یکشنبه 01 مهر 1403 - 12:58
خطر جدی انحصار برای زیستبوم فناوری اطلاعات کشور
آخرین خبر/احمدرضا خلعتبری /کارشناس مرکز مطالعات توسعه و رقابتدر روزهای گذشته یکی از آرای اخیر شورای رقابت که مرتبط بود با پروندهای جدید علیه شرکت اسنپ بسیار خبرساز شد. بهگفته معاون حقوقی تپسی، شرکت اسنپ در بازه آذر و دی ماه ۱۳۹۸ با خرید حدود هزار سیمکارت اقدام به ثبت درخواست سفر در پلتفرم تپسی کرده و پس از تایید سفر توسط راننده، اسنپ سفر را لغو میکرده است. علاوه بر مداخله در عملکرد شرکت تپسی از این طریق، اسنپ شماره رانندگان فعال در تپسی را به دست آورده و با آنها تماس برقرار کرده و از آنها خواسته است تا اسنپ را برای کار و فعالیت بهجای تپسی انتخاب کنند. این رقابت غیرمنصفانه، آثار متعدد زیانباری را برای مصرفکنندگان اعم از مسافران و رانندگان، زیست بوم فناوری و اقتصاد کشور به دنبال خواهد داشت که در ادامه شرح داده میشود.
انحصار و کاهش رفاه مسافران و رانندگان
به عنوان نخستین نکته باید توجه کرد که رفتارهای انحصارطلبانه در حوزه تاکسی آنلاین بهطوری که در نهایت با کاهش رقابت محسوس در این بازار همراه شود، دو سوی مختلف این پلتفرمها، یعنی رانندگان و مسافران را متحمل زیان هنگفتی خواهد کرد. کاهش رقابت در بازار، سبب وارد شدن زیان جدی به مسافر خواهد شد. نبود پلتفرمهای رقیب، امکان انتخاب را از مسافر سلب کرده و این امر سبب خسارت دیدن مسافر میشود. تجربه بازارهای دیگر مانند بازار خودرو نیز نشان داده که همیشه انحصار همراه با افزایش قیمت تمامشده یا کاهش کیفیت ارائه خدمت برای مصرفکننده است. از سوی دیگر، کاهش رقابت در بازار تاکسیهای آنلاین و انحصاری شدن آن نه تنها مشتریان و مصرفکنندگان را متضرر ساخته؛ بلکه راننده به عنوان وجه دیگر این پلتفرم در معرض رفتارهای یکطرفه ناشی از انحصار قرار میگیرد؛ یعنی زمانی که راننده به جز پلتفرم موجود و مسلط در بازار، انتخاب دیگری ندارد در صورت مواجهه با هر رفتار و شرایط یکطرفهای، باید به همان شرایط نه چندان شایسته تن دهد؛ چراکه گزینه دیگری ندارد.
انحصار و کوچک شدن کیک اقتصاد دیجیتال و کاهش نوآوری
انحصار و رفتارهای انحصارگرایانه علاوه بر تضییع حقوق راننده و مسافر، میتواند سبب آسیب در سطح اکوسیستم استارتآپی و اقتصاد دیجیتال کشور نیز شود. از یکسو، کاهش کیفیت یا افزایش قیمت که از عواقب انحصار است، سبب میشود بخشی از مشتریان بالقوه بازار از آن حذف شوند و به عبارت دیگر بازار کوچک شود و ثمرات اقتصاد دیجیتال در این حوزه به بخش کمتری از جامعه برسد. از سوی دیگر، سرویسهای مختلف در اقتصاد دیجیتال مانند یک اکوسیستم به هم متصل بوده و آسیب دیدن یک بخش، به دیگر بخشها سرایت میکند. نکته بسیار مهم دیگر آنکه پژوهشهای بسیاری وجود دارد که نشان میدهد انحصار و رفتارهای انحصاری رابطه تنگاتنگی با کاهش نوآوری دارند. زیرا اولا شرکت انحصارگر از طرق مختلف صرفا تلاش میکند بازار را در اختیار خود نگه دارد و رقبا را حذف کند، بهجای اینکه با نوآوری در ارائه خدمات یا محصولات خویش به صورت سالم بازار را به دست آورد. ثانیا بهطور غیر مستقیم با ناامیدی کارآفرینان و کسبوکارهای نوآور، نشان میدهد که اقتصاد در کشور با رفتارهای انحصاری کار میکند نه نوآوری و ارائه خدمات خلاقانه و با کیفیت. بنابراین انحصار از جهات مختلف سبب ویرانی اقتصاد یک کشور میشود.
آینده انحصار و لزوم اقدام بازدارنده نهادهای متولی؛ از شورای رقابت تا دیوان عدالت اداری
با این حال بهنظر نمیرسد که این اقدام اسنپ، آخرین رفتار مخل رقابت این شرکت باشد. باتوجه به سابقه این پلتفرم، ایجاد انحصار در بازارهای مختلف از تکنیکهای این شرکت برای توسعه کسبوکار خود است. برای مثال، اقدامات گذشته اسنپ در انعقاد قراردادهای انحصاری با رستورانها که سبب تعطیلی پلتفرمهایی همچون چیلیوری و تسلط این پلتفرم در بازار توزیع غذا شد، به نوبه خود گواهی بر تکرار چنین اقداماتی در آینده و در بازارهای دیگر است. رخدادی که سبب کاهش رضایت مصرفکننده و هم ارائهدهنده خدمات یعنی صاحبان کافه و رستوران به دلیل از بین رفتن حق انتخاب و نیز تحمیل شرایطی همچون کمیسیون بالا شد. این قبیل از رفتارها خصوصا درصورتی که اقدام بازدارنده جدی در مقابل آن صورت نگیرد، خطری برای تمام فعالان اکوسیستم استارتآپی و فناوری اطلاعات به شمار میآید؛ زیرا تضمینی برای در امان ماندن آنان از چنین رفتارهای ضدرقابتیای در آینده وجود ندارد.
