جمعه 30 شهریور 1403 - 10:32
اوستا بهراستی شاعری صاحب سبک بود
خبرگزاری کتاب ایران/ فاطمه نیروی آغمیونی، پژوهشگر ادبی تأکید دارد که مهرداد اوستا، پدر شعر انقلاب اسلامی، با تبدیل زبان زمخت و خشن قصیده به بیان لطیف و نرم غزل، صاحبسبک شد.
فاطمه نیروی آغمیونی به مروری کوتاه بر زندگی و فعالیتهای ادبی مهرداد اوستا، پدر شعر انقلاب اسلامی پرداخت و عنوان کرد: این شاعر، نویسنده و متفکر بزرگ معاصر سال 1308 در خانوادهای از اهل و شعر ادب در شهر بروجرد متولد شد. مهرداد اوستا استعداد شعرگویی داشت و از کلاس پنجم ابتدایی (12 سالگی) به تشویق معلمان خود سرودن شعر را آغاز کرد. وی پس از گذراندن تحصیلات دبستان و متوسطه به تهران رفت و فعالیتهای ادبی خود را آغاز کرد. اوستا تحصیلات دانشگاهی خود را از سال1327 با ورود به دانشکده الهیات دانشگاه تهران آغار کرد و لیسانس گرفت. سپس با مدرک فوق لیسانس در رشته فلسفه از این دانشگاه فارغالتحصیل شد. مهرداد اوستا همزمان با تحصیل در دانشگاه، به استخدام وزارت آموزش و پرورش درآمد و به عنوان دبیر در چندین دبیرستان تهران به تدریس پرداخت. مهرداد اوستا در شهریور ماه ۱۳۳۲ شعرهایی در مخالفت با رژیم پهلوی سرود و مدت هفت ماه را به عنوان زندانی سیاسی در زندان گذراند. مهرداد اوستا روز 17 اردیبهشت 1370 زمانی که در محل کار خود مشغول تصحیح شعر یکی از شاعران بود بر اثر عارضه قلبی درگذشت.
وی با اشاره به اینکه استاد اوستا به قصیده بیشتر از دیگر انواع شعرعشق میورزید، افزود: بهحق میتوان لقب بزرگترین قصیدهسرای معاصر را بعد از ملکالشعرای بهاربه وی داد. اوستا با مطرح کردن نیازها، دردها و رنجهای انسان به صورت قصیده، جانی تازه در این قالب دمید و با درهم آمیختن غزل و قصیده، توانست قالب نوین غزل ـ قصیده را پدیدار سازد. نمودهایی از روش خاقانی در قصاید اوستا دیده میشود، اما تعبیرهایی ویژه وتکرارهایی زیبا، سبک وی را متمایز میکند و بر زیبایی قصایدش میافزاید و ترکیبهای نو و واژههای بدیع و زیبا، به قصاید وی جلوهای خاص میبخشد.
نیروی در معرفی آثار به جای مانده از اوستا به تصحیح دیوان سلمان ساوجی، عقل و اشراق، از کاروان رفته و پالیزبان اشاره کرد و گفت: از دیگر کتابهای وی میتوان به «حماسه آرش»، «از امروز تا هرگز»، «اشک و سرنوشت»، «روش تحقیق در دستور زبان فارسی و شیوه نگارش»، «شراب خانگی ترس محتسب خورده»، «تیرانا» و «امام، حماسهای دیگر» اشاره کرد.
سبک شعری
این پژوهشگر ادبی درباره سبک شعری اوستا توضیح داد: زبان شعر اوستا به سمت سرایندگان سبکهای خراسانی و عراقی گرایش داشت ولی دامنه نفوذ سبک خراسانی در اشعار وی بسیار گستردهتر است. در قصیدهسرایی طرحی نو درانداخت و در سبک خراسانی تحولی ایجاد کرد. وی زبان زمخت و خشن قصیده را به زبان لطیف و نرم غزل تبدیل و این بدعت بزرگ، وی را صاحب سبک کرد. مهرداد اوستا از دوره جوانی به مطالعات ادبی اشتیاق داشت و استعداد قابل توجهی را از خود در این مسیر نشان داد. از دهه 20 به انجمنهای ادبی راه یافته بود که در این مسیر نیما را دریافت و به شیوه نو نیمایی روی آورد. از موفقترین آثار ادبی وی میتوان به «آرش کمانگیر» اشاره کرد.
وی با اشاره به پیشاهنگی اوستا در سبک خراسانی معاصر افزود: با توجه به شیوه نیمایی به شعر کلاسیک روی آورد و از آن میان قالب قصیده را ترجیح میداد. اوستا در سرودن قصیده مستقل بود که آن را میتوان سبک خراسانی خواند. وی در این سبک از پیشاهنگان بود و به قالبهایی چون غزل، مثنوی و قطعه نیز توجه میکرد.
