تسنیم/ سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل متحد اعلام کرد که ایران بر تعهد خود به همکاری نزدیک با کشورهای همسایه جهت ارتقای صلح و امنیت در افغانستان ثابت قدم است.

ایروانی امروز چهارشنبه در نشست شورای امنیت سازمان ملل پیرامون «وضعیت در افغانستان» با بیان چالش‌ها و تهدیدات، سیاست ایران را بیان کرد.

متن سخنرانی نماینده ایران در نیویورک به شرح زیر است:

«با وجود تلاش‌های سازمان ملل متحد و تدابیر متخذه توسط مقامات دفاکتو، وضعیت در افغانستان همچنان چالش‌برانگیز است.

طبق تخمین گزارش اخیر دبیر کل سازمان ملل متحد (S/2024/196)، بیش از نیمی از جمعیت افغانستان، حدود 23.7 میلیون نفر، در سال 2024 به کمک‌های بشردوستانه نیاز خواهند داشت. شکنندگی اقتصادی که بر 65 درصد خانوارها در سال 2023 تأثیر ‌گذاشته همچنان موجب ناامنی غذایی شدید در این کشور شده است.
چالش‌هایی مانند تروریسم، قاچاق مواد مخدر، و کاستی‌های موجود در حوزه کنترل مرزی همچنان ادامه دارد و ثبات افغانستان و همسایگان آن را تهدید می‌کند.
تهدید گروه‌های تروریستی موجب نگرانی همسایگان شده است. متأسفانه، مقامات دفاکتو هنوز تعهدات خود را برای مبارزه با تروریسم اجرا نکرده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از همسایه‌های اصلی افغانستان، کماکان با چالش‌هایی در زمینه مهاجرت غیرقانونی مواجه است. مهاجرت میلیون‌ها افغانستانی به ایران باری بر دوش ما در شرایط تحریم اضافه کرده است. متأسفانه جامعه جهانی و تک‌تک کشورها نسبت به این موضوع حساسیت کمی نشان داده‌اند.

علاوه بر این، جمهوری اسلامی ایران به بهانه تحریم‌ها، حتی از دسترسی به ابتدایی‌ترین تجهیزات نظارتی مرزی محروم شده است. این امر بر اولویت‌ها و نگرانی‌های متفاوت کشورهای همسایه و جامعه جهانی در مورد افغانستان تاکید می‌کند.
در همین حال، مقامات دوفاکتو نتوانسته‌اند به‌طور موثر بحث فراگیری قومی و سیاسی را پیش ببرند. در عوض، آن‌ها محدودیت‌های سخت‌تری بر زنان و دختران تحمیل نموده و فرصت‌های تحصیلی آنان را محدود کرده‌اند. علاوه بر این، همانطور که در گزارش سازمان ملل تأیید شده است، حملات بر اقلیت‌ها، مانند شیعیان هزاره کماکان ادامه دارد. 
همانطور که در کنفرانس اخیر فرستادگان ویژه در مورد افغانستان در دوحه (18 تا 19 فوریه 2024) تصریح شد، حفظ تعامل بین‌المللی مستمر با مقامات دفاکتو برای مقابله با چالش‌ها و بهبود شرایط در افغانستان امری ضروری است. در این راستا، ایران از تلاش‌های دبیرکل و ابتکار وی برای تقویت این تعامل با رویکردی منسجم‌تر، هماهنگ‌تر و سازمان‌یافته‌تر قدردانی می‌کند.
ما بر اهمیت اولویت‌بندی و رسیدگی دقیق به نگرانی‌های مشروع کشورهای همسایه در تمامی ابتکارات معطوف به تعامل با مقامات دفاکتو تأکید می‌کنیم.
این نگرانی‌ها شامل ایجاد یک دولت فراگیر، حفاظت از حقوق تمامی گروه‌های قومی، مبارزه با گروه‌های تروریستی، جلوگیری از مهاجرت غیرقانونی، و رسیدگی به تولید و قاچاق مواد مخدر است. این نگرانی‌ها تا حدی در ارزیابی مستقل (S/2023/856)، که بر عناصر مثبت تأکید می‌کند و تعامل منسجم با مقامات دفاکتو را توصیه می‌کند، گنجانده شده است.
وجود یک دولت فراگیر در افغانستان می‌تواند به حل بسیاری از مشکلات، مانند توقف درگیری‌ها و کاهش تعداد پناهجویان افغانستانی که به کشورهای همسایه می‌روند، کمک کند. دولت فراگیر همچنین می‌تواند بنیادی برای ثبات و امنیت در افغانستان ایجاد کند و به حمایت از حقوق بشر به‌ویژه حقوق زنان کمک نماید. جمهوری اسلامی ایران نشان دولت فراگیر را بهبود زندگی مردم افغانستان و بازگرداندن پناهجویان می‌داند، که متأسفانه در دو سال گذشته رو به وخامت نهاده و برای ما چالش‌های معتنابهی ایجاد کرده است.

از سوی دیگر، مقامات دفاکتو خواستار تحکیم حاکمیت، لغو تحریم‌ها و به رسمیت شناخته شدن توسط جامعه جهانی هستند. 
برای دستیابی به این اهداف، بر این باوریم وجود یک نقشه راه جامع برای توضیح گام به گام و ارائه اقدامات ملموس برای گام‌های برداشته‌شده توسط مقامات دفاکتو ضروری است.
با این اوصاف، جمهوری اسلامی ایران بر تعهد خود به همکاری نزدیک با کشورهای همسایه، شرکای مربوطه و سازمان ملل متحد جهت ارتقای صلح، امنیت و ثبات پایدار در افغانستان ثابت قدم است.
هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) نقشی اساسی در پیگیری صلح و ثبات در این کشور ایفا می‌کند. جمهوری اسلامی ایران مجدداً حمایت کامل خود را از یوناما و نماینده ویژه دبیر کل در انجام مأموریت خود اعلام می‌دارد. با توجه به وضعیت کنونی، یوناما برای کمک به مردم افغانستان و حفظ صلح و امنیت در  این کشور نیازمند دستور کار قوی است.
در نهایت، کمک‌های بشردوستانه می‌بایست بی‌طرفانه و بی‌قیدوشرط باقی بماند تا از برخورداری مردم افغانستان از حمایت‌های مورد نیازشان اطمینان حاصل شود. هرگونه نگاه و برخورد سیاست‌زده نسبت به کمک‌های بشردوستانه تنها موجب آسیب به مردم افغانستان می‌شود؛ مردمی که برای بقای خود به چنین کمک‌هایی اتکا کرده‌اند.

به همان اندازه بسیار مهم است که تحریم‌ها نباید تأثیری بر تلاش‌ها برای احیای اقتصاد افغانستان داشته باشد. دبیر کل سازمان ملل هم بارها خواستار اقداماتی برای دادن فضای تنفس به اقتصاد افغانستان شده است. به این ترتیب، دارایی‌های مسدودشده می‌بایست در غیاب هرگونه اقدام سیاست‌زده یا شرط و شروطی، به طور کامل بازگردانده شوند.»