این موضوع بهطور ویژه در رستههای جدید کسبوکار مانند فینتک و لندتک که هنوز به بلوغ نرسیدهاند اهمیت بیشتری پیدا میکند. زیرا بروز رفتارهای مخل رقابت در چنین بازارهایی، میتواند این بازارها را از ابتدا وارد شرایط انحصاری کند؛ شرایطی که هم به ضرر مردم و هم به زیان فروشگاههای متقاضی بوده و هم رشد این بازارها را کند خواهد کرد. در همین راستا میتوان به گلایههای اخیر شرکتهای حوزه فناوریهای اعتباری هم اشاره کرد که از قراردادهای انحصاری اسنپپی با فروشگاههای مختلف به عنوان یکی از چالشهای اصلی کسبوکار خود نام برده بودند.از همه آنچه گفته شد، این نتیجه به دست میآید که انتظار میرود نهادهای متولی امر در این زمینه از جمله شورای رقابت و خصوصا مراجع تجدیدنظر از جمله دیوان عدالت اداری، با اینگونه رفتارها برخوردهای قاطعی داشته باشند که سبب بازدارندگی شود. ضمن اینکه به دلیل ماهیت پویا و تغییرات سریع اقتصاد دیجیتال، سرعت رسیدگی به دعاوی رقابتی نیز باید افزایش یابد که این امر چابکی بیشتر شورای رقابت در رسیدگی به پروندههای رقابت و انحصار در اقتصاد دیجیتال را میطلبد.
پربیننده ترین
-
عکس مسی درآمد؛ آخرین توپ طلا با آرایشگر ویژه!
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
آخرین وضعیت راهها در چهارمین روز از سال جدید؛ محور چالوس از شنبه دوباره بسته میشود
-
زنده؛ بیرانوند در یک قدمی استقلال
-
"دنا پلاس اتومات" بخریم یا "تارا اتومات؟"/ مقایسه اختصاصی "آخرینخودرو" از دو خودروی پرطرفدار
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (16)
-
5 نشانه ضعیف شدن ریه ها و بهترین روش تقویت آن چیست؟
-
لندکروزر یا ۲۰۶؟ / مقایسه جالب "آخرینخودرو" به بهانه سخنان جنجالی میرسلیم
-
سپ، برترین شرکت در خاورمیانه شد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (28)
-
ویدیو تست و بررسی فیدلیتی پرایم جدید در آخرین خودرو
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (14)
-
لحظه به لحظه با جدال پرسپولیس مقابل النصر
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (22)
-
یحیی مچ ساپینتو را خواباند / برد ارزشمند پرسپولیس در صدمین شهرآورد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (19)
-
چالش/بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (11)
آخرین اخبار
-
مهاجرانی: بهزودی اطلاعات تکمیلی حادثه معدنجوی اعلام میشود
-
وزارت کار پیگیر حادثه معدن طبس
-
حدادعادل: ادبیاتم بهتر از ریاضیات بود
-
عکس/ وضعیت حیفا درپی حمله موشکی حزبالله لبنان
-
افزایش ۳ تا ۴ درجهای دماهای طی روز در استان همدان
-
عسگری و گلشاد نژاد بر سکوی سوم آسیا ایستادند
-
شوهرم از وقتی دانشجوی دکتری شد، انگار من را نمیبیند
-
حداد عادل: از کلاس ما رئیس مجلس، وزیر خارجه، وزیر صنایع و ... درآمد
-
استاد دانشگاه بابل در بین دانشمندان تأثیرگذار جهان قرار گرفت
-
تیم تیراندازی با کمان نوجوانان و جوانان ایران راهی چینتایپه میشوند
-
ثبت ۲۳ فقره تصادف در نخستین روز مهرماه در شهر یزد
-
سه توصیه مهم امام صادق (ع) برای خوب زندگی کردن
-
سخنگوی اسبق وزارت خارجه مدیرعامل ایرنا شد
-
جزئیاتی از ماجرای طوفان دریایی در سریال «سلمان فارسی»
-
تنهاخ: همگی روانی شدید!
سایر اخبار مرتبط
نظرات
ثبت نظر
مهمترین اخبار
رئیس سازمان هواپیمایی: ترخیص قطعات هواپیما در حال انجام است
یکشنبه 01 مهر 1403 - 10:56:19
پاسخ وزارت راه به قهرمان المپیک؛ زمین اهدایی به آرین سلیمی معارض ندارد
یکشنبه 01 مهر 1403 - 10:54:25
بازگشت قابل توجه بیتکوین
یکشنبه 01 مهر 1403 - 10:34:21
نامه همتی به پنج وزیر برای حمایت از تامین مالی بخش غیردولتی
یکشنبه 01 مهر 1403 - 10:19:11
توضیح وزیر ارتباطات درباره آخرین وضعیت رفع فیلترینگ
یکشنبه 01 مهر 1403 - 09:59:22