تبیان/ وقتی صحبت از غربالگری سرطان سینه است، اولین قدم را در تشخیص خود ِ بیمار برمی‌دارد. اگر بدانید سینه‌هایتان چه زمانی و با چه معیارهایی در شرایط «سالم و طبیعی» قرار دارند، بهتر می‌توانید کوچک‌ترین تغییرات را شناسایی کنید.

در این مطلب از اهمیت معاینهٔ خودتان از جهت سرطان سینه می‌گوییم و اینکه تشخیص به‌موقع می‌تواند چقدر کمک‌کننده و مهم باشد.

اولین چیزی که هر خانمی باید برای چک‌کردن و معاینهٔ سینه‌های خود بداند و انجام دهد چیست؟

هر خانمی باید سینه‌های خودش را خوب بشناسد و بلد باشد چگونه خودش آنها را معاینه و چکاپ کند. شما به‌عنوان یک زن باید بدانید وقتی دوش می‌گیرید چه احساسی در سینه‌هایتان دارید و چگونه باید آنها را بررسی کنید. احساسی که در سینه‌ها دارید طی سیکل قاعدگی متغیر است و گاهی سینه‌هایتان را سفت و دردناک احساس می‌کنید. یا گاهی هم ممکن است در سینه‌هایتان برآمدگی‌هایی حس کنید که شاید زمان‌هایی باشند و زمان‌هایی نباشند.
پس خیلی مهم است که از شرایط سینه‌هایتان در هر زمانی مطلع و دقیق باشید و بتوانید کوچک‌ترین تغییرات را شناسایی نمایید. اگر تغییری دیدید که به آن شک دارید یا حتی نمی‌دانید طبیعی است یا نه حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
همهٔ تغییرات در سینه به دلیل سرطان نیستند و هرچند نیازی نیست با هر تغییر و برآمدگی در سینه نگران و وحشت‌زده شوید؛ اما همیشه عاقلانه این است که در این زمان‌ها نظر پزشک را جویا شوید. پزشک می‌تواند خیالتان را راحت کند که خطری وجود ندارد یا بابت تشخیص دقیق‌تر عارضه شما را راهنمایی کند.

چرا تشخیص زودهنگام سرطان سینه این‌قدر مهم است؟
بیشتر موارد سرطان سینه در مراحل اولیه تشخص داده می‌شوند و تنها تقریباً ۶ درصد از موارد در مرحله متاستازی (استیج چهار) تشخیص داده می‌شوند. یعنی بیشتر موارد بین مرحله اول و سوم شناسایی می‌شوند. وقتی سرطان سینه در مرحله اول است، شانس درمان و نجات جان بیمار بسیار بالاست.
سرطان سینه اگر زود تشخیص داده شود قابل‌درمان است و در برخی موارد حتی شاید به درمان‌های تهاجمی مانند شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی هم نیازی نباشد؛ بنابراین خیلی مهم است که زودتر تشخیص داده شود.

خانم‌ها چه زمانی باید تست غربالگری سرطان سینه را انجام دهند؟
توصیه می‌شود تست غربالگری با ماموگرافی از ۵۰ سالگی شروع شود و در مورد خانم‌هایی که سابقهٔ سرطان سینه، سرطان تخمدان و یا هر دو را در خانواده دارند یا کسانی که جهش ژنتیکی BRcA1، BRCA2 یا TP53 را دارند نیز توصیه می‌شود سونوگرافی را زودتر شروع کرده و چکاپ‌ها و مشاوره‌های منظم با پزشک خود داشته باشند.
خیلی از پزشکان توصیه می‌کنند همهٔ خانم‌ها از بیست‌سالگی، معاینهٔ سینه‌های خود را از جهت هر گونه تغییر و برآمدگی آغاز کنند. معمولاً این معاینه برای دختران نوجوان توصیه نمی‌شود، مگر اینکه سابقهٔ سرطان سینه در خانواده داشته باشند.

