امروزه خواه ناخواه تقریبا قشر قابل توجه جامعه با چالش‌های مالی مواجه هستند که البته این مساله تنها مختص به کشور ما نیست و حتی در تمام کشورهای پیشرفته دنیا نیز چالش مدیریت اقتصادی خانواده وجود دارد. یکی از دلایل عمده این مساله ارتقاء سطح کیفی زندگی‌ست. تا دیروز چندین خانواده در یک خانه بزرگ هر کدام در یک اتاق روزگار سپری می‌کردند، با کمترین وسایل ممکن اما امروزه خانواده هسته‌ای‌تر شده و زوج‌های جوان از همان ابتدای زندگی، به صورت تمام و کمال با استقلال و با تمام وسایلی که می‌توان برای یک زندگی متصور شد، زندگی خود را آغاز می‌کنند. این روند بلافاصله به دنبال خود توقعات دیگری به دنبال دارد ازجمله خانه بزرگ‌تر و خودروی بهتر و مواردی از این دست که باعث می‌شود مدیریت اقتصادی خانواده بیش از پیش نمود پیدا کند.

ازاینرو چند راهکار عمومی برای مدیریت و تحمل فشارهای اقتصادی در خانواده را می‌توان به شرح زیر مرور کرد:

بودجه‌بندی
برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت درآمد و هزینه‌های خانواده از طریق بودجه‌بندی حائز اهمیت است. مشخص کردن هزینه‌های ضروری و لازم برای اولویت‌بندی و کاهش هزینه‌های اضافی می‌تواند به کاهش فشار اقتصادی خانواده کمک کند.

صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌ها
شناسایی منابع بیشتری برای صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌ها می‌تواند به مدت طولانی به کاهش فشار اقتصادی کمک کند. این موضوع می‌تواند شامل استفاده از تخفیف‌ها، خریدهای هوشمندانه، کاهش عادات خریدهای غیر ضروری بویژه در حوزه مد و لباس و رقابت‌های ظاهری با دیگران، مدیریت و کاهش مصرف انرژی و سایر روش‌های صرفه‌جویی مالی باشد.

ایجاد درآمد جانبی
تلاش برای ایجاد منابع درآمد جانبی می‌تواند به مدیریت بهتر فشارهای اقتصادی کمک کند. این مورد می‌تواند شامل کار پاره‌وقت، کسب و کار خانگی، فروش محصولات دست‌ساز یا مهارت‌های شخصی باشد.

برنامه‌ریزی مالی بلندمدت
تعیین اهداف مالی بلندمدت و برنامه‌ریزی برای رسیدن به آنها می‌تواند به کاهش فشارهای اقتصادی کمک کند. همچنین، فکر به سرمایه‌گذاری و حفظ اعتبار مالی نیز از اهمیت بالای برخوردار است.

پشتیبانی اجتماعی
در برخورد با فشارهای اقتصادی، حمایت و همکاری خانواده، دوستان و جوامع محلی می‌تواند بسیار مؤثر باشد. به اشتراک گذاشتن تجربیات، راهنمایی همدلانه و استفاده از منابع اجتماعی می‌تواند به تحمل فشارهای اقتصادی کمک کند. یکی از رایج ترین موارد از این دست وامهای محلی است که همسایه‌ها با اتکا به یک همسایه مورد اطمینان صندوقی ایجاد کرده و به صورت قرعه کشی تجمیع مالی صندوق را به صورت دوره‌ای مورد بهره‌برداری قرار می‌دهند که این کار نه امور بروکراتیک دارد نه سود و کارمزد.

اولویت مسکن
هرچند امروزه با تورم بازار مسکن، خانه‌دار شدن به غایت دشوار شده اما نگاهی که در بسیاری از خانواده‌ها وجود دارد که موجب مستاجر ماندن‌شان شده، این است که بسیاری ترجیح می‌دهند با رهن و اجاره، خانه بزرگ‌تر در محله بهتری را در اختیار داشته باشند تا خانه‌ای کوچک‌تر. این مساله باعث می‌شود میزان رهنی که در گروی خانه استیجاری گذاشته شده به تدریج ارزش خود را از دست بدهد و مستاجر را مجبور به گرفتن هر ساله وام و افزودن بر رهن کند. نمونه درست و موفق برون رفت از این مساله این است که خانواده ترجیح دهد مثلا به جای زندگی در یک آپارتمان 100 متری، با برنامه‌ریزی بلند مدت یک آپارتمان متراژ پایین خریداری کند.

البته که خرید همان آپارتمان کوچ نیز مستلزم وام و زدن بسیاری از هزینه‌هاست اما همین کار طی چند سال باعث می‌شود اولا هم از تورم جا نماند هم اینکه در سال‌های بعد بتواند وام‌ بگیرد و به تدریج با همان وام و ارزش افزوده منزلی که قبلا خریداری کرده، واحد جدید با متراژی بزرگ‌تر خریداری کند و این روند طی چند سال باعث می‌شود به همانجایی برسد که در مستاجری به دنبال خانه بزرگ‌تر بود.

موارد بالا تنها چند راهکار عمومی برای مدیریت و کاهش فشارهای اقتصادی خانوار هستند که در شماره‌های بعدی به صورت نقطه‌ای به هرکدام پرداخته خواهد شد.