یک نظریه وجود دارد که خمیازه‌کشیدن ممکن است به بیدار نگه‌داشتن مغز در حین فعالیت‌های خسته‌کننده یا منفعل کمک کند. خمیازه‌کشیدن عضلات صورت و گردن را وادار به حرکت می‌کند. محققان بر این باور هستند که خمیازه‌کشیدن ممکن است شریان کاروتید را تحریک کند و منجر به افزایش ضربان قلب و ترشح هورمون‌های بیداری شود. همچنین کارشناسان این نظریه را طرح می‌کنند که خمیازه‌کشیدن ممکن است مستقیماً بر فعالیت مغز اثر بگذارد، زیرا منجر می‌شود مایعات مغزی از یک شبکه در حال استراحت دور شوند و به حالت فعال‌تر تبدیل شوند. 

رسانایی الکتریکی پوست نیز در هنگام خمیازه‌کشیدن افزایش می‌یابد، مشابه اثرات کافئین. ازآنجایی‌که کافئین بیداری را تقویت می‌کند، محققان حدس می‌زنند که پاسخ فیزیولوژیکی مشابه ممکن است نشان دهد که هر دو عملکرد یکسانی دارند.

خمیازه به خنک‌شدن مغز کمک می‌کند

خمیازه‌کشیدن ممکن است به تنظیم حرارت مغز یا فرایندی که توسط آن مغز دمای مرکزی خود را حفظ می‌کند، کمک کند. در طول خمیازه، ماهیچه‌های صورت حرکت می‌کنند و منقبض می‌شوند و جریان خون را به‌صورت افزایش می‌دهند، جایی که گرما راحت‌تر از بین می‌رود. چشمان برخی از افراد هنگام خمیازه گریه‌دار می‌شود که ممکن است گرما را نیز آزاد کند. به همین ترتیب، تنفس عمیقِ هوای تازه ممکن است به ارسال خون خنک‌تر به مغز کمک کند. 

گرچه تحقیقات بیشتری درباره این نظریه موردنیاز است، اما مطالعات اولیه بر روی انسان و حیوانات شواهدی را برای نظریه تنظیم حرارت به همراه داشته است. برای مثال، مطالعه‌ای روی طوطی‌ها نشان داد که وقتی دمای محیط افزایش می‌یابد، به‌ویژه هنگامی که به دمای بدنشان نزدیک می‌شود، بیشتر خمیازه می‌کشند.

در مطالعه‌ای که روی انسان‌ها انجام شد، محققان یک کیسه گرم و یک کیسه یخ روی پیشانی شرکت‌کنندگان درحالی‌که فیلم‌هایی از خمیازه‌کشیدن افراد را تماشا می‌کردند، قرار دادند. درنتیجه مشاهده شد که؛ افرادی که کیسه گرم روی پیشانی‌شان قرار داشت در مقایسه با افرادی که کیسه یخ روی پیشانی‌شان قرار داشت بیشتر خمیازه می‌کشیدند.  

همچنین در مطالعه دیگری نشان داده شد که گرما خمیازه‌کشیدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. شرکت‌کنندگان یک بسته گرم، خنک یا با دمای اتاق را روی شریان کاروتید در گردن قرار دادند. آنها آن را به مدت پنج دقیقه در جای خود نگه داشتند، قبل از اینکه آن را برداشتند و ویدئویی از خمیازه‌کشیدن مردم را تماشا کردند. کسانی که بسته گرم داشتند 3 برابر بیشتر از کسانی که بسته خنک داشتند خمیازه می‌کشیدند.

علت خمیازه‌کشیدن و فواید آن

همچنین در مطالعه دیگر از شرکت‌کنندگان خواسته بود تا خود گزارش دهند که در طول زمستان و تابستان چند بار خمیازه می‌کشند. محققان دریافتند که شرکت‌کنندگان به طور قابل‌توجهی بیشتر احتمال دارد خمیازه‌کشیدن را در ماه‌های گرم تابستان گزارش کنند. این همبستگی پس از درنظرگرفتن سایر متغیرها مانند رطوبت یا خواب بررسی شد. 

