقیم بر سلامت جامعه بگذارد.

همه این عوامل دست به دست یکدیگر داده‌اند تا از چند سال پیش انصراف مکرر دستیاران پزشکی کلید بخورد، تا آنجا که همین سال گذشته دستیاران تخصصی سال اول رشته زنان بیمارستان‌‌ یاس علوم‌پزشکی تهران به‌صورت دسته‌جمعی انصراف دادند. آنها در متن انصراف خود نوشتند: «ما رزیدنت‌های سال اول رشته زنان بیمارستان یاس دانشگاه تهران به علت فشارهای روحی و روانی و جسمی بیش از حد و تهدیدها و توهین‌های مکرر و برخورد فیزیکی از طرف رزیدنت سال دوم و عدم توجه به کوچک‌ترین درخواست‌های مطابق با نیازهای اولیه انسانی و عدم توجه به مسائل آموزشی از طرف رزیدنت سال دوم بیمارستان را به‌طور دسته‌جمعی ترک کرده و تا برآورده شدن خواسته‌هایمان به هیچ‌عنوان به آن بیمارستان بازنخواهیم گشت.» رخدادی که البته تنها مورد از نوع خود نبود، زیرا در سال‌های گذشته نیز رزیدنت‌های زنان دانشگاه‌های علوم‌پزشکی شیراز برای احقاق حقوق‌شان به‌صورت دسته‌جمعی انصراف داده بودند.

اگرچه تاکنون آمار روشنی از تعداد رزیدنت‌های انصرافی منتشر نشده است اما انتشار اخباری از تعداد پایین داوطلبان رزیدنتی می‌تواند شاهدی بر ادعای تعداد بالای انصرافی‌ها باشد؛ موضوعی که مکررا مسئولان سازمان نظام پزشکی نسبت به آن هشدار داده‌اند،‌ از جمله اینکه در سال 1400 محمد رئیس‌زاده، رئیس سازمان نظام پزشکی از عدم پر شدن ظرفیت‌های دستیاری پزشکی و انصراف تعداد زیادی از رزیدنت‌ها خبر داد. حالا آمار رزیدنت‌ها و آمار انصرافی‌ها از این دستیاری به قدری نگران‌کننده شده است که رضا لاری‌پور، سخنگوی سازمان نظام پزشکی روز گذشته در توئیتی نوشت: «از همین الان یادتون باشه تعداد انصرافی‌های امسال رزیدنتی را بشمریم، فقط سال یکی و تازه‌وارد! می‌خوام بفهمانم که وقتی می‌گوییم سه سال دیگه باید گدایی پزشک بکنید، حرف بی‌ربطی نزدیم. با حرف عمه و تعریف خاله نمی‌شه، مردم‌داری و مملکت‌داری کرد.» او دو سال پیش و در سال 1400 نیز اعلام کرده بود که «قوانین کشور هنوز دستیاران تخصصی را به‌عنوان شاغل نمی‌شناسند.» مسئله‌ای که به‌عنوان یکی از دلایل مهم پایین بودن میزان دستمزد این گروه محسوب می‌شود.

