دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشارش در آخرین خبر به معنای تایید آن نیست

حسین موسوی| موسسه نظرسنجی «TEAM» مستقر در استانبول که گزارش آوریل خود را اخیرا منتشر کرد، جایگاه نامزد ریاست‏جمهوری اپوزیسیون را ۴/ ۴۷درصد و اردوغان را ۴/ ۴۴درصد در دور اول محاسبه کرد. بر اساس این نظرسنجی، دور دوم انتخابات دو هفته بعد احتمالا پایان خواهد یافت و با پیروزی کلیچداراوغلو با ۵درصد بیشتر از اردوغان همراه خواهد شد. درصد بلاتکلیف‌ها هم در حال کاهش است.
 
آخرین نظرسنجی‌هایی که در آخر هفته در ترکیه منتشر شد، کمال کلیچداراوغلو، نامزد ریاست‌جمهوری اپوزیسیون، برتری جزئی نسبت به رجب طیب اردوغان، ساکن کنونی آکسارای -کاخ ریاست‌جمهوری- دارد. این اتفاق در حالی رقم می‌خورد که تنها ۱۱روز تا انتخابات باقی مانده است.

به گزارش سایت خبری-تحلیلی المانیتور، نوار سبز طولانی در کوردون، اسکله‌ای در شهر غربی ازمیر، دو بار در آخر هفته مملو از جمعیت شد. ابتدا آنها برای دیدن اردوغان آمدند که پس از یک بیماری چهار روزه، روز شنبه به ستاد انتخاباتی بازگشت. روز بعد، کلیچداراوغلو، در کنار وزنه‌های سنگین اتحاد ملت، راهی همان نقطه شد تا از اردوغان بخواهد که بازنشسته شود. رالی دوئل‌گونه رئیس‌جمهور فعلی و اپوزیسیون، در سومین شهر بزرگ ترکیه در بحبوحه نظرسنجی‌های اخیر برگزار می‌شود که کلیچداراوغلو را اندکی برتر از اردوغان نشان می‌دهد. نظرسنجی «TEAM» مستقر در استانبول که گزارش آوریل خود را در آخر هفته منتشر کرد، جایگاه نامزد ریاست‌جمهوری اپوزیسیون را ۴/ ۴۷درصد و اردوغان را با ۴/ ۴۴درصد در دور اول قرار داد. این انتخابات در ۱۴مه برگزار می‌شود. بر اساس این نظرسنجی، دور دوم انتخابات دو هفته بعد احتمالا پایان خواهد یافت. با پیروزی کلیچداراوغلو که ۵درصد بیشتر از اردوغان رای خواهد آورد. همه نظرسنجی‌ها معتقدند که آرا به سبد دو نامزد پیشتاز در نظرسنجی‌های ریاست‌جمهوری واریز خواهد شد و درصد بلاتکلیف‌ها - هم در انتخابات ریاست‌جمهوری و هم در رقابت‌های پارلمانی - در حال کاهش است.

بازگشت اردوغان پس از بیماری
تاثیر غیبت چهار روزه اردوغان به‌دلیل بیماری گوارشی او در طول این رقابت تنگاتنگ، هنوز مشخص نیست؛ اما حضور رئیس‌جمهوری ترکیه در «تکنو فِست» در استانبول در اوایل روز شنبه و سپس در ازمیر در بعدازظهر همان روز نشان‌دهنده بازگشت پرانرژی او به مبارزات انتخاباتی در مقابل سیل عظیم استقبال‌کنندگان بوده است. اردوغان که از بزرگ‌ترین میدان شهر صحبت می‌کرد، به مدیریت اجتماعی محلی به‌دلیل ناتوانی در مقابله با مشکلات زیرساختی شهر، به‌ویژه سیلاب‌های مداوم حمله کرد. ازمیر در هر بارانی چه می‌شود؟ او بر سر حضار که به شکل تفکیک جنسیتی در این شهر بندری حاضر شده بودند، فریاد می‌زد: «کلیچداراوغلو نتوانست ازمیر را از گل و لای، گودال و زباله نجات دهد.» او در حالی در این بندر لیبرال دست به تفکیک جنسیتی زده بود که زنان در این شهر در تجارت، سیاست و دانشگاه نقش بسیار برجسته‌ای دارند. رئیس‌جمهور ترکیه ادامه داد: افتخار می‌کند که دولت حزب عدالت و توسعه (AKP) پروژه‌های بزرگی را به شهر آورده است، مانند یک مسیر جدید به استانبول که زمان سفر را به نصف کاهش می دهد، ارتقای فرودگاه ازمیر و یک استادیوم ورزشی بزرگ.

