هفته‌ نخست اسفند به عنوان هفته‌ سلامت مردان نامگذاری شده است و سلامت باروری بخش مهمی از سلامت عمومی مردان است که عوامل متعددی از جمله سبک زندگی و تغذیه در آن اثرگذارند.

در همین راستا دکتر سعید آراسته، جراح و متخصص اورولوژی و ناباروری مردان و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، به مناسبت هفته ملی سلامت مردان درباره تأثیر تغذیه بر باروری مردان گفت: امروزه برای همگان بدیهی است که داشتن رژیم غذایی سالم، مناسب و کافی برای حفظ سلامت عمومی بدن ضروری است. اما متاسفانه در دهه‌های اخیر عادات غذایی ناسالم، مانند افزایش مصرف اسیدهای چرب ترانس، چربی‌های اشباع، قندهای ساده و نمک و کاهش مصرف مواد غذایی سالم و حاوی آنتی‌اکسیدان، مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه، رواج یافته است. تغذیه نامناسب به همراه سبک زندگی کم‌تحرک باعث افزایش اضافه‌وزن و چاقی در افراد شده که این امر خود باعث افزایش بیماری‌های زمینه‌ای مانند سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی و عروقی و ناباروری شده است.

این متخصص اورولوژی درباره سازوکارهای اثرگذاری چاقی بر باروری مردان توضیح داد: در افراد چاق، افزایش بافت چربی باعث افزایش فعالیت آروماتاز می‌شود که این افزایش، باعث بالا رفتن سطح استرادیول در گردش خون می‌شود. افزایش سطح استرادیول نیز باعث اختلال در نظم عملکردی سیستم هورمونی در هیپوفیز و هیپوتالاموس و همچنین سلول‌های تولیدکننده تستوسترون و اسپرم می‌شود.

وی افزایش سطح التهاب در بدن را یکی دیگر از ساز و کارهای اثرگذاری منفی تغذیه ناسالم بر باروری دانست و بیان کرد: رژیم غذایی نامناسب باعث ایجاد التهاب خفیف سیستمی در بدن می‌شود که این وضعیت افزون بر سلامت عمومی، در سیستم تولیدمثل نیز اختلال ایجاد می‌کند. بنابراین در مردان مبتلا به اضافه وزن و چاقی که دچار سندرم متابولیک‌ هستند، به دلیل اختلال در نظم هورمونی، تولید بیشتر رادیکال‌های آزاد اکسیژن و اختلال در عملکرد سلول‌های اسپرم‌ساز خطر بروز ناباروری به مراتب بیشتر است.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا درباره مواد غذایی مفید و مضر برای باروری مردان گفت: رژیم غذایی غنی از ماهی و غذاهای دریایی، مرغ، غلات، میوه‌ها، سبزیجات و لبنیات کم‌چرب می‌تواند باعث افزایش تولید اسپرم و بهبود کیفیت اسپرم شود. در مقابل، مصرف مواد پروتئینی فرآوری‌شده مثل سوسیس و کالباس، مصرف زیاد سویا، سیب‌زمینی و لبنیات پرچرب، مصرف الکل و نوشیدنی‌های شیرین و مصرف بیش از حد قهوه می‌تواند باعث اختلال در تولید و کیفیت اسپرم شود.

این متخصص اورولوژی با تأکید بر تأثیر تغذیه پدران بر سلامت فرزندان آینده، بیان کرد: تغذیه پدر پیش از اقدام به بارداری در تشکیل جنین سالم و تکامل صحیح آن تعیین‌کننده است. در واقع، افزون بر عواملی مانند افزایش سن، مواجهات شغلی و آلاینده‌های محیطی، تغذیه نیز نقش مهمی در سلامت اسپرم، به‌ویژه وضعیت ژنتیکی آن دارد.

بنابر اعلام روابط عمومی پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، آراسته درباره آثار رژیم‌های غذایی موجود بر باروری مردان توضیح داد: امروزه رژیم‌های غذایی گوناگونی وجود دارند، اما به نظر می‌رسد رژیم غذایی مدیترانه‌ای که شامل میوه‌ها، سبزیجات و چربی‌های غیراشباع است، می‌تواند به بهبود اسپرم‌سازی و کیفیت اسپرم کمک کند. اما رژیم‌های غذایی رایج در غرب که بیشتر حاوی مواد گوشتی فرآوری‌شده و اسیدهای چرب ترانس است، بر باروری مردان اثر منفی دارد.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در پایان در خصوص تأثیر رژیم‌های گیاهخواری و خام گیاهخواری بر باروری مردان گفت: در خصوص اثرات این نوع رژیم‌های غذایی بر عملکرد تولید مثلی مردان هنوز نتایج روشنی در دسترس نیست اما به‌طور کلی از آنجا که مصرف سویا و فرآورده‌های آن در این رژیم‌ها زیاد است، ممکن است باعث ایجاد اختلال در تولید و کیفیت اسپرم شوند.