خمیازه یک تغییر حالت است

معمولاً تصور می‌شود خمیازه نشانه خواب‌آلودگی یا بی‌حوصلگی است، اگرچه همیشه این‌طور نیست. درحالی‌که کسی که خمیازه می‌کشد ممکن است خسته باشد، ضربان قلب در حین خمیازه به‌سرعت بالا می‌رود. این افزایش ضربان قلب نشان می‌دهد که خمیازه‌کشیدن می‌تواند نشانه هوشیاری باشد تا کندی. خمیازه، به‌طورکلی، ممکن است به‌سادگی راهی برای بدن برای تغییر وضعیت‌آگاهی باشد:

قبل از خواب: خمیازه‌کشیدن را می‌توان نشانه‌ای از آماده‌شدن بدن برای خواب دانست.

هنگام بی‌حوصلگی: خمیازه‌کشیدن در حین انجام یک کار خسته‌کننده ممکن است نشانه‌گذار مغز از سطح بالای هوشیاری به سطح پایین‌تر باشد. 

بعد از ورزش یا ورزش: خمیازه‌کشیدن پس از یک فعالیت ورزشی شدید ممکن است نشانه‌گذار از انرژی بالا به انرژی کم در مغز باشد.

افراد همچنین ممکن است هنگام تغییر حالت‌های فیزیکی، مانند حرکت از ناحیه پرفشار به فشار کم، خمیازه بکشند. این فشار می‌تواند در پرده گوش جمع شود و ممکن است باعث شود که فرد خمیازه بکشد تا آن را رها کند.

خمیازه مسری با مهارت‌های همدلی مرتبط است

اکثر مردم موافق هستند که خمیازه‌کشیدن مسری است. وقتی مردم خمیازه دیگران را می‌بینند یا می‌شنوند، تمایل دارند خودشان خمیازه بکشند. حتی خواندن یا فکرکردن به خمیازه‌کشیدن می‌تواند باعث خمیازه‌کشیدن شود. 

مسری بودن خمیازه نشان‌دهنده این است که ممکن است یک واکنش همدلانه باشد. این واکنش همدلانه به انسان و سایر پستانداران کمک می‌کند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. تصویربرداری از مغز نشان می‌دهد که بخش‌هایی از مغز که با همدلی و رفتار اجتماعی مرتبط است، زمانی که فرد خمیازه می‌کشد، فعالیت او افزایش می‌یابد. 

اندیشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که هر چه فردی احساس نزدیکی و صمیمیت به فرد دیگری داشته باشد، احتمال مسری بودن خمیازه نیز بیشتر است. زمانی که آن شخص خمیازه می‌کشد به‌عبارت‌دیگر، احتمال خمیازه‌کشیدن یک فرد پس از دیدن خمیازه یکی از دوستان یا اعضای خانواده بیشتر از دیدین خمیازه یک فرد غریبه است. درحالی‌که انسان‌ها در دوران نوزادی خمیازه می‌کشند، تا زمانی که در سن 4 تا 5 سالگی هستند، مستعد خمیازه‌های مسری نمی‌شوند، زمانی این عمل قابلیت مسری بودن پیدا می‌کند که مسیرهای ذهنی را برای درک احساسات دیگران ایجاد کرده‌اند. 

برعکس، اختلالاتی مانند اسکیزوفرنی یا اختلال طیف اوتیسم که با توانایی‌های اجتماعی تداخل دارند نیز به نظر می‌رسد خمیازه مسری را کاهش می‌دهند. افرادی که امتیاز بالاتری در خودخواهی، سنگدلی و سایر ویژگی‌های شخصیتی ضداجتماعی دارند، کمتر در پاسخ به خمیازه‌های دیگران خمیازه می‌کشند.

