خراسان/ واکاوی روان‌شناسانه ماجرای دعوای یک زن‌و‌شوهر بر سر قرمه‌سبزی خواهرشوهر که به درخواست جدایی‌شان در دادگاه خانواده ختم شد
دلایل بعضی از زوجین برای درخواست طلاق، واقعا عجیب‌و‌غریب است. مثل پرونده خبرساز اخیر که قاضی دادگاه خانواده درباره آن گفته: «پرونده را مطالعه کردم اما واقعاً متوجه نشدم چرا می‌خواهید طلاق بگیرید. نوشته‌اید به خاطر قرمه‌سبزی! این یعنی چه؟!». در ادامه، اظهارات این زن و شوهر و سپس تحلیل روان‌شناسانه این پرونده را خواهید خواند.
 تعریف شوهرخواهرم از دستپخت زنش دردسر شد
مرد جوان درباره دلایل درخواست طلاق به قاضی پرونده این طور توضیح داد: «از روزی که خواهرم ازدواج کرده مشکلات من و همسرم بیشتر شده است. آقای قاضی این خانم توهم دارد فکر می‌کند همه می‌خواهند او را تحقیر کنند. همین هفته پیش که با هم بحث شدیدی کردیم می‌دانید دلیلش چه بود؟ خانه خواهرم دعوت بودیم و او قرمه سبزی درست کرده بود. شوهرش هم از دستپخت خواهرم تعریف کرد. سیما آن‌قدر عصبانی شد که مرا به اتاقی کشاند و گفت برو به شوهر خواهرت بگو جلوی من این‌قدر از زنش تعریف نکند. با این کار می‌خواهد به من بفهماند که دستپخت همسرش از من بهتر است و قرمه سبزی که من دفعه قبل درست کرده بودم بدمزه بوده... آقای قاضی این حرف‌ها و رفتارش به قدری مرا عصبانی کرد که همان‌جا تصمیم گرفتم از هم جدا شویم چون دیگر تحمل رفتارش را ندارم. این زن روان مرا نابود کرده است و از دست غرولندهایش به ستوه آمده‌ام». سیما هم بعد از شنیدن این حرف‌ها رو به سهیل کرد و گفت: من همینی هستم که می‌بینی. نه تغییر می‌کنم نه به خاطر تو دست از خواسته‌هایم می‌کشم.

خطای ذهن خوانی زن و رنجش شوهر
خطاهای شناختی در زندگی مشترک می‌تواند پایداری زندگی زوجین را تحت تاثیر قرار دهد. در همین پرونده طلاق سهیل و سیما، چالشی در زندگی مشترک‌شان رخ داده که برگرفته از خطاهای شناختی زوجین در زندگی است. به عبارت دقیق‌تر، خانم دچارخطای شناختی ذهن‌خوانی شده و شوهرش از این موضوع رنجیده و تصمیم به جدایی گرفته است. به طور کلی، خطاهای شناختی درحقیقت یکی از بازی‌هایی هستند که مغز انسان انجام می‌دهد و مانع از این می‌شود که فرد واقعیات را به همان شکل که هست، ببیند و درک کند.
 نحوه مشکل‌سازشدن خطاهای شناختی
خطاهای شناختی افکارهای منفی حاصل از فرض‌های غلطی است که درباره خود، دیگران و دنیا داریم و به رغم شواهد نقض بسیاری که در طول زندگی با آن مواجه می‌شویم، همچنان در رفتارهای‌مان حفظ می‌کنیم. این خطاها، هنگام تحلیل و تفسیر و قضاوت در مورد رویدادها، ما را به دام خود گرفتار کرده و باعث می‌شوند که ما نتوانیم شرایط موجود را به درستی ارزیابی و بهترین راه حل‌مسئله پیش آمده در زندگی مشترک‌مان را انتخاب کنیم. درباره خطای شناختی ذهن‌خوانی که موضوع چالش‌زا بین این زن و شوهر هم شده، فرد حدس می‌زند که دیگران چه قضاوت و احساسی درباره او دارند.
 دلایل ابتلا به این خطای شناختی
افراد در ذهن‌خوانی، دیگران و واکنش آن‌ها را بر اساس دنیای ذهنی خودشان تفسیر می‌کنند چون عزت نفس پایینی دارند، استنباط‌شان براساس فرض‌های اولیه ذهن خودشان است و نه دلایل. در خطای شناختی ذهن‌خوانی شما فرض را بر این می‌گذارید که می‌دانید آدم‌ها چه فکر می‌کنند بی آن‌که شواهد کافی در مورد افکارشان داشته باشید. به‌طور مثال، همین که سیما به شوهرش گفته: «... برو به شوهر خواهرت بگو جلوی من این‌قدر از زنش تعریف نکند. با این کار می‌خواهد به من بفهماند که دستپخت همسرش از من بهتر است و قرمه سبزی که من دفعه قبل درست کرده بودم بدمزه بوده...»، نمونه عینی از درگیر شدن با این خطای شناختی است.
 روش به چالش‌کشیدن خطاهای شناختی
در خطای ذهن‌خوانی، زوجین به جای این‌که با یکدیگر گفت‌وگو کنند، مشورت کنند، مذاکره کنند یا درددل کنند، ذهن یکدیگر را به نادرستی حدس می‌زنند و بر اساس حدس خود رفتار می‌کنند و با این روش قطعاً به رابطه زناشویی آسیب خواهند زد زیرا بیشتر بافته‌های ذهن‌خوانی نادرست از آب در می‌آیند. پس بهتر است زوجین هر نوع برداشت خود را شخصا به طرف‌مقابل بگویند و به شخص سوم که در این موضوع نقشی نداشته، منتقل نکنند چون که به تشکیل مثلث آسیب زا در خانواده منجر می‌شود. همچنین برای به چالش کشیدن این افکار اشتباه باید از خود سوالاتی بپرسیم مانند این که دلیل و شاهدی بیاوریم که داشتن این افکار درست است یا غلط؟ اگر فرد دیگری این افکار را داشت، من چگونه او را راهنمایی می‌کردم؟ آیا نتیجه آن دقیقا مطابق با افکار من پیش خواهد رفت و آیا این‌گونه اندیشیدن درست است یا چه معایبی را برای من به همراه دارد؟ پیشنهاد می‌شود زوجین با آموزش مهارت‌های شناختی گام‌به‌گام، خطاهای فکری یا شناختی خود را شناسایی و سپس برای درمان اقدام کنند.
نویسنده : دکتر محمد ثوابی | ‌ متخصص روان‌شناسی و استاد دانشگاه