آیا سینه‌های کوچک هم نیاز به ماموگرافی‌های منظم دارند؟
بله سرطان سینه ربطی به سایز سینه‌ها ندارد و فرقی ندارد سینه‌های شما خیلی بزرگ باشند یا خیلی کوچک و حتی چسبیده به قفسه سینه‌تان. شما به‌هرحال به ماموگرافی‌های منظم نیاز دارید.

آیا ماموگرافی برای خانم‌هایی که سینه‌های کوچک‌تر دارند دردناک‌تر است؟
طبیعی است که طی ماموگرافی احساس درد و ناراحتی کنید؛ اما میزان این درد در افراد متفاوت است. بعضی از خانم‌ها ممکن است فقط کمی احساس درد و فشار کنند و برخی دیگر تمام مدت احساس درد داشته باشند. میزان درد و ناراحتی بیشتر به میزان تحمل فرد بستگی دارد تا اندازهٔ سینه‌ها.

آیا سرطان در سینه‌های کوچک‌تر سخت‌تر تشخیص داده می‌شود؟
شناسایی سرطان در مراحل اولیه در سینه‌های کوچک و بزرگ فرقی نمی‌کند. سینه‌ها هر سایزی که باشند، ماموگرافی ۸۰ تا ۹۰ درصد می‌تواند سرطان را درست تشخیص دهد. تراکم بیشتر بافت سینه می‌تواند پیداکردن ناهنجاری‌ها را سخت‌تر کند؛ اما این مسئله هم ربطی به سایز سینه ندارد.
به‌طورکلی سینه‌های بزرگ‌تر چربی‌های بیشتری دارند که باعث می‌شود پیداکردن ناهنجاری‌ها در ماموگرافی کمی راحت‌تر شود؛ اما ماموگرافی همراه با معاینه خودتان همچنان بهترین راه شناسایی سرطان در مراحل ابتدایی است.
همهٔ تغییرات در سینه به دلیل سرطان نیستند و هرچند نیازی نیست با هر تغییر و برآمدگی در سینه نگران و وحشت‌زده شوید؛ اما همیشه عاقلانه این است که در این زمان‌ها نظر پزشک را جویا شوید. پزشک می‌تواند خیالتان را راحت کند که خطری وجود ندارد یا بابت تشخیص دقیق‌تر عارضه شما را راهنمایی کند

آیا ماموگرافی خطراتی هم دارد؟
پزشکان همیشه هم نمی‌توانند بگویند آیا یک سرطان سینه کُشنده است یا نه؛ بنابراین همیشه بعد از تشخیص سرطان سینه، درمان تجویز می‌شود. یعنی بعضی از سرطان‌هایی که تشخیص‌داده‌شده و تحت درمان قرار می‌گیرند، کُشنده نخواهند بود. درمان سرطان‌های غیرکُشنده، اصلی‌ترین ریسک غربالگری سرطان سینه است. دیگر خطرات احتمالی این غربالگری:
. سرطان وجود دارد؛ اما شناسایی نمی‌شود. یعنی ماموگرافی همیشه هم سرطانی را که وجود دارد نشان نمی‌دهد.
. اشعه ایکس به‌کاررفته در ماموگرافی هر سه سال یک‌بار و به مدت بیست سال می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان را کمی افزایش دهد؛ اما بیشتر پزشکان و افراد عقیده دارند فواید غربالگری سرطان سینه به ریسک‌های احتمالی آن می‌ارزد. سینه‌های شما به هر شکل و هر اندازه‌ای که باشند می‌توانید ماموگرافی را انجام دهید.

غربالگری سرطان سینه یک انتخاب است
این انتخاب شماست که غربالگری سرطان سینه را انجام بدهید یا نه. غربالگری سرطان سینه جلوی ابتلا به این بیماری را نمی‌گیرد؛ اما بهترین شیوه برای تشخیص سرطان سینه در مراحل اولیه و متعاقباً درمان آن است.
غربالگری سرطان سینه سالیانه جان هزاران زن را نجات می‌دهد. تشخیص سرطان سینه در مراحل ابتدایی آن باعث می‌شود:
. احتمال موفقیت درمان بسیار زیاد شود.
. احتمال نیاز به تخلیه سینه کمتر شود.
. احتمال نیاز به شیمی‌درمانی و رادیوتراپی کمتر شود.