نظریه همدلی خمیازه در دنیای حیوانات نیز مورد بررسی قرار گرفته است. مانند انسان‌ها، سگ‌ها فقط خمیازه‌های مسری را نشان می‌دهند. بااین‌حال، برخلاف انسان‌ها، میزان نزدیکی عاطفی سگ به فرد خمیازه دهنده تأثیری بر احتمال خمیازه‌کشیدن او ندارد. این یافته باعث شده است که برخی از محققان این نظریه را زیر سؤال ببرند. 

عملکرد تنفسی در هنگام خمیازه کشیدن

خمیازه‌کشیدن ممکن است تابعی از تنفس باشد. هنگامی که خون به اکسیژن نیاز دارد، خمیازه ممکن است بیشتر باشد. خمیازه باعث جذب زیاد هوا و ضربان قلب سریع‌تر می‌شود که از نظر تئوری می‌تواند به این معنی باشد که اکسیژن بیشتری را در بدن پمپاژ می‌کند؛ بنابراین خمیازه ممکن است به‌سادگی برای کمک به پاک‌سازی سموم از خون و تأمین یک منبع تازه از اکسیژن طراحی شود.

خمیازه به‌عنوان یک ابزار ارتباطی

برخی از محققان معتقدند دلیل خمیازه‌کشیدن انسان بیشتر به تکامل مربوط می‌شود. قبل از اینکه انسان‌ها به‌صورت صوتی ارتباط برقرار کنند، ممکن است از خمیازه برای انتقال پیام استفاده کرده باشند.

خمیازه‌ها نشانه کسالت یا خواب‌آلودگی در نظر گرفته می‌شوند و این می‌تواند همان چیزی باشد که انسان‌های اولیه نیز با آن ارتباط برقرار می‌کردند. بااین‌حال، انسان‌های اولیه ممکن است از خمیازه‌کشیدن برای نشان‌دادن هوشیاری خود به دیگران، برهنه کردن دندان‌های خود در برابر متجاوزان یا ابزار ارتباطی دیگر استفاده کرده باشند.

چه مقدار خمیازه کشیدن خطرناک است؟

هیچ توافق رسمی در مورد اینکه چه مقدار خمیازکشیدن خطرناک است وجود ندارد، اگرچه برخی از کارشناسان معتقد هستند، خمیازه‌کشیدن بیش از سه بار در مدت 15 دقیقه غیرطبیعی است. یک فرد به طور متوسط تا 28 بار در روز خمیازه می‌کشد، معمولاً بعد از بیدارشدن از خواب و قبل از رفتن به رختخواب. خمیازه‌کشیدن در غیاب خستگی، بی‌حوصلگی، سرایت یا سایر نشانه‌های معمولی نیز غیرطبیعی تلقی می‌شود و ممکن است نشان‌دهنده یک اختلال زمینه‌ای باشد. خمیازه بیش از حد ممکن است در اثر آسیب به بخش‌هایی از مغز ایجاد شود. 

خمیازه‌کشیدن بیش از حد می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های عصبی باشد مانند:

_سکته

_بیماری پارکینسون

_صرع

_میگرن

_اسکلروز چندگانه

_تومور مغزی یا تورم

در موارد نادر، خمیازه‌کشیدن می‌تواند توسط داروهای خاصی از جمله داروهای ضدافسردگی، مواد افیونی، داروهای دوپامینرژیک و بنزودیازپین‌ها نیز ایجاد شود. افراد مبتلا به اختلالات خواب مانند بی‌خوابی یا آپنه انسدادی خواب (OSA) نیز بیشتر احتمال دارد خمیازه بیش از حد را تجربه کنند.

فواید خمیازه‌کشیدن برای بدن 

خمیازه معمولاً به‌عنوان نشانه‌ای از بی‌حالی، کسالت و خستگی دیده می‌شود و علی‌رغم ماهیت مسری آن در بیشتر محیط‌های اجتماعی مورد اخم قرار می‌گیرد. بااین‌حال، آیا تابه‌حال به ذهن شما خطور کرده است که خمیازه‌کشیدن واقعاً می‌تواند از جهاتی برای سلامتی بدن مفید باشد؟ این چهار دلیل مبتنی بر تحقیق است که چرا خمیازه واقعاً برای مغز و سلامت عمومی بدن مفید است. 