مسائل اقتصادی و امنیتی ریشه مشکلات رزیدنت‌ها
همایون سامه‌یح، عضو کمیسیون بهداشت مجلس
نیز با ضمن تایید سخنان لاری‌پور به‌ هم‌میهن گفت:«متاسفانه رزیدنت‌های پزشکی با وجود کمک‌های شایانی که از طرف آنها به بیمارستان‌ها می‌شود،‌ از آنچه که شایسته آنهاست، برخوردار نمی‌شوند. حقوق رزیدنت‌ها بسیار پایین و سال گذشته حدود 3 تا 4 میلیون تومان بود. با وجود اینکه رزیدنت‌ها سن بالایی داشته و غالبا متاهل هستند. سال گذشته جلسه‌ای با موضوع رزیدنت‌ها در کمیسیون بهداشت و درمان برگزار شد و حقوق آنها با اندکی افزایش به شش هفت تومان رسید. در واقع با توجه به اینکه رزیدنت‌ها پزشک عمومی هستند که برای گرفتن تخصص وارد دوره رزیدنتی می‌شوند، اما به‌جای اینکه رتبه این افراد در بیمارستان‌ها به‌عنوان پزشک عمومی در نظر گرفته شود و حقوق یک پزشک عمومی به آنها تخصیص یابد به دلیل اینکه این افراد دانشجو بوده و برایشان هزینه می‌شود، حقوقی جزئی به آنها پرداخت می‌شود.» او با بیان اینکه این افراد زندگی بسیار مشقت‌باری دارند و بیمه نیز نیستند،‌ بیان کرد:«آماری از رزیدنت‌‌های انصرافی یا مهاجرت‌کرده ندارم، اما پیش‌بینی می‌کنم که تعداد این افراد بسیار زیاد است.» این نماینده مجلس درپاسخ به این سوال که آیا مشکلات انصراف رزیدنت‌ها ریشه‌های اجتماعی نیز دارد،‌ اظهار کرد: «دلایل این انصراف‌ها اجتماعی و امنیتی نیز هست. ما نباید باعث شویم افرادی که از کشور مهاجرت می‌کنند، ناراحت و عصبانی از کشور خارج شوند. این مسئله تبعاتی دارد که شاهد آن بوده‌ایم.» سامه‌یح با بیان اینکه رزیدنت‌ها شیفت شب بیمارستان‌های عمومی کشور را اداره می‌کنند،‌ خاطرنشان کرد:«تعداد افراد متخصص یا کادر علمی که استخدام هستند در شیفت شب بیمارستان‌ها بسیار کم است. بنابراین رزیدنت‌ها نه‌تنها در شیفت شب که در شیفت روز نیز بیشترین خدمات را در بیمارستان‌های دولتی ارائه می‌دهند. به نظر من باید تجدیدنظری کلی درباره حقوق این افراد شود. در حال حاضر حداقل اجاره‌خانه که بتواند در شأن این افراد باشد 10 میلیون تومان است درحالی‌که دستمزد آنها 6 میلیون تومان است. این روند باعث ایجاد تخلف و فساد یا باعث مهاجرت آنها می‌شود.» او در پاسخ به اینکه آیا در جلسه کمیسیون بهداشت درباره علل امنیتی و اجتماعی انصراف رزیدنت‌ها نیز صحبت شد؟‌ بیان کرد:«درباره علل امنیتی صحبتی نکردیم زیرا آن زمان نیاز به این موضوع محسوس نبود، اما درباره مسائل اجتماعی وزارت بهداشت نیز مسئله را تایید می‌کرد که زندگی برای رزیدنت‌ها بسیار سخت است.» عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت:«وقتی به چنین قشری طی سه یا چهار سال چنین فشاری وارد شود نباید انتظار داشت پزشک فارغ‌التحصیل به سوگند خود چندان هم وفادار بماند و آن را اجرا کند. یعنی برخی از این افراد با خود می‌گویند وقتی با این میزان سختی این زمان را گذراندم باید جبران شود که این جبران از جیب مردم بیرون می‌آید و باعث ایجاد نارضایتی می‌شود. قطعا همه افراد به این صورت نیستند، اما به همین دلیل است که گاهی شاهد تخلف‌، زیرمیزی گرفتن یا ویزیت‌های گران از طرف برخی پزشکان هستیم. در واقع این رفتارها نیاز به ریشه‌یابی دارد. زیرا هیچ انسانی ابتدا به ساکن بد نیست. بلکه باید ریشه‌های فساد را از بین ببریم. در حال حاضر در حق رزیدنت‌ها اجحاف بسیاری می‌‌شود. امیدواریم با پیگیری‌های بنده،‌ سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت و دولت بتوانیم حقوق این افراد را افزایش دهیم.» او همچنین تاکید کرد:«گفته می‌‌شود پزشک متخصص در کشور کم است، اما در نظر داشته باشیم که بسیاری از متخصصان بعد از گرفتن تخصص هم درآمدهای بسیار ناچیزی دارند که باعث نارضایتی آنها می‌شود. به بیان دیگر متخصصان بسیاری از رشته‌ها درآمدهای خوبی ندارند.»