سنجش ساده چاقی در کودکان و نوجوانان که می‌تواند جایگزین شاخص توده بدنی شود، در تحقیقی جدید به‌عنوان نسبت دور کمر به قد معرفی شده است. این سنجش توده چربی اضافی را تشخیص می‌دهد و توده چربی را از توده عضلانی در کودکان و نوجوانان با دقت بیشتری نسبت به شاخص توده بدنی مشخص می‌کند. این تحقیق با همکاری دانشگاه بریستول در بریتانیا، دانشگاه اکستر در بریتانیا و دانشگاه فنلاند شرقی انجام شده است.

شیوع چاقی در دوران کودکی و نوجوانی به نسبت اپیدمی رسیده است و به‌طور تقریبی از هر چهار کودک، یک کودک را در دهه کنونی تحت تأثیر قرار می‌دهد.

چاقی در جمعیت جوان با بیماری‌های قلبی عروقی، متابولیک، عصبی، اسکلتی - عضلانی و مرگ زودرس در بزرگسالی همراه بوده است. تشخیص دقیق اضافه وزن و چاقی در کودکان برای شروع مداخلات به‌موقع ضروری است.

برای حدود یک دوره، نمودارهای نسبت وزن به قد و شاخص توده بدنی برای سن و جنس با هدف تشخیص چاقی کودکان استفاده می‌شد. با این حال، این ابزارهای ارزیابی جایگزین در دوران کودکی و نوجوانی دقیق نیستند، زیرا توده چربی را از توده عضلانی متمایز نمی‌کنند. برای مثال، دو کودک با شاخص توده بدنی مشابه ممکن است نسبت‌های متفاوتی از چربی و توده عضلانی داشته باشند که تشخیص چاقی را دشوار می‌کند.

ابزارهای گران‌قیمتی مانند جذب‌سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه به‌طور دقیق محتوای چربی و ماهیچه بدن را اندازه‌گیری می‌کنند، اما این دستگاه به‌راحتی در مراکز مراقبت‌های بهداشتی اولیه در دسترس نیست.

به‌تازگی آکادمی اطفال آمریکا دستورالعمل بالینی درباره چاقی کودکان منتشر کرده و درخواست تحقیقات فوری درباره معیارهای جایگزین ارزان و دقیق چاقی کرده است.

به‌نظر می‌رسد تحقیقات جدید در بزرگسالان نشان می‌دهد نسبت دور کمر به قد، مرگ زودرس را بهتر از شاخص توده بدنی پیش‌بینی می‌کند و می‌تواند ابزار اضافی بالقوه‌ای برای اندازه‌گیری شاخص توده بدنی برای بهبود تشخیص چاقی باشد.

با این حال، ارزیابی قبلی درباره اینکه چقدر اندازه‌گیری‌های نسبت دور کمر به قد با توده چربی و توده عضلانی اندازه‌گیری‌شده توسط جذب‌سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه، در طول رشد از کودکی تا بزرگسالی مطابقت دارد، وجود نداشته است. علاوه بر این، آستانه نسبت دور کمر به قد مورد نیاز برای تشخیص چربی اضافی در کودکان مشخص نیست که از این هدف انجام این تحقیق بود.

این تحقیق، بزرگترین و طولانی‌ترین تحقیق پیگیری توده چربی و توده عضلانی اندازه‌گیری‌شده با جذب‌سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه در جهان با استفاده از داده‌های کودکان دهه ۹۰ دانشگاه بریستول (به‌عنوان مطالعه طولی والدین و کودکان آوون شناخته می‌شود) است.

این تحقیق شامل ۷۲۳۷ کودک (۵۱ درصد دختر) ۹ ساله بود که تا سن ۲۴ سالگی پیگیری شدند. شاخص توده بدنی و نسبت دور کمر به قد آنها در سنین ۹، ۱۱، ۱۵، ۱۷ و ۲۴ سالگی اندازه‌گیری شد.

هنگامی که دستگاه‌های مختلف متغیری را با شباهت دقیق اندازه‌گیری می‌کنند، به‌عنوان تطابق کامل دستگاه‌ها با امتیاز ۱۰۰ درصد توصیف می‌شود. به‌عنوان مثال، دو اسکن جذب‌سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه از کارخانه مختلف، توده چربی را با تطابق کامل ۹۹ تا ۱۰۰ درصد اندازه‌گیری می‌کند.

نسبت دور کمر به قد با توده چربی کل بدن و توده چربی تنه اندازه‌گیری شده با جذب‌سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه، تطابق بسیار بالایی بین ۸۱ تا ۸۹ درصد داشت، اما با توده عضلانی تطابق کمی (۲۴ تا ۳۹ درصد) داشت.

شاخص توده بدنی با توده چربی کل و توده چربی تنه (۶۵ تا ۷۲ درصد) و توده عضلانی (۵۲ تا ۵۸ درصد) تطابق متوسطی داشت. از آنجا که شاخص توده بدنی با توده عضلانی اندازه‌گیری شده توسط جذب‌سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه، تطابق متوسطی داشت، به همین دلیل تعیین اینکه آیا شاخص توده بدنی چربی اضافی یا توده عضلانی را اندازه‌گیری می‌کند، دشوار است.

اندرو آگباجه، پزشک اپیدمیولوژیست بالینی کودکان در دانشگاه فنلاند شرقی، معتقد اس: این تحقیق اطلاعات جدیدی را ارائه می‌دهد که در به‌روزرسانی دستورالعمل‌ها و سیاست‌های مربوط به چاقی کودکان در آینده مفید است.

متوسط نسبت دور کمر به قد در دوران کودکی، نوجوانی و بزرگسالی ۰.۴۵ است که با سن و بین افرادی، مانند شاخص توده بدنی فرق نمی‌کند.

نسبت دور کمر به قد ممکن است به ارزیابی شاخص توده بدنی در کلینیک‌های کودکان و نوجوانان به‌عنوان ابزاری ارزان برای تشخیص چربی اضافی ارجحیت داشته باشد.

والدین نباید از شاخص توده بدنی یا وزن فرزندان‌شان دلسرد شوند، اما می‌توانند با بررسی نسبت دور کمر به قد فرزندشان اطمینان حاصل کنند که آیا وزن به‌دلیل افزایش چربی اضافی است یا خیر.

 نتایج این تحقیق در نشریه Pediatric Research منتشر شد.

منابع

https://www.nature

https://www.eurekalert

https://www.sciencedailyg