خمیازه کشیدن نشانه عشق

خمیازه‌کشیدن می‌تواند نشانه‌ای از عشق باشد: محققان آمریکایی در سال 2011 مطالعه‌ای را انجام دادند که در آن به 23 شامپانزه نشان دادند که فیلم‌هایی از افرادی که با خمیازه زدن آشنا بودند و همچنین افرادی که با آنها ناآشنا بودند تماشا می‌کردند. مشاهده شد که شامپانزه‌ها در مقایسه با غریبه‌ها هنگام تماشای افرادی که با خمیازه‌هایشان آشنا بودند خمیازه می‌کشیدند. این ثابت می‌کند که خمیازه مسری نیز معیاری برای همدلی است. 

افزایش گردش خون در هنگام خمیازه

خمیازه‌کشیدن جریان خون را افزایش می‌دهد و مغز را خنک می‌کند: محققان دریافتند که خمیازه‌کشیدن مغز را خنک می‌کند تا برانگیختگی و همچنین کارایی ذهنی را بهبود بخشد. خمیازه همچنین به‌عنوان یک محرک سیستم عصبی عمل می‌کند؛ زیرا محققان پیشنهاد می‌کنند که اثرات مشابهی مانند کافئین به دلیل توانایی آن در افزایش جریان خون به مغز دارد. 

رفع ناراحتی گوش در هنگام خمیازه

گوش‌درد، ناراحتی و مشکلات شنوایی ناشی از تغییر ارتفاع در هواپیما و حتی آسانسور را می‌توان با خمیازه تسکین داد. در واقع، محققان می‌گویند خمیازه یک رفلکس دفاعی گوش در طول تغییرات سریع ارتفاع یا شرایط دیگر است. خمیازه‌کشیدن برای یکسان کردن فشار هوا در گوش مفید است. 

خمیازه و افزایش اکسیژن‌رسانی به مغز

خمیازه‌کشیدن گردش اکسیژن در مغز را افزایش می‌دهد: خمیازه اکسیژن بیشتری به بدن می‌آورد. هر بار که خمیازه می‌کشید، اکسیژن بیشتری به ریه‌های شما می‌آورد و به خلاص‌شدن از شر تجمع دی‌اکسیدکربن یا چیزی که بیشتر به‌عنوان هوای بد در ریه‌ها گفته می‌شود، کمک می‌کند. این به نوبه خود باعث افزایش گردش اکسیژن در مغز می‌شود. 

نتیجه‌گیری

در بیشتر افراد خمیازه یک رفلکس طبیعی است. بااین‌حال، اگر بدون دلیل ظاهری خمیازه بیش از حد را تجربه کردید، عاقلانه است که به پزشک مراجعه کنید و مطمئن شوید که هیچ‌چیز غیرطبیعی وجود ندارد.

البته جای نگرانی وجود ندارد؛ زیرا خمیازه‌کشیدن عملی طبیعی است. شایع است و معمولاً کاملاً خوش‌خیم است. بااین‌حال، اگر افزایش خمیازه وجود داشته باشد که با کمبود خواب یا برخی از دلایل دیگر ذکر شده در بالا قابل‌توضیح نباشد، خمیازه می‌تواند نشانه‌ای از برخی بیماری‌ها باشد. 

شایع‌ترین مشکلات پزشکی که با افزایش خمیازه همراه است، کم‌خوابی، بی‌خوابی، آپنه خواب، نارکولپسی و بسیاری از داروهایی است که باعث خواب‌آلودگی می‌شوند. برخی بیماری‌های پزشکی دیگر نیز وجود دارند که باعث خمیازه می‌شوند، از جمله خونریزی در اطراف قلب، تومور مغزی، مولتیپل اسکلروزیس، سکته مغزی و حتی حمله قلبی.