جام جم/ شاید بسیاری از جوانان قصد ازدواج دارند، اما فرد مناسبی را برای این امر نمی‌شناسند در این میان واسطه‌گران ازدواج نقش مهمی ایفا می‌کنند.

هر کاری آغازی دارد و برای شروع باید توان برداشتن قدم اول را داشته باشیم. حالا گاهی توانایی‌اش را نداریم، راهش را هم بلد نیستیم یا وسط راه، نابلدی کار دست‌مان می‌دهد. یکی از همین قدم‌های اول و مهم در زندگی، ازدواج است؛ تصمیم پراهمیتی که تمایل جوانان را به دلایل مختلفی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

هر کاری بلدی می‌خواهد و خیلی‌ها در همان ابتدای مسیر لنگ می‌زنند و نمی‌توانند نیمه گمشده خود را پیدا کنند. اینجاست که نقش واسطه ازدواج پررنگ‌تر می‌شود. افرادی که شاید بتوانند سنگ جلوی پای جوانان را بردارند یا مسیر را برای ادامه هموارتر نمایند تا جوانان زودتر نیمه گمشده خود را پیدا کنند. البته خیلی از پسران علاوه‌بر نداشتن خانواده باتجربه و پیگیر، مقید به یک‌سری اصول و خط‌قرمز‌هایی هستند که نمی‌توانند دنبال همسر آینده خود در محیط‌های دوروبرشان بگردند و پا پیش بگذارند. به همین جهت در همان گام اول ازدواج می‌مانند و وارد مرحله بعد نمی‌شوند. البته دخترانی هم هستند که تمایل و شرایط ازدواج را دارند، اما گزینه مناسبی که به همه لحاظ با آنان هم‌کفو باشد به خواستگاری‌شان نمی‌آید و آنان باید همچنان منتظر باشند و ازدواج‌شان را به تاخیر بیندازند. در اینجا حضور واسطین ازدواجی که به جوان‌ها کمک می‌کنند تا زودتر راهی خانه بخت گردند، بیشتر حس می‌شود. حتی رهبرمعظم انقلاب نیز درتیرماه سال۹۴ به نقش واسطه‌گران در امر ازدواج اشاره کردند و فرمودند: «یکی از مسائل مهم این است که رسم خواستگاری‌رفتن و وساطت‌کردن برای ازدواج دخترها، متاسفانه کمرنگ شده؛ این چیز لازمی است. افرادی هستند و سابق‌ها همیشه معمول بود، حالا هم با کثرت نسل جوان در جامعه ما، باید این رواج داشته باشد.» این سخنان و همچنین مسأله‌شدن ازدواج و تاخیر آن در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که نیاز به احیای سنت واسطه‌گری امری جدی است.

نقش مهم واسطه‌گران ازدواج
شاید بسیاری از جوانان قصد ازدواج دارند، اما فرد مناسبی را برای این امر نمی‌شناسند. در این میان امری که می‌تواند این خلأ را مرتفع کند، نقش واسطه‌گران ازدواج است. هرچند که این روز‌ها نقش این واسطه‌گران و معرفی افراد به یکدیگر برای ازدواج کمتر شده، اما اقتضای جامعه، احیای دوباره این سنت را می‌طلبد. مهدی صدری، مشاور کمیسیون جوانی جمعیت مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «حدود ۱۲میلیون مجرد در کشور داریم که نسبت دختران و پسران در آن متوازن است. در این بین شش‌میلیون دختر و پسر متقاضی ازدواج هستند که اگر چراغی روشن شود و این افراد این توازن را ببینند، این جمله معروف که دختر یا پسر خوب پیدا نمی‌شود، کنار می‌رود. روشن شدن این چراغ در حقیقت نقشی است که همین واسطه‌گران ازدواج می‌توانند داشته باشند. اگر واسطه‌گران ازدواج، قوی‌تر ظاهر شوند و اگر کسی درخواستی برای ازدواج داشت، و یک تعداد قابل‌توجهی دختر و پسر خوب به او معرفی شود فرهنگ نبود دختر و پسر خوب کنار می‌رود.»

