دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

حسین موسوی| روزنامه‌نگارآمارها تا چه حد قابل اعتمادند. آیا می‌‌‌توان به ارقام به‌‌‌دست آمده از نظرسنجی‌‌‌ها اطمینان کرد. انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۶ در آمریکا، اعتمادها به نظرسنجی‌‌‌ها را زیر سوال برد. اشتباهات موسسات نظرسنجی در سال ۲۰۲۲ و انتخابات میان‌‌‌دوره‌‌‌ای عینا تکرار شد. اما درباره انتخابات ترکیه که کمتر از یک‌ماه دیگر برگزار خواهد شد، چه؟
 
نظرسنجی‌‌‌ها در ترکیه ارقام متفاوتی را نشان می‌دهند. البته چیزی که در همه ارقام نظرسنجی‌‌‌ها مشخص بوده این است که کمال کلیچداراوغلو، نامزد رقیب از حزب جمهوری خلق ترکیه از رجب طیب اردوغان پیش است؛ اما گاهی اختلاف آنها ناچیز می‌شود. در آغاز رقابت در اسفندماه، کمال کلیچداراوغلو از اردوغان با اختلاف ۱۰درصدی پیش بود. هم‌‌‌اینک اما براساس نظرسنجی موسسه متروپل برتری کلیچداراوغلو به ۵/ ۲‌درصد رسیده است. در نظرسنجی پولیت‌‌‌پرو که در روز ۱۲آوریل گرفته شده است، هنوز کمال کلیچداراوغلو از اردوغان با اختلاف پیش است.

در این نظرسنجی یک اختلاف نزدیک به ۷‌درصد دیده می‌شود. در حالی که ۲/ ۵۰‌درصد از مردم گفته‌‌‌اند به نامزد حزب جمهوری خلق ترکیه رای می‌دهند، ۹/ ۴۳‌درصد گفته‌‌‌اند که همچنان به اردوغان و برنامه‌‌‌هایش باور دارند. اوضاع در انتخابات پارلمانی اما کمی متفاوت است. هنوز رقم بالا مربوط به حزب عدالت و توسعه است. هرچند این رقم، به‌‌‌قدری نیست که یک‌سره پارلمان را در اختیار این حزب اسلام‌‌‌گرا قرار دهد. حتی حزب ناسیونالیست و شریک قدرت اردوغان نیز نمی‌‌‌تواند کمکی کند تا اکثریت مطلق را به‌‌‌دست آورد. براساس نظرسنجی پولیت‌‌‌پرو حزب عدالت و توسعه در انتخابات ماه مه ۳۳‌درصد آرا را به دست خواهد آورد.  در رتبه بعدی حزب جمهوری خلق ترکیه با آرای ۲۸درصدی قرار دارد. حزب «ئی» که به معنای «خوب» است در رتبه سوم قرار دارد.

رهبر این حزب خانم مرال آکشنر است که عضو میز ۶نفره است؛ میزی که از رهبران ۶حزب تشکیل شده و قرار است علیه اردوغان وارد جنگ شوند. در این نظرسنجی حزب «خوب» با ۷/ ۱۲‌درصد در رتبه سوم قرار دارد و حزب دموکراتیک خلق (HDP) مربوط به کردها در رتبه چهارم قرار دارد.  این حزب با رقم ۲/ ۱۰درصدی در این رتبه قرار دارد. این رقم در بیشتر انتخابات، برای این حزب ثابت بوده، چون رای قومیتی عمدتا به آنها تعلق می‌گیرد؛ حزبی با گرایش‌‌‌های چپ و سوسیالیستی. حزب حرکت ملی، رفیق دیروز حزب جمهوری خلق ترکیه و یاور امروز حزب عدالت و توسعه و اردوغان در رتبه پنجم قرار دارد. این حزب با آرمان‌‌‌های ناسیونالیستی براساس این نظرسنجی ۴/ ۶‌درصد رای به‌‌‌دست خواهد آورد. حزب ملت (MP) با ۷/ ۳‌درصد در رده بعدی قرار دارد. حزب کارگر ترکیه (Türkiye İşçi Partisi) که یک حزب تندروی چپ است با ۲‌درصد آرا در رده بعدی قرار دارد. حزب دموکراسی و توسعه موسوم به Deva با ۷/ ۱‌درصد در رده آخر قرار دارد. در حدود ۲‌درصد نیز سایر احزاب کوچک قرار دارند.  براساس اطلاعات به‌‌‌دست آمده، آرای حزب عدالت و توسعه نسبت به انتخابات پیشین ۳/ ۹‌درصد کاهش داشته که بیشترین کاهش بوده و زنگ خطر را برای اردوغان به صدا درآورده است.

همچنین حزب حرکت ملی ترکیه، شریک جرم حزب عدالت و توسعه، رتبه بعدی را از نظر ریزش آرا داشته است که این رقم 7/ 4‌درصد است. بعد از آن حزب کردتبار دموکراتیک قرار دارد که 5/ 1‌درصد است. اما حزبی که توانسته است نسبت به سال 2018 بالاترین رشد را داشته باشد، حزب جمهوری خلق ترکیه بوده که موسس آن آتاتورک است. این حزب نسبت به سال 2018، رشد 3/ 5درصدی دارد.   همچنین حزب خوب به رهبری مرال آکشنر که به بانوی آهنین ترکیه معروف است، رشد 7/ 2درصدی دارد. این حزب که گرایش‌‌‌های راست دارد در این انتخابات متحد حزب سوسیالیست حزب جمهوری خلق ترکیه است. در این انتخابات همه احزاب علیه یک نفر وارد رقابت شده‌‌‌اند و آن یک نفر کسی نیست جز اردوغان. اما نکته مهم این است که میز 6 نفره که حتی در آن نام داووداوغلو، وزیر خارجه سابق اردوغان نیز دیده می‌شود، تا چندی پیش بر سر معرفی نامزد واحد دچار مشکل شده بودند.  

در حالی که مرال آکشنر خواهان نامزدی دو فرد دیگر از حزب جمهوری خلق ترکیه بود، باقی اعضا نظرشان روی کلیچداراوغلو بود، در حالی که آکشنر خواهان نامزدی اکرم امام‌‌‌اغلو، شهردار استانبول یا منصور یاواش، شهردار آنکارا بود. این اختلاف‌نظر برای مدت کوتاهی میز 6  نفره را به میز 5نفره تبدیل کرده بود؛ اما این منصور یاواش و اکرم امام‌‌‌اغلو بودند که با میانجی‌گری دوباره آکشنر را به میز 6نفره برگرداندند. اردوغان تاکنون در عمده انتخابات پارلمانی و ریاست‌جمهوری با رای 50 به‌علاوه‌ یک پیروز شده است. این عدد شانس وی است؛ اما نظرسنجی‌‌‌ها نشان می‌دهد که فعلا وی با این عدد فاصله دارد. زلزله نابهنگام و ضعف در امدادرسانی از سوی دولتش موجب شد تا پایگاه وی ریزش داشته باشد؛ اما اردوغان گرگ بالان‌دیده است و تا روز انتخابات به‌‌‌طور قطعی نباید از پیروزی رقیبش سخن گفت. گاهی اوقات از دل ارقام نفرات دیگری درمی‌‌‌آیند؛ درست مانند انتخابات 2016 که ارقام، هیلاری کلینتون را پیروز کرده بود و حتی نیویورک‌‌‌تایمز تیتر زد: مادام پرزیدنت؛ اما در واقعیت چیز دیگری رقم خورد و از دل آن ترامپ بیرون آمد.