فرارو/ خرید و فروش سکه ۲۵ تومانی همچنان در اینترنت به‌عنوان بحثی داغ پیگیری می‌شود و حکایتی مثل جیوه در چرخ خیاطی‌ها پیدا کرده است. تعداد فروشندگان سکه ۲۵ تومانی بیشتر از خریداران است و بعضی‌هایشان قیمت آن را به شکل سرسام‌آوری تعیین می‌کنند. یک‌نفر دو تا سکه ۲۵ تومانی و ۵۰ تومانی را با قیمت پنج میلیون تومان آگهی کرده و با تاکید زیاد نوشته هر دو را با هم می‌فروشد و قیمت مقطوع است.

سکه ۲۵ تومانی تاریخ ضرب ۱۳۷۲ دارد و سکه ۵۰ تومانی در تاریخ ۱۳۸۳ ضرب شده است. سروشکل تمیزی دارند، اما نو نیستند. بار‌ها و بار‌ها زمین خورده‌اند و گوشه‌هایشان اصطلاحا لب‌پر شده. پس چرا باید کسی حاضر باشد بابت یک سکه ۲۵ تومانی پنج میلیون تومان پول بپردازد؟

قیمت سکه ۲۵ تومانی توسط فروشنده دیگری حوالی دولت‌آباد، چهار میلیون تومان تعیین شده. تاریخ ضرب آن به ۱۳۷۴ برمی‌گردد. در آگهی گفته‌اند تخفیف می‌دهند، اما اول باید ثابت کنید خریدار واقعی هستید! تصویر سنجاق شده به آگهی نشان می‌دهد با کرم جلاسنج به جان سکه ۲۵ تومانی نگون‌بخت افتاده‌اند و حسابی آن را سابیده‌اند. کاری که حداقل مجموعه‌داران حرفه‌ای آن را نهی کرده‌اند و می‌گویند نباید با سکه‌های کلکسیونی انجام شود.

سکه ۲۵ تومانی دوتکه، از چنین قاعده‌ای پیروی نمی‌کند. این را یک کلکسیون‌دار می‌گوید: «سکه‌ای مثل سکه دو ریالی ضرب شده در سال ۱۳۳۱ که به‌نام سکه مصدقی شناخته می‌شود، در حال حاضر حدود پنج میلیون تومان ارزش دارد یا مثلا سکه ۵۰ دینار همین سال.» این را هم به‌عنوان توصیه در اختیار فرارو می‌گذارد: «با چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌توان سکه ۲۵ دینار از جنس مس متعلق به دوران رضا شاه خرید که حدود ۹۰ سال قدمت دارد و از نظر ظاهری در وضعیت خوبی به‌سر می‌برد والا سکه ۵۰ دیناری همان دوره با همین قدمت حدود ۹۰ سال را می‌توان با قیمتی مثل ۱۲۶ هزار تومان و حتی ۶۰ هزار تومان خریداری کرد.»

قیمت سکه ۲۵ تومانی به‌گفته فعالان بازار آنتیک‌فروشی و مجموعه‌دار‌ها به وضعیت ظاهری آن بستگی دارد، اما در حالت عادی حدود دو هزار و ۵۰۰ تومان و نهایتا ۱۰۰ هزار تومان است. سکه ۲۵ تومانی از برنز و نیکل ساخته شده و ۱۰.۷ گرم وزن دارد. قطر آن هم به ۲۸.۲۵ سانتیمتر می‌رسد. سکه ۲۵ تومانی از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۲ ضرب شده که در سال‌های ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ بخشی از آن‌ها عوض شمایل دوتکه، یکپارچه بوده‌اند. بعضی مجموعه‌دار‌ها سکه ۲۵ تومانی را در کاور کاغذی می‌فروشند که بین خودشان نشانه اصالت سکه است.

سکه ۲۵ تومانی تنها لعبت موجود در بساط کلکسیون‌دار‌ها نیست. با کمی جستجو به سکه ۵۰ ریال ضرب سال ۱۳۶۱ می‌رسیم که قیمتش براساس تمیزی ظاهری از ۴۵ هزار تومان تا ۱۱۰ هزار تومان نوسان دارد. در مواردی قیمت سکه ۵۰ ریالی تروتمیز تا ۲۶۴ هزار تومان بالا می‌رود. در همین مجموعه‌ها می‌توان سکه یک تومانی ضرب سال ۱۲۹۴ هم پیدا کرد که در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار از جنس طلا ساخته شده و پس از گذشت حدود ۱۰۰ سال، ۲۸ میلیون و ۵۸۶ هزار تومان ارزش پیدا کرده است.