هنوز رقابت ایدئولوژیک است
اما برای چان سلچوکی، اقتصاددان و کارشناس نظرسنجی از ازمیر، این چیزها تاثیر کمی بر رای‌دهندگان محلی دارد. سلچوکی، مدیر ترکیه راپورو به المانیتور گفت: «برای رای‌دهندگان ازمیر، همه چیز به هویت سیاسی مربوط می‌شود. آنها فکر می‌کنند که سبک زندگی لیبرال و ارزش‌های آنها توسط حزب عدالت و توسعه محافظه‌کار تهدید می‌شود. تا زمانی که حزب عدالت و توسعه در قدرت است، آنها به مخالفان، عمدتا حزب جمهوری‌خواه خلق [CHP] رای خواهند داد. اما زمانی که دولت عدالت و توسعه تغییر کند، ازمیر ممکن است مهد جنبش‌های سیاسی جدید و مدرن‌تر باشد.» ازمیر یک بندر تجاری از قرن چهارم، بندری چند قومیتی، چند دینی و سنگر مخالفان بوده است.

در ۲۰سال گذشته اردوغان و حزب عدالت و توسعه به‌دنبال به‌دست گرفتن شهرداری این شهر بودند؛ اما حزب آنها این شهر را عمدتا نادیده می‌گرفتند و آن را شهر «کفار» می‌خواندند. این اسمی است که از دوران عثمانی به این شهر داده می‌شد؛ چراکه تعداد غیرمسلمانان آن بیشتر بوده است. این شهر از سال۱۹۹۹ توسط شهرداران سوسیال‌دموکرات اداره می‌شود. در انتخابات گذشته، نیمی از ۲۸ نماینده انتخاب‌شده از این شهر، از حزب جمهوری خلق یعنی از حزب کلیچداراوغلو بودند؛ دو برابر بیشتر از حزب عدالت و توسعه. در مرکز شهر ازمیر و مناطق ساحلی حمایت کمی از حزب عدالت و توسعه وجود دارد، اما این حزب در مناطق مرکزی کشاورزی و در میان نواحی جدید که پذیرای مهاجران بوده، آرای خوبی را به‌دست آورده است.

غیر بومی‌های کارزار اردوغان
چیزی که در حضور اردوغان در ازمیر بسیار به چشم می‌آمد، سیل جمعیت بود. درحالی‌که حزب عدالت و توسعه در شبکه‌های اجتماعی به این حضور مردمی با افتخار نگاه می‌کند، حزب جمهوری خلق ترکیه و اپوزیسیون اردوغان را متهم به ولخرجی در ازمیر می‌کنند؛ چراکه می‌گویند حزب عدالت و توسعه برای پر کردن میدان، با اتوبوس مردم را به این آوردگاه تبلیغاتی آورده است. تعداد حضار تقریبا به اندازه کمپین ریاست‌جمهوری اردوغان در سال۲۰۱۸ بود؛ زمانی که بسیاری از مردم نیز از شهرهای اطراف با کمک گروه‌های محلی طرفدار اردوغان به آنجا آورده شدند. یک زن محجبه که خود را فقط زهرا معرفی می‌کرد، به المانیتور گفت که او و دختر نوجوانش اهل توربالی هستند، منطقه‌ای که در انتخابات ریاست‌جمهوری سال۲۰۱۸ عمدتا به اردوغان رای داده بود. او گفت: «شاخه حزب محلی اتوبوس‌ها را سازمان‌دهی کرد؛ اما ما با کمال میل آمدیم. می‌خواستم با چشمان خودم ببینم حالش خوب است.»

نمایش یکدستی اپوزیسیون
ائتلاف ملت اپوزیسیون در ازمیر نمایش قوی داشت، گویی این پاسخی به سخنان اردوغان بود مبنی بر اینکه احزاب مخالف نمی‌توانند با صدای واحد صحبت کنند. شهرداران جمهوری خلق ترکیه از آنکارا و استانبول که به ترتیب برای رای‌دهندگان ناسیونالیست و کردها جذاب هستند نیز در این نشست شرکت و در جمع مردم سخنرانی کردند. کلیچداراوغلو در کنار همسر خجالتی‌اش سِلوِی گفت: «نظرسنجی‌های آتی برای بازسازی دموکراسی ما حیاتی است. ما صلح را برای این کشور به ارمغان می‌آوریم، من برادری را برای این کشور به ارمغان خواهم آورد.» ژست او برای ساختن قلب با دستانش در رسانه‌های اجتماعی و در کنار دیگر رهبرانی که در پشت تریبون به او پیوستند و در زمینه های مختلف سیاست سخنرانی کردند، در فضای مجازی به کرات پخش شد. به‌عنوان مثال، علی باباجان از حزب دِوا که جوان‌ترین آنهاست، بر سیاست‌های جوانان تمرکز داشت. سلچوکی گفت: «این اولین باری بود که اعضای به اصطلاح میز شش نفره با همسرانشان گرد هم آمدند و روی یک تریبون مشترک سخن گفتند و اتحاد خود را نشان دادند. آنها به جای استفاده از لحن تندتر از آشتی، از مدارا صحبت کردند؛ زیرا به شهر موسوم به قلعه مخالفان اطمینان دارند.»

مقایسه با کودتا
سخنرانان اپوزیسیون از اردوغان به خاطر شکست در به ارمغان آوردن رفاه، عدالت و دموکراسی انتقاد کردند. آنها همچنین سلیمان سویلو، وزیر کشور را که هفته گذشته مدعی شد که انتخابات ۱۴مه یک «کودتای سیاسی» به رهبری غربی‌ها است، هدف قرار دادند. سویلو ۱۴مه را با کودتای ناموفق علیه دولت در ۱۵ژوئیه۲۰۱۶ مقایسه کرد که ترکیه مدعی است فتح‌الله گولن، روحانی ترکیه‌ای مقیم آمریکا طراح آن بود. ۱۵ژوئیه کودتای واقعی آنها بود. اما ۱۴مه کودتای سیاسی غرب است. سویلو که مخالفان را «نوچه‌های آمریکا» خواند، گفت: «این به همین اندازه روشن است.» وزیر کشور، واشنگتن را به مداخله در نظام سیاسی ترکیه متهم کرد و یک‌بار از ایالات متحده خواست که «دست‌های کثیف خود را از ترکیه بردارد.»

با این حال، این بار، بسیاری از مفسران ترک خاطرنشان کردند که سخنان سویلو از توطئه غربی پیامدهای مهمی دارد؛ درحالی‌که او قصد دارد با این سخنان طرفداران خود را به پای صندوق‌های رای بکشاند، این نگرانی را تشدید می‌کند که اردوغان حتی در صورت شکست، ممکن است که حاضر به کناره‌گیری از قدرت نباشد. منصور یاواش، شهردار آنکارا که مانند سویلو پیشینه سیاسی در جنبش ملی‌گرایانه دارد، در سخنرانی خود در راهپیمایی ازمیر به وزیر کشور ترکیه حمله کرد. او گفت: «منظور شما چیست که اگر حزب عدالت و توسعه شکست بخورد، کودتا خواهد بود؟ آیا انتخابات این نیست؟ این گونه اظهارات تهدیدآمیز را متوقف کنید.»

یارانه ۲۵۰۰ لیری
درحالی‌که رقابت‌ها به اوج خود رسیده است، میز شش نفره اعلام کرده که قصد دارد تا به جوانان ماهانه یارانه پرداخت کند. به گزارش سایت خبری «هابرلر» مرال آکشنر، دبیر کل حزب خوب (IYI) گفته است که قصد دارند تا به جوانان ۲۵۰۰ لیر کمک معیشتی بدهند. او گفت که اتحاد ملت قصد دارد به جوانان ۱۸ تا ۲۶سال این یارانه را اختصاص دهد. آکشنر همچنین تاکید کرد که این کمک «بدون قید و شرط» خواهد بود.