همشهری آنلاین/ویتامین دی (Vitamin D) مثل خیلی از ویتامین‌های دیگر برای بدن بسیار ضروری است و تامین میزان کافی آن به تقویت ایمنی و محافظت از بدن دربرابر پوکی استخوان و سرطان و پیشگیری از بیماری‌های قلبی، بیماری‌های عفونی و بیماری‌های خودایمنی کمک می‌کند. کمبود این ویتامین در بدن باعث بروز عارضه‌های جسمی و روانی متعددی مثل ضعف استخوان‌ها، ضعیف شدن عضلات، افسردگی و ... می‌شود.
اما خیلی از افراد، خودسرانه اقدام به مصرف روزانه این ویتامین می‌کنند و درباره میزان مصرف آن با پزشک مشورت نمی‌کنند و نظر پزشک را نمی‌پرسند. موضوعی که خطرات و تبعات ناگوار خاص خود را دارد. چراکه به گفته پزشکان، زیاده‌روی در مصرف این ویتامین نیز عارضه‌ها و خطرات خاص خود را دارد؛ از نارسایی کلیه‌ها گرفته تا افزایش فشارخون و حتی مسمومیت!

مصرف خودسرانه ویتامین دی چه بلاهایی سر بدن می‌آورد؟
نه تنها مصرف بیش از حد ویتامین دی، بلکه زیاده‌روی در مصرف هر ویتامین دیگری می‌تواند سلامت فرد را به خطر بیندازد. اما درمورد ویتامین دی باید دانست مصرف بیش از حد آن گاه عواقب غیر قابل جبرانی دارد.
به گفته متخصصان، مصرف بیش از حد بعضی از داروها مثل آمپول ب کمپلکس، آمپول نوروبیون، قرص‌ها و آمپول‌های ب ۱۲ و ویتامین‌ دی اثرات بدی روی بدن می‌گذارد و تحقیقات نشان داده که بعضی از اینها سرطان‌زا هستند و حتی می‌توانند مرگبار باشند. موضوعی که کمتر کسی به آن توجه نشان می‌دهد.

ویتامین دی، یک ویتامین محلول در چربی است و به جذب کلسیم غذا کمک می‌کند و درواقع جذب کلسیم، یکی از مهم‌ترین وظایف ویتامین دی است. اما مصرف بی‌رویه و خودسرانه آن می‌تواند منجر به افزایش سطح کلسیم خون شود که همین یک مورد منجر به افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه و آسیب دیدن سلول‌های کلیه و سایر عوارض مربوط به افزایش سطح کلسیم در خون می‌شود.

دکتر ایرج خسرونیا، متخصص داخلی و فوق تخصص گوارش و کبد هم در این باره به همشهری‌آنلاین می‌گوید: مصرف بی‌رویه، نابجا و خودسرانه‌ی بعضی از داروها مثل ویتامین دی باعث ناراحتی‌ دستگاه گوارش، بیماری کبد مثل کبد چرب و بیماری‌های کلیه ازجمله سنگ کلیه می‌شود و حتی می‌تواند به مسمومیت فرد منجر شود. بنابراین مصرف هیچ دارویی - نه تنها ویتامین دی - بدون تجویز پزشک کار درستی نیست.

دکتر خسرونیا تاکید می‌کند که مصرف ویتامین دی حتما با نظر پزشک صورت گیرد. چراکه میزان مورد نیاز هر فرد به ویتامین دی بسته به شرایط سنی، کمبود آن در بدن و ... با فرد دیگر تفاوت دارد و همه افراد نمی‌توانند و نباید دوز واحدی از آن را مصرف کنند.

این پزشک متخصص گوارش و کبد می‌گوید: برای اینکه بدانیم بدن‌مان چه میزان ویتامین دی نیاز دارد و روزانه چه میزان باید این مکمل را مصرف کنیم، اول باید آزمایش دهیم و نتیجه آزمایش را به پزشک نشان دهیم تا او درباره دوز مصرفیِ موردنیاز نظر بدهد.

مصرف بی‌رویه ویتامین دی چگونه باعث نارسایی کلیه‌ها می‌شود؟
اما مصرف خودسرانه و بی‌رویه ویتامین دی چطور می‌تواند باعث نارسایی کلیه‌ها شود و چه ارتباطی با سلامت کلیه‌ها دارد؟ به گفته پزشکان، زیاده‌روی در مصرف ویتامین دی می‌تواند باعث افزایش سطح کلسیم خون شود. این افزایش سطح کلسیم می‌تواند به تجمع کلسیم در بافت‌های کلیه منجر شود که باعث ایجاد سنگ‌های کلیه و در نتیجه نارسایی کلیه می‌شود. سنگ کلیه می‌تواند علاوه بر اینکه باعث درد و علائم مشابه دیگر می‌شوند، در صورت رشد کردن و بزرگ شدن، مانع عبور ادرار از کلیه‌ها شوند و به این ترتیب به نارسایی کلیه بیانجامد.