نیروی با تأکید بر تأثیرگذاری اوستا بر سبک خراسانی گفت: وی تنها شاعری تا امروز بوده که با شیوهای نو در احیای سبک خراسانی کوشید و با زبانی شیوا این شیوه را جانی تازه بخشید. وی این شیوه را که یادگار شاعران سبک خراسانی است، از موزه باستان ادبیات بیرون کشید و با معماری جدید کلمات، به مرمت دیوارهها و ستونهای ریخته آن پرداخت. در این باب قصاید وی که بیگمان سرآمد قصیدهسرایان معاصر بود، دریچهای جدید در ذهن ادبدوستان و شاعران عصر خویش گشود. قصاید اوستا، میراثدار ادبیات گذشته ماست، ادبیاتی که در وادی فراموشی میرفت و از هجوم افکار و اشعار پوچ و دنیای ماشینی به نیستی میرفت.
وی با بیان اینکه مهرداد اوستا در قالبهای نو نیز طبعآزمایی کرده است، افزود: شاهد این ادعا «تو رفتی و تمام شب ستارههای اشک من/ به جای تو میان شعلههای تب/ تمام شب، تمام شب، تمام شب» است. همچنین در قطعه «سرزمین قصه» زبانی ساده و کودکانه دارد «قصهای دارم و درد، قصهای دارم و آه/ نالهای دارم و سرد/ قصه مردی که هستیش پیش چشمش مثل یخ/ آب شد و رفت/ پشت آن کوه کبود، یک پری نشسته بود»
زبان شعر
این پژوهشگر ادبایت معاصر با بیان اینکه زبان شعری اوستا از مرز تقلید گذشته است، توضیح داد: به جز تأثیرپذیری، تقلیدی از زبان و تفکر دیگران نیز دراشعار وی به چشم نمیخورد. زبان آرکائیک، مشخصه شعر اوست و این امر به خاطر پیوند محکمی است که اوستا با قصیده و قصیدهسرایی داشته و وجود چنین زبانی ضروری به نظر میرسد. این زبان ارتباط و پیوند بین ادبیات گذشته و ادبیات معاصر است و به نوعی وسیله ارتباط تفکر امروز با تفکر دیروز در شعر و تنها عامل جدایی و ایجاد فاصله بین این دو تفکر که آن را میتوان بدعت نامید. این بدعت ویرانگر تفکرهای عرفانی و میهندوستی ماست و نتیجه آن رشد شعرهای نامفهوم و بیحاصل بعضی از شاعران نسل دوم و سوم و احیاناً شاعران بلافصل بعد از نیماست. وجود اینگونه شعرها در جامعه به معنی گسترش سیاهی در آسمان آبی رنگ شعر و ادبیات است. با تمام نوآوریهای مثبت در جهت ذوق عامه و با گستردگی بینش و کشف افقهای جدید، تنها کسی بود که مجذوب نشد و به آن جادههای نامعقول و بیراهههای تاریکی درنغلتید.
وی همچنین به ارادت خاص اوستا به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) اشاره کرد و افزود: وی شاعری متعهد و دین باور بود که ایمان و عشق در اشعارش موج میزند. هر خواننده صاحبدلی، با نگاهی گذرا به دیوان اشعار وی پیوند ناگسستنی اوستا را با مقدسات مذهبی به آسانی درمییابد.
«جلـوه روح است یــاد روی محمـد روضه حور است خاک کوی محمـد
تافته هر سو ز ملک تا ملکوت است شـعـشعـه طلعــت نکــوی محمـد»
مبارزات سیاسی ـ اجتماعی مهرداد اوستا
نیروی از اوستا به عنوان یک ادیب مبارز نیز یاد کرد و گفت: وی با اشعار، نوشتهها و سخنرانیها برای استقلال و پیروزی ملت ایران میجنگید. در شهریور ۱۳۳۲ به جرم همراهی با نهضت مردمی امام و مخالفت با شاه، به مدت هفت ماه زندانی شد. همه کسانی که هنگام کودتای ۲۸ مرداد در کنار اوستا بودند، سخنرانیهای شورانگیز وی را به یاد دارند که چگونه مردم را به مبارزه با شاه جنایت کار فرا میخواند. اوستا در نوشتن و سرودن جسارت و شجاعت تحسین برانگیزی داشت تا آنجا که برخی کتابهای وی به دلایل سیاسی از انتشار بازماندند. مجموعه شعر شراب خانگی ترس محتسب خورده و کتاب انتقادی تیرانا به سبب طرح برخی مسائل مانند ذکر نام امام خمینی(ره) و انتقاد شدید از رژیم شاه به چنین سرنوشتی دچار شدند و در پی آن، اوستا یک سال ممنوع القلم شد.