ویژگی‌هایی از جنس واسطه‌گری
اقدامات نامناسب در امر واسطه‌گری و حضور کسانی در این کار که شناخت کافی در امر حساس آشنایی طرفین برای ازدواج را ندارند باعث شده نگاه منفی به واسطه‌گری شکل بگیرد. همان‌طور که مشاور کمیسیون جوانی جمعیت مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «سهم واسطه‌گران بسیار ارزشمند است، اما درحال‌حاضر به جهت این‌که عملکرد افراد واسطه‌گر وموسسات همسریابی به سمت مسائل اقتصادی رفته، به همین خاطر معرفی‌ها و اعتماد افراد جامعه به آنان کمتر شده و تمایل برای گرفتن مشورت از آنان کاهش پیدا کرده است.» به‌هرحال واسطه‌گری برای ازدواج نیز مانند هر کار دیگری رسومی دارد و فرد واسطه‌گر ضمن آشنایی با خلقیات، ارزش و فرهنگ خانواده‌ای که به آنان دختر یا پسری را معرفی می‌کند باید خود نیز واجد شرایط و ویژگی‌هایی باشد. صدری با اشاره به مهم‌ترین ویژگی‌های افراد واسطه‌گر تصریح می‌کند: «یکی از ویژگی‌هایی که باید افراد واسطه‌گر داشته باشند، بحث ورود تخصصی آنان است.
امروزه این افراد باید تخصص و توانمندی‌هایی را به لحاظ علمی داشته باشند تا بتوانند افراد همتا و هم‌کفو را به یکدیگر معرفی کنند. این موضوع هم باید توسط دستگاه‌های ناظر بررسی شود. فردی که قرار است واسطه‌گری انجام دهد باید در جایگاهی باشد که بتواند هر دو طرف را ظرفیت‌سنجی کند و براساس ملاک‌هایی که قرار می‌دهد به شناخت و معرفی افراد کمک کند.» البته لازم است واسطه‌گر میل و علاقه یا تشخیص خود را در انتخاب و معرفی افراد کنار بگذارد و به ویژگی‌هایی که طرفین از همسر خود انتظار دارند و آن‌ها را ابراز کرده‌اند توجه کند. 

روش‌های سنتی یا مدرن؟
البته درکنار واسطه‌گری‌های مستقیم و فردی، روش‌های دیگری نیزمتناسب با پیشرفت فناوری جامعه ایجاد شده است. روش‌هایی که به‌صورت رسمی وتن‌ها برای ازدواج دائم جوانان آن‌هم ازطریق خانواده‌ها اقدام به واسطه‌گری و تسهیل‌گری یافتن مورد مناسب ازدواج می‌کند. صدری همچنین براین باور است که درگذشته واسطه‌گران براساس تکلیف شخصی، دختران و پسران را به یکدیگر معرفی می‌کردند، اما طی دهه‌های اخیر کم‌کم جامعه به این سمت پیش‌رفت که باید روش‌های دیگری را درنظر بگیرد. وی تصریح می‌کند: «شاید کمی زمان‌بر باشد این‌که بخواهیم فردی را به‌عنوان واسطه‌گرازدواج به جوانان معرفی کنیم تا بدون داشتن مقاصد اقتصادی بخواهد به آنان کمک کند. دراین بین موسساتی هستند که توانمندی جایگزینی روش‌های گذشته را دارند که این موسسات نه در کوتاه‌مدت بلکه در میان‌مدت می‌توانند یک فرهنگ موثری را درزمینه ازدواج ایفا کنند.» بنابراین بیشتر از این‌که مهم باشد چقدر این سنت در جامعه پررنگ است این مهم است که چقدر درست و دقیق انجام می‌شود.