خراسان/ مادری هستم که یک پسر 4 ساله دارم. مدام دستش را به داخل لباس زیرش می‌برد. ناخودآگاه این کار را انجام می‌دهد. از لحاظ پزشکی بررسی کردیم، مشکلی مانند خارش یا عفونت نداشت. چطور این عادت بد را از او دور کنیم؟
پاسخ مشاوره
کودکان از هنگام تولد به دنبال کشف و تجربه خود و محیط اطراف خویش هستند. حس لامسه کودک هم با لمس بدن خود به درک تازه‌ای از محیط اطراف خویش می‌رسد. این لمس می‌تواند به دلایل متعدد در کودکان شدت و ضعف داشته باشد، مثلاً بروز برخی بیماری تمایل به لمس بعضی نقاط را افزایش می‌دهد که با بر طرف‌شدن آن، تعداد و مقدار لمس مواضع مذکور هم کاهش یا از بین می‌رود. با توجه به توضیحات‌تان در ادامه چند توصیه به شما دارم.
 
حواس کودک‌تان را با رفتار ملاطفت‌آمیز پرت کنید
فرزند شما در سنی است که با فهم برخی کلمات یا دستورهای امر و نهی‌کننده در انجام یا ترک رفتارها، متوجه درست یا غلط بودن آن‌ها می شود؛ بنابراین اگر کودک‌تان دست خود را زیاد به سمت لباس زیرش می‌برد باید با رفتار ملاطفت‌آمیز، آهسته دستش را از آن سمت به جهت و جای دیگری معطوف کنید. این کار باید بدون این‌که حساسیت خاصی ایجاد و خشونت به خرج داده شود، صورت گیرد. همچنین با اشاره انگشت‌ها باید به این رفتار واکنش منفی نشان داد. حتی با روی ترش کردن و اخم نمودن اندک، کودک به خوبی متوجه می‌شود که انجام این عمل مورد تایید والدین نیست؛ بنابراین به مرور آن را کاهش داده سپس ترک می‌کند. همچنین هر وقت برای چند ساعت مرتکب این رفتار نشد، اگر پاداش یا مشوق‌های مثبتی دریافت کند، منجر به ایجاد انگیزه بیشتر برای ترک آن خواهد شد.
 
نقاط خصوصی‌اش را به او توضیح دهید
لازم است با بزرگ‌تر شدن فرزندمان به او بیاموزیم که حریم خصوصی زندگی کدام هستند و او باید بیاموزد که بدن خودش جزو اولین و مهم‌ترین حریم خصوصی او به شمار می‌آید که دارای نقاط خصوصی است. او باید نقاطی را که هیچ فردی اجازه توجه به آن، چه از طریق مشاهده و چه از طریق کلام یا ملامسه ندارد، بشناسد و خودش هم مراقب آن‌ها باشد.
 
مراقب باشید این عادت تبدیل به رفتار ثابت نشود
با این حال، رفتارهای گفته شده از سوی شما مادر محترم مبنی بر لمس زیاد نقاط حساس بدن و بردن دست به داخل لباس زیر بخشی از آن طبیعی است. گفته‌اید که به پزشک مراجعه کرده‌اید و تایید سلامت موضع مذکور توسط ایشان انجام شده که این موجب خرسندی است. بنابراین مراقب بودن بر استفاده از کلام مناسب و پاکیزه از سوی والدین، مراقبت در مشاهده فیلم‌های تلویزیونی و ویدئوهای فضای مجازی، نحوه مواجهه والدین با یکدیگر در نزد کودک، مراقبت چگونگی گفتار یا رفتار اقوام و مرتبطان با کودک بسیار حائز اهمیت است تا این عادت زشت به یک رفتار ثابت تبدیل نشود. توجه داشته باشید بروز یک رفتار در ابتدای امر از سوی کودک، بخشی از آن طبیعی است و سپس با تایید یا عدم تایید از سوی والدین درونی و نهایتا به رفتارهای ثابت تبدیل می‌شود.
نویسنده : دکتر فریده ناصری | ‌ روان‌شناس کودک