وی همچنین توضیح داد: اوستا از مسائل سیاسی و فرهنگی که برای انحراف اذهان و اختلال در شعور و درک فرهنگی جامعه توسط حکومت و ایادی آن از داخل و خارج در ایران رواج داده شد آگاه بود و به علل بسیاری از آنها و دستهای خائنی که در کار بودند پی برده بود. همچنین از رفتار استعمارگران با ملتهای مظلوم اسلامی و غیراسلامی آگاه بود و نسبت به آنها به صورتی عمیق دردمند و حساس بود که در آثار منظوم و منثور وی نمایان است. وی به حق انسان و شاعر و هنرمند آگاه و متعهد زمانه خود و به مناسبتها با بیان ویژه خویش از حقایق سیاسی و تزویرهای فرهنگی پرده برمیداشت و چون از ارزشهای پرصلابت اسلامی آگاه و به آنها معتقد و متکی بود به بسیاری از دامها نیفتاد و به شهرتها دل نداد و با بیگانگان و دشمنان مردم همراه نشد. همواره از آن ارزشها و اصالت آنها دفاع کرد و با واقعیت جامعه همراه بود. اوستا در باور و در عمل انسانی مهربان، شاعری مردمی و متعهد و هنرمندی آگاه بود. همواره از درد دردمندان سخن میگفت و در آگاهسازی مردمی نقش بسزایی داشت و بهدرستی سزاوار عنوان «پدر ادبیات انقلاب» بود.
پربیننده ترین
-
عکس مسی درآمد؛ آخرین توپ طلا با آرایشگر ویژه!
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
آخرین وضعیت راهها در چهارمین روز از سال جدید؛ محور چالوس از شنبه دوباره بسته میشود
-
زنده؛ بیرانوند در یک قدمی استقلال
-
"دنا پلاس اتومات" بخریم یا "تارا اتومات؟"/ مقایسه اختصاصی "آخرینخودرو" از دو خودروی پرطرفدار
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (16)
-
5 نشانه ضعیف شدن ریه ها و بهترین روش تقویت آن چیست؟
-
لندکروزر یا ۲۰۶؟ / مقایسه جالب "آخرینخودرو" به بهانه سخنان جنجالی میرسلیم
-
سپ، برترین شرکت در خاورمیانه شد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (28)
-
ویدیو تست و بررسی فیدلیتی پرایم جدید در آخرین خودرو
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (14)
-
لحظه به لحظه با جدال پرسپولیس مقابل النصر
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (22)
-
یحیی مچ ساپینتو را خواباند / برد ارزشمند پرسپولیس در صدمین شهرآورد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (19)
-
چالش/بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (11)
آخرین اخبار
-
تلویزیون در هفته دفاع مقدس چه برنامههایی دارد؟
-
جزئیات عفو رهبری/ تبدیل مجازات ۵۹ اعدامی به حبس؛ ۱۴۰ محکوم زن و ۳۹ محکوم امنیتی مشمول عفو شدند
-
بازسازی بیش از ۲ هزار انشعاب فرسوده در البرز
-
رونمایی از مستند ساموئل خاچیکیان با پیام مسعود کیمیایی
-
آزادی هجده زندانی جرایم غیرعمد در کرمان
-
جشنواره فیلمکوتاه تهران بستر معرفی استعدادهاست
-
کنجکاوی برای تماشای نخستین تجربه کمدی حامد بهداد و سحر دولتشاهی
-
چرا ما انسانها زانوهای بهتری تکامل ندادهایم؟
-
گفتگو در خصوص نامه فائزه هاشمی در جلسه حزب کارگزاران؛ موضع دختر آیتالله چه بود؟
-
ورود رئیسدفتر مقام معظم رهبری به شهرکرد
-
روایتی از بمباران تهران با بازی نوید محمدزاده و محسن تنابنده از ۱۱ مهر ماه
-
قهرمانی والیبال نشسته در جمع برترین لحظات پارالمپیک پاریس
-
استارلینک دست و پای دانشمندان را بست/ ایلان ماسک برای خود دشمنتراشی میکند
-
برگزاری انتخابی جام جهانی با حضور ستاره سینمای ایران
-
زیباترین گلهای اروپایی فصل جاری
سایر اخبار مرتبط
نظرات
ثبت نظر
مهمترین اخبار
یک میلیارد دلار ناجی بازار خودروی ایران می شود؟
جمعه 30 شهریور 1403 - 10:45:00
آخرین وضعیت قیمت طلای جهانی
جمعه 30 شهریور 1403 - 10:08:31
وزیر کار پزشکیان درباره تغییر حقوق کارگران چه گفت؟
جمعه 30 شهریور 1403 - 09:31:38
یک پیشبینی جالب درباره قیمت دلار در پاییز ۱۴۰۳
جمعه 30 شهریور 1403 - 09:30:13
معاملات خودرو نیش استارت زد
جمعه 30 شهریور 1403 - 09:28:20