سکه ۲۵ تومانی بخش از ماجراجویی اخیر خود را از صدقه‌سر شایعات منتشر شده در فضای مجازی دارد. احتمالا چیزی شبیه ماجرای وجود جیوه قرمز در چرخ خیاطی. می‌گویند در ساخت و ضرب سکه قدیمی هم از فلز گرانبهایی استفاده شده که تازه حالا به ارزش واقعی آن آگاه شده‌ایم. در حال حاضر می‌دانیم نیکل به‌کار رفته در سکه ۲۵ تومانی از جمله فلز‌های گرانقیمت است که نرخ آن لحظه‌ای بالا و پایین می‌شود. نیکل فلزی به رنگ سفید مایل به نقره‌ای است و بیست و چهارمین عنصر فراوان در طبیعت به‌حساب می‌آید. نیکل خالص در عین حال که سفت‌وسخت است، قابلیت انعطاف‌پذیری دارد و به‌همین دلیل در ساخت سکه از جمله سکه ۲۵ تومانی به‌کار گرفته می‌شود. روسیه، کانادا و استرالیا مهمترین کشور‌های تولیدکننده نیکل هستند.

سکه ۲۵ تومانی غیر از نیکل از برنز ساخته شده. برنز آلیاژ مس است و در صورت نیاز به فلزی که در برابر خوردگی مقاومت می‌کند و در ساخت اشیاء تزئینی کاربرد داشته باشد، سراغش می‌روند. برنز خام به رنگ صورتی است، اما در مجاورت هوا خیلی زود دچار خوردگی شده و به رنگ سبز لیمویی یا قهوه‌ای درمی‌آید. نیکل گرانقیمت‌تر است و تغییرات ارزش آن را معمولا به‌صورت لحظه‌ای اعلام می‌کنند.

قیمت جهانی نیکل همین اواخر حدود هشت درصد رشد کرده و در شش‌ماه گذشته با رشد حدود چهار درصدی روبرو بوده، ولی اگر قیمت نیکل را در بازه زمانی بلندتری بررسی کنیم با رشد بیش از ۹۰ درصدی در طول سه سال روبرو می‌شویم. قیمت نیکل را بر اساس تن اعلام می‌کنند. هر تن نیکل در حال حاضر حدود ۲۳ هزار و ۵۰۰ دلار فروخته می‌شود که به پول ما معادل یک میلیارد و ۲۵۲ میلیون تومان ارزش دارد.

سکه ۲۵ تومانی از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۸۲ به‌صورت دو تکه ضرب شده و علاوه بر نیکل در ساخت آن برنز نیز به‌کار رفته. سکه ۲۵ تومانی سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵ یک‌تکه و از جنس نیکل خالص است. یعنی اگر دنبال نیکل بودند اصولا باید سراغ دومی می‌رفتند. وزن هر سکه ۲۵ تومانی تمام نیکل معادل ۵.۵ گرم است. پس برای رسیدن به آن ۱.۲۵ میلیارد تومان باید حدود ۱۸۲ هزار سکه ۲۵ تومانی داشت. تقریبا دور از ذهن و خارج از دسترس به‌حساب می‌آید؛ نه؟

خرید و فروش سکه ۲۵ تومانی را نمی‌توان یک تب زودگذر دانست. چند ماهی می‌شود که سفت و سخت دنبالش را گرفته‌اند و ظاهرا قرار نیست به این زودی‌ها بی‌خیال ماجرا شوند. بررسی بازار نشان می‌دهد تعداد خریداران چنین سکه‌ای در قیاس با عرضه‌کنندگان آن ناچیز است و در نتیجه به‌هم خوردن روند عرضه و تقاضا، به‌طور طبیعی قیمت سکه ۲۵ تومانی باید پایین بیاید، اما عده‌ای احساس می‌کنند مالک چیز خاص و کمیابی هستند و از سر بی‌اطلاعی نسبت به قوانین و مقررات بازار سکه‌های کلکسیونی قیمت را تند و تیز اعلام می‌کنند. با اینکه بعید است برایشان مشتری پیدا شود، این‌طرف و آن‌طرف حرف عدد پنج میلیون تومان برای یک سکه پنج تا ۱۰ گرمی با قدمت نهایتا ۳۰ سال روی زبان‌ها می‌افتد و دهن به‌دهن می‌چرخد. یک مجموعه‌دار می‌گوید: قیمت سکه ۲۵ تومانی تنها به‌دلیل افزایش تقاضای کاذب مورد توجه قرار گرفته است.