ایران زنان دلاور و شجاع کم نداشت و ندارد یکی از این شیر زنان ایرانی زنی از منطقه زاگرس نشینان است. او در جنبش مشروطه آنچنان رشادتی از خود نشان داد که به سردار ملقب شد.

 بی بی مریم بختیاری دختر حسینقلی خان ایلخانی یکی از مقتدرترین ایلخان در تاریخ ایل بختیاری است. دو برادر نامدار دیگر بی‌بی‌مریم، علیقلی خان سردار اسعد فاتح تهران وصمصمام السلطنه رییس الوزرای ایران در دوره قاجار است.

 بی‌بی مریم توانست با حمایت پدر به علم آموزی روی آورد و از زنان تحصیلکرده و روشنفکر عصر خود به شمار می‌آمد. او  در جنبش مشروطه به طرفداری از مشروطه خواهان برخاست و در راستای اهداف مشروطه خواهان دست به اسلحه نیز برد.

او مانند همه افرادی که زندگی ایلیاتی داشتند سوارکارو تیرانداز ماهر بود و چون همسر و جانشین خان بود عده‌ای سوار در اختیار داشت و در مواقع ضروری به یاری مشروطه‌خواهان می‌پرداخت.

شاید اگر تشویق‌های خواهر( بی‌بی مریم) نبود سردار اسعد بختیاری برای فتح تهران دست به اسلحه نمی‌شد. او علاوه بر تشویق برادر با سخنرانی‌های شوق‌انگیز بین سران و افراد ایل و فرستادن نامه‌ها و تلگراف‌های مختلف همه را برای مبارزه با استبداد صغیر (استبداد محمدعلی شاهی) آماده می‌کرد تا به عنوان یکی از شخصیت‌های ضداستعماری و استبدادی عصر قاجار مطرح شود.

او قبل از فتح تهران با یک برنامه‌ریزی حساب شده و به صورت مخفیانه با عده‌ای از سوار راهی خانه یکی از آشنایان شد که پشت بام خانه‌اش مشرف به میدان بهارستان بود. به محض حمله‌ای سردار اسعد به تهران در پشت بام خانه سنگربندی کرد و با عده‌ای سوار بختیاری که در اختیار داشت از پشت سر با قزاق‌ها مشغول جنگ شد. در این راه چنان جدیت داشت که دست به تفنگ شد و با قزاقان جنگید. بی‌بی‌مریم بختیاری بعد از نقشی که در فتح تهران داشت. در میان ایل محبوب شد و  و طرفداران بسیاری یافت. ایل بختیاری به او لقب سرداری عطا کرد.
سردار مریم بختیاری زنی مستقل بود. او در جنگ جهانی اول برخلاف ایل بختیاری که از انگلیس‌ها حمایت می‌کرد به مخالفت با انگلیس‌ها پرداخت. این مخالفت فقط فکری نبود و او در مخالفت با انگلستان و اتحاد با متحدین علاوه بر با عده‌ای از تفنگچیان و سرداران خود، پاره‌ای از خوانین جزء بختیاری چون خوانین پشتکوه را با خود همراه ساخت. سردار بی‌بی‌مریم در این سالها از آوردن صدمات مداوم به انگلیسی‌ها غافل نبود و آنچنان منافع انگلستان را در ایران ضربه می‌زد که پلیس جنوب مبارزات دائمی و پیگیری را با او شروع کرد.

او برای سرکوب و قلع و قمع راهزنان کهگیلویه و کنترل خوانین کوچک از سربازان و افسران آلمانی و استفاده کرد.

همه این اقدامات سردار مریم موجب افزایش قدرت او در منطقه شد که روس‌ها به هنگام فتح اصفهان خصمانه به منزل او تاختند و اثاثیه او را به یغما بردند و کلیه اموال و املاک او را در اصفهان مصادره کردند.

آوازه رشادت و دلاوری این شیر زن منطقه زاکرس نشین در سرتاسر میهن فراگیر شد به گونه‌ای که آزادیخواهان عصر  برای در امن ماندن از شر دولت بیگانه به منزل او پناه می‌بردند. حتی اتباع بیگانه مانند آلمانی های که در ایران بودند نیز برای اینکه از شر دشمن در امان بمانند به خانه سردار مریم پناه می‌برند یک از این افراد فن کاردف، شارژ دافر سابق آلمان بود که هنگام فتح اصفهان توسط روس‌ها (در جنگ جهانی اول)؛ به خانه سردار مریم بختیاری پناه برد و مدت سه ماه و نیم در پناه او بود تا اینکه پس از شکست بختیاری‌ها از روس‌ها و کشته شدن 58 نفر راهی کرمانشاه شد و از آنجا به برلن رفت.

حمایت همه جانبه سردار بی‌بی‌مریم بختیاری از فن کاردف، امپراطور آلمان را مجاب کرد مهمترین نشان دولت آلمان را برای او ارسال کند و به این ترتیب او تنها زن دنیا بود که توانست کمان تمثال میناکاری و الماس نشان و همچنین صلیب آهنین مهمترین نشان دولت آلمان بود را دریافت کند.

سردار مریم بختیاری مبارزات خود را علیه انگلیس‌ها رها نکرد و این مبارزات طی قرارداد 1919 و کودتای 1299 همچنان ادامه یافت. حتی دکتر محمد مصدق حاکم فارس در زمان کودتای 1299 که از مخالفان کودتا انگلیسی بود از سمت خود عزل شد برای درامان ماندن از اصفهان راهی بختیاری شد و مدتها مهمان سردار مریم بود.

این زن رشید ایرانی سه سال پس از اینکه فرزندش علی‌مردان خان در اصفهان به دستور رضاشاه، به قتل رسید در سال 1316هـ. ش. دار دنیا را وداع کرد.