کمبود ویتامین دی؛ مشکل شایع جهان
ویتامین دی به طور طبیعی در برخی مواد غذایی وجود دارد. همچنین با قرار گرفتن پوست در معرض آفتاب نیز بخشی از ویتامین دی بدن تامین می‌شود. اما به گفته حمیدرضا جنیدی، پزشک عمومی «موضوع این است که تعداد کمی از غذاها حاوی ویتامین دی هستند. درضمن بیشتر افراد، روزانه به اندازه کافی در معرض نور خورشید آفتاب نیستند تا ویتامین دی مورد نیاز بدن‌شان توسط‌ پوست‌شان تولید و تامین شود. آلودگی هوا و فصول سرد نیز موجب کاهش میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌شود.»

دکتر جنیدی می‌گوید: کمبود این ویتامین در تمام جهان شایع است؛ بیش از نیمی از جمعیت جهان به میزان کافی ویتامین دی دریافت نمی‌کنند. در ایران نیز آمارها حاکی از آن است که حدود ۸۰ درصد ایرانی‌ها دچار کمبود ویتامین دی هستند یا به اندازه کافی ویتامین دی دریافت نمی‌کنند. بنابراین نیاز است که این ویتامین حتما و حتما از طریق قرص و در برخی موارد آمپول تامین شود تا بدن دچار کمبود نشود.

دکتر جنیدی ادامه می‌دهد: اما این که نور خورشید به اندازه کافی به بدن ما نمی‌رسد، یا چون آلودگی کلانشهرهای ما آن قدر بالا است که اجازه جذب ویتامین دی را به ما نمی‌دهد، دلیل نمی‌شود که خودسرانه اقدام به مصرف این ویتامین کرده یا در مصرف آن زیاده‌روی کنیم. شما در مصرف نان هم زیاده‌روی کنید، بدن‌تان دچار مشکل می‌شود. چه برسد به ویتامین دی که به هر حال یک دارو و ماده شیمیایی است.

تبعات مصرف بی‌رویه ویتامین دی
به گفته این پزشک عمومی، مصرف بی‌رویه و بیش از حد ویتامین دی تبعات خطرناکی برای سلامت دارد که برخی از آنها عبارتند از: افزایش میزان ویتامین دی در خون، افزایش میزان کلسیم خون، حالت تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، پوسیدگی استخوان‌ها، سنگ کلیه، نارسایی کلیه‌ها و از کار افتادن ‌آنها، ضعف عضلات، گیجی، خستگی، تشنگی بیش از حد، تکرر ادرار، اختلالات گوارشی مثل دل‌درد، یبوست یا اسهال، افزایش فشارخون، مسمومیت و در مواردی حتی مرگ!
او با اشاره به این که مقدار ویتامین دی بالاتر از ۱۵۰ نانوگرم بر میلی‌لیتر، بیش از حد نرمال است و این یعنی فرد اصطلاحا دچار اُوِردوز (Overdose) شده، می‌گوید: البته مسمومیت ویتامین دی شایع نیست و فقط در افرادی رخ می‌دهد که بدون مشورت با پزشک، دوز بالایی از آن را در بلندمدت مصرف می‌کنند.
مسمومیت با ویتامین دی زمانی رخ می‌دهد که بدن نتواند میزان اضافی آن را دفع کند و مقدار اضافیِ آن موجب مسمومیت فرد شود. این اتفاق ممکن است در کودکان نیز رخ دهد. بنابراین لازم است که این ویتامین تحت هیچ شرایطی خودسرانه مصرف نشود. دکتر خسرونیا، فوق تخصص گوارش و کبد می‌گوید: افرادی که آزمایش داده‌اند و آزمایش‌ها نشان می‌دهد که کمبود ویتامین دی ندارند، تغذیه‌ی روزانه‌ی درستی دارند و همچنین مواجهه کافی با نور خورشید دارند، نیازی به مصرف مکمل این ویتامین ندارند. ما باید یاد بگیریم که دست از مصرف خودسرانه داروها برداریم. چه داروهای مکمل و ویتامین و چه آنتی‌بیوتیک‌ها که متاسفانه میزان مصرف همه اینها در کشور بسیار بالا است.