۳۱ اردیبهشت‌ماه در تقویم رسمی کشور روز ملی اهدای عضو نام‌گذاری شده و طی یک هفته در کشور ضمن گرامی‌داشت نام اهداکنندگان عضو، تلاش می‌شود در زمینه ترویج فرهنگ اهدای عضو و نجات جان بیماران در لیست انتظار پیوند، اقدام شود؛ این در شرایطی است که بیش از ۲۵ هزار نفر در لیست انتظار پیوند عضو کشور قرار دارند و از طرفی دیگر هم سالانه تا ۸ هزار عضو سالم قابل اهدا از بیماران مرگ مغزی در کشور به خاک سپرده می‌شوند...

 آمار و ارقام میزان مرگ مغزی از یک سو و تعداد خانواده‌هایی که به اهدای عضو عزیزشان رضایت می‌دهند از سوی دیگر، بیانگر آن است که فرهنگ اهدای عضو آن‌چنان که انتظار می‌رود میان مردم نهادینه نشده و به عبارتی تصور درستی از «مرگ مغزی» در عموم جامعه نیست؛ به طوری که بر اساس آمارهای ارائه‌شده از سوی «انجمن اهدای عضو ایرانیان» سالانه ۳هزار نفر از بیماران نیازمند عضو کشورمان به دلیل نبود عضو پیوندی جان خود را از دست می‌دهند؛ به عبارت ساده‌تر روزانه هفت تا ۱۰ نفر؛ این در شرایطی است که به گواه آمار متاسفانه سالانه پنج تا هشت هزار ایرانی هم بر اثر ضربه به سر که اغلب هم ناشی از تصادفات است، دچار مرگ مغزی می‌شوند...

رضایت برای اهدای عضو که آن را «رضایت امیدبخش» می‌خوانیم، می‌تواند حیاتی دوباره در رگ‌های بیماران نیازمند پیوند عضو جاری کند و جانی دوباره به آنها ببخشد. به بهانه روز ملی اهدای عضو، چالش‌های اهدا و پیوند عضو در کشور و همچنین مسیر سخت فرهنگسازی در این عرصه را با دکتر کتایون نجفی‌زاده، مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان، به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در پی می‌خوانید:

دکتر کتایون نجفی‌زاده - مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایران با حضور در استودیو خبر ایسنا درباره «روز ملی اهدای عضو» اظهار کرد: ۳۱ اردیبهشت، روز اهدای عضو است؛ روزی که فتوای امام خمینی (ره) مبنی بر مجاز بودن اهدای عضو از افراد مرگ مغزی صادر شد؛ به طوری که حدود دو هفته پیش از رحلت امام خمینی (ره) و پس از توضیحات دکتر ایرج فاضل که به نام پدر پیوند اعضاء در ایران شناخته می‌شود، فتوای اهدای عضو از سوی امام راحل صادر شد.   

وی ادامه داد: به دلیل اینکه ۳۱ اردیبهشت ماه به عنوان «روز ملی اهدای عضو» در تقویم ثبت شده، جشنی در این روز و هفته منتهی با آن در سراسر کشور با دو هدف تقدیر از خانوده‌هایی که تا کنون اهدای عضو داشته‌اند و همچنین بزرگداشت و فرهنگ‌سازی در زمینه اهدای عضو برگزار می‌شود.

ایران؛ دیار نفس

عضو هیات‌مدیره «انجمن بین‌المللی اهدای عضو»  با بیان اینکه «انجمن اهدای عضو ایرانیان» رسالت‌های متعددی برعهده دارد، خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین رسالت‌های انجمن اهدای عضو ایرانیان، فرهنگ‌سازی در زمینه اهدای عضو است. این انجمن با ۲۴ شعبه در سراسر کشور و  واحدهای اهدای عضو  به برنامه‌های فرهنگی بسیاری طی هفته اهدای عضو می‌پردازد. این برنامه‌ها در راستای اطلاع‌رسانی درباره اهدای عضو و مرگ مغزی است؛ منظور این است چگونه فردی که دچار مرگ مغزی شده با اهدای عضو می‌تواند نجات‌بخش زندگی دیگران باشد.

نجفی‌زاده با بیان اینکه انجمن اهدای عضو ایرانیان، پویش ملی «ایران دیار نفس» را برگزار می‌کند، افزود: شهرداری تهران و سایر شهرها، صداوسیما، وزارت ارشاد، هنرمندان، ورزشکاران، رسانه‌ها  و روحانیون همواره برای برگزاری این پویش  به کمک انجمن اهدای عضو ایرانیان آمده‌اند و به مردم برای اهدای عضو اطلاع‌رسانی کرده‌اند. همچنین هر ساله جشن «نفس» در روز ملی اهدای عضو برگزار می‌شود که این جشن در واقع به منظور قدرانی از خانواده‌های اهداکننده است که به بیماران نیازمند، نفس و زندگی بخشیده‌اند.  

وی ادامه داد: خانواده‌های اهدا کننده، بیماران نیازمند پیوند و خانواده بیماران پیوند شده به جشن نفس دعوت می‌شوند؛ بدون آنکه کسی بداند عضو کدام فرد در بدن کدام بیمار است. همچنین مسوولان، هنرمندان، ورزشکاران و تیم‌های اهدای عضو در جشن نفس حضور دارند. پدیده شگفت‌انگیز و قله علم پزشکی یعنی اینکه چگونه یک بیمار نیازمند پیوند، به زندگی بازمی‌گردد و در دیدرس همگان قرار می‌گیرد. شاید بتوان گفت روح اهداکنندگان سبب می‌شود این مراسم به بهترین شکل ممکن برگزار شود.

سالانه تا ۸هزار مرگ مغزی در کشور

مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان درباره وضعیت اهدای عضو در کشور گفت: تصادفات جاده‌ای و وقوع حوادثی که در  آن ضربه به سر خیلی بالا است، در کشور زیاد است و متاسفانه به همین دلیل میزان مرگ‌ مغزی در کشور زیاد است. بیش از ۵ هزار تا ۸ هزار مرگ مغزی سالانه در کشور اتفاق می‌افتد که از این تعداد، نصف آنها قابلیت اهدا دارند؛ یعنی حداقل ۳هزار تا ۴هزار مرگ مغزی با اعضای مناسب و سالم در سال وجود دارد.

عضو هیات‌مدیره انجمن بین‌المللی اهدای عضو با اشاره به بازدیدش از مرکز اهدای عضو آمریکا، افزود: متاسفانه در این کشورها آزمایش هپاتیت و HIV اغلب افراد مرگ‌مغزی مثبت است؛ بررسی‌ها بیانگر این است برخورد گلوله، زدوخورد و تزریق مواد مخدر به عنوان عوامل مرگ مغزی در ایالات متحده به حساب می‌آیند؛ در نتیجه اعضای پیوندی سالم و پاک نبودند و قابلیت اهدای پایینی داشتند. این درحالی است که ما متاسفانه جوان ۱۸ – ۱۹ ساله را در اثر تصادف رانندگی از دست می‌دهیم؛ افرادی که مشکلی ندارند و اعضای سالمی دارند. متاسفانه بسیاری از افرادی که دچار مرگ مغزی می‌شوند و باز هم متاسفانه به دلیل عدم فرهنگسازی صحیح و عدم اطلاع از مرگ مغزی، اغلب این بیماران اعضای خود را به زیر خاک می‌برند.

نجفی‌زاده ادامه داد: اگرچه میزان آمار مرگ مغزی کشور بسیار ناراحت‌کننده‌ است اما باید بگوییم بسیار حیف است که یک فرد که دچار مرگ مغزی شده و  اعضای سالم دارد، اعضایش به خاک سپرده شود؛ این در حالی است که اعضای سالم یک فرد دچار مرگ‌مغزی می‌تواند نجات‌بخش زندگی دیگران باشد.

مرگ روزانه ۱۰ بیمار ایرانی نیازمند عضو پیوندی

وی درباره لیست انتظار پیوند در کشور به ایسنا، گفت: بررسی‌ها در پیش از دوران کرونا حاکی از آن است که روزانه ۷ تا ۱۰ بیمار نیازمند عضو در کشور که در لیست انتظار پیوند قرار دارند، به دلیل نرسیدن عضو پیوندی فوت می‌کنند. این آمار در ایالات متحده با توجه به اینکه جمعیت آنجا حدود ۴ برابر جمعیت کشور است به طوری است که مرگ روزانه ۲۲ بیمار نیازمند پیوند را تجربه می‌کنند و این درحالیست که مرگ مغزی مناسب اهدای عضو در ایالات‌متحده وجود ندارد.  

نجفی‌زاده درباره ضرورت پیوند عضو برای بیماران نیازمند گفت: اگر در نظر داریم برای بیماران نیازمند پیوند کاری انجام‌ دهیم باید هرچه سریع‌تر اقدام کنیم، چرا که هر دو سه ساعتی که می‌گذرد یک نفر از بیماران نیازمند پیوند را از دست‌می‌دهیم.  

مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان با اشاره به آمار فوت روزانه ۷ تا ۱۰ بیمار نیازمند عضو در کشور گفت: در مجموع سالانه حدود ۳ هزار بیمار نیازمند پیوند عضو به دلیل نرسیدن عضو پیوندی جان خود را از دست می‌دهند. این در حالی است که سالانه حدود ۴ هزار مرگ‌مغزی با اعضای سالم داریم اما فقط حدود یک‌هزار نفر از این تعداد اهدای عضو انجام می‌دهند.  

۸عضو قابل اهدا از هر مرگ مغزی

وی با بیان اینکه هر مرگ مغزی، هشت عضو قابل اهدا دارد، افزود: فرض کنیم خانواده فرد مرگ‌مغزی شده نسبت به اهدای اعضا دیر رضایت داده و سموم مغز باعث شده که اعضا کیفیت را از دست دهند و دیگر قابل اهدا نباشد؛ در چنینی شرایطی، فقط سه تا چهار عضو قابل اهدا است. از میان افراد مرگ مغزی در کشور اگر سالانه حداقل ۲هزار خانواده به اهدای عضو رضایت‌دهند و حداقل سه عضو قابل اهدا نیز داشته باشند، می‌توان تعداد بسیاری از بیماران نیازمند عضو را نجات داد. این درحالیست که سالانه حدود ۶ تا ۸هزار عضو سالم انسانی قابل اهدا از بیماران مرگز مغزی زیر خاک می‌رود. در حالی که در طرف مقابل سه هزار نفر در سال به دلیل نرسیدن عضو پیوندی جان خود را از دست می‌دهند.  عقل سلیم می‌گوید هر کشوری از سرمایه خود استفاده کند و بیماران نیازمند را پیوند کند.

محرومیت از امکانات پیوند مناسب در اکثر نقاط جهان

نجفی‌زاده با بیان اینکه عضو هیات‌مدیره «انجمن بین‌المللی اهدای عضو» هستم، ادامه داد: انجمن بین‌المللی اهدای عضو در کانادا مستقر است و مسوول گروه ارتقاء اهدای عضو در دنیا هستم. متاسفانه مشکل اهدای عضو توسط خانواده افراد مرگ مغزی در اغلب نقاط دنیا وجود دارد. پیش از کرونا، افت اهدای عضو پیوندی در دنیا وجود نداشت و به همین دلیل سال ۲۰۱۹ به عنوان یک مرجع برای ارزیابی اهدای پیوند در نظر گرفته می‌شود.   جمعیت سال ۲۰۱۹ دنیا معادل ۷.۵ میلیارد نفر بود که از این تعداد، فقط ۵۰۰ میلیون نفر از امکانات اهدا و پیوند کافی برخوردار هستند. به عبارت دیگر می‌توان گفت ۷ میلیارد نفر از امکانات کافی برخوردار نیستند. حدود یک و نیم میلیارد نفر از مردم جهان نیز مانند اکثر کشورهای آفریقایی، امکانات پیوند ندارند.  

عضو هیات‌مدیره انجمن بین‌المللی اهدای عضو افزود: اگرچه ۵.۵ میلیارد نفر از ساکنان کره زمین از امکانات پیوند عضو برخوردار هستند اما میزان اهدای عضو بسیار پایین است. تمام تلاش‌ها باید به نحوی باشد که تمام کشورهای دنیا از سرمایه ملی خود استفاده کنند.    

ضرورت ایجاد فرهنگسازی در زمینه اهدای عضو

وی با بیان اینکه متاسفانه مرگ مغزی یک پدیده تکرارشونده است، افزود: پرسش «چرا ۲ هزار نفر از افراد مرگ مغزی، اهدای عضو انجام نمی‌دهند؟» را مطرح می‌کنم. در پاسخ به این پرسش باید گفت مهم‌ترین مانع، مانع فرهنگی است و مساله دوم، مساله فعالیت واحدهای فراهم‌آوری اعضا است.

مرگ مغزی چیست؟

مسوول گروه ارتقاء اهدای عضو انجمن بین‌المللی اهدای عضو درباره فرهنگسازی اهدای عضو گفت: اهدای عضو با رضایت خانواده یک فرد مرگ مغزی انجام می‌شود؛ منظور از مرگ مغزی این است که خانواده باید درباره مرگ مغزی اطلاع کامل داشته باشند.  خانواده مرگ مغزی نمی‌داند که می‌تواند فرد مرده‌ای وجود داشته باشد که قلب او به واسطه دستگاه‌ها و مراقبت‌های بسیار شدید برای چند روز تپش کند. شرایطی را در نظر بگیرید که عضو یک خانواده دچار مرگ مغزی شده و در لحظه حادثه باید مرگ مغزی را برای آنها توضیح دهیم. به طور قطع در چنین شرایطی نمی‌تواند این موضوع را باور کند. پیش از وقوع حادثه، مردم باید با مرگ مغزی و اهدای عضو آشنا باشند و آشنایی مردم در گرو فرهنگ‌سازی است.  

وی با بیان اینکه مردم با «مرگ مغزی» آشنا نیستند، اظهار کرد: مردم باید بدانند مرگ مغزی یعنی مرده‌ای که قلبش می‌زند؛ ۹۹ درصد افراد به علت ایست قلبی فوت می‌کنند و  فقط یک درصد افراد با مرگ مغزی جان خود را از دست می‌دهند؛ مرگ مغزی در جامعه کمتر دیده می‌شود؛ منظور این است یک فرد مرگ مغزی باید در آی سی یو باشد و تنفس مصنوعی با دستگاه برقرار است؛ به همین دلیل مردم یک فرد مرگ مغزی را در جامعه ندیده‌اند. این در حالی است که ایست قلبی را دیده‌اند و با آن آشنا هستند؛ با توجه به این شرایط می‌توان گفت مردم، مرگ مغزی را معمولا نمی‌شناسند. بنابراین با توجه به میزان آگاهی مردم نسبت به مرگ مغزی باید فرهنگسازی صورت گیرد.  

نجفی‌زاده درباره فرهنگ‌سازی در جامعه گفت: پرسش «مسئول فرهنگسازی در زمینه مرگ مغزی و اهدای عضو چه کسانی هستند؟ آیا پزشکان باید فرهنگ‌سازی کنند؟» را مطرح می‌کنم. پزشک، ارگان فرهنگ‌ساز نیست؛ ارگان‌های فرهنگ‌ساز نقش اساسی دارند و می‌دانند مساله علمی را چگونه برای مردم تشریح کنند که قابل درک باشد. فرهنگ‌سازی باید به نحوی باشد که اطلاعات غلط در اختیار مردم قرار نگیرد؛ به طور مثال در یک سریال یا فیلم تلویزیونی عنوان می‌شود که یک مرگ مغزی، زنده شده است! با ارایه این اطلاعات نادرست تمام فرهنگ‌سازی‌های صورت گرفته زیر سوال می‌رود؛ چرا که بازگشت به زندگی برای فرد مرگ مغزی به هیچ وجه وجود ندارد.  

مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان با بیان اینکه بسیاری از کشورهای غربی در زمینه اهدای عضو به خوبی عمل کرده‌اند، افزود: به عنوان مثال اسپانیا در زمینه اهدای عضو به خوبی عمل کرده است؛ همانطور که بسیاری از مردم این کشور نسبت به فوتبال آگاهی دارند، نسبت به عمل پیوند عضو نیز آگاه هستند.  

روند تایید مرگ مغزی

ارائه اطلاعات غلط از مرگ مغزی، جنایت است

عضو هیات‌مدیره انجمن بین‌المللی اهدای عضو درباره روند صدور تاییدیه مرگ مغزی گفت: چهار نفر متخصص و متخصص پزشک قانونی باید مرگ مغزی را تایید کنند. اطلاعاتی که درباره مرگ مغزی در اختیار مردم قرار می‌گیرد باید درست باشد؛ کسانی که اطلاعات غلط در اختیار مردم قرار می‌دهند، جنایتکار به حساب می‌آیند؛ چرا که بیمارانی در لیست انتظار پیوند قرار دارند و چشم به راه تماس از واحد پیوند و بازگشت به زندگی هستند و حتی برخی از این بیماران از زمانی که در لیست انتظار پیوند قرار می‌گیرند از خانه بیرون نمی‌روند تا تماسی را از دست ندهند. بیماران، چشم انتظار نشسته‌اند و توانایی آنها روز به روز در حال کاهش است؛ این در حالی است که از  طرف دیگر اطلاعات غلط به مردم داده می‌شود.

مرگ مغزی مانند سرطان است

نجفی‌زاده ادامه داد: کارهای فرهنگی باید با دقت انجام شود؛  کلمه مرگ مغزی مانند سرطان است؛ منظور این است هنگامی که به یک نفر اشتباهی بگویند سرطان دارد، نابود می‌شود. تاییدکننده‌های مرگ مغزی از طرف وزیر بهداشت حکم دارند و افراد دوره دیده هستند؛ آنها از نظر دانشی و اعتقادی و موارد دیگر کنترل شده‌اند. ما با اغلب افرادی که در تلویزیون حضور می‌یابند و می‌گویند مرگ مغزی بودم و زنده شدم، تماس می‌گیریم و ماجرا را جویا می‌شویم. آنها اظهار می‌کنند که آنجا به خانواده‌ام گفته‌اند «ممکن است» مرگ مغزی شده باشم؛ این موارد اطلاعات نادرستی است که از تریبون‌های عمومی داده می‌شود و این درحالیست که تاییدیه مرگ مغزی از سوی پنج متخصص صورت می‌گیرد و امکان بازگشت وی نیز به هیچ وجه وجود ندارد.

اهدای عضو تنها با رضایت خانواده

وی درباره اهدای عضو در صورتی که فرد کارت اهدای عضو داشته باشد نیز به ایسنا گفت: اگر فرد مرگ مغزی شده حتی خودش درخواست اهدای اعضا داده باشد، این به معنی اهدای عضو نیست؛ اهدای عضو با رضایت خانواده انجام می‌شود. پس از اینکه مرگ مغزی اعلام شد، تیم متخصصان برای تایید مرگ مغزی می‌آیند. اگر خانواده برای اهدای عضو رضایت نداشته باشد به آنها اعلام می‌کنیم که هیچ الزامی برای اهدا وجود ندارد؛ در چنین شرایطی آنها مطمئن می‌شوند که آیا بیمار آنها توانایی بازگشت به زندگی را دارد یا ندارد و سپس برای اهدای عضو تصمیم می‌گیرند.  

مرگ مغزی هیچ شانسی برای بازگشت به زندگی ندارد

عضو هیات‌مدیره انجمن بین‌المللی اهدای عضو با بیان اینکه یک فرد مرگ‌ مغزی شده به هیچ وجه به زندگی باز نمی‌گردد، افزود: بازگشت فرد مرگ مغزی به زندگی حتی یک در میلیارد هم وجود ندارد. خون‌رسانی سلول‌های مغزی به دلیل ورم مغز در مرگ مغزی مختل می‌شود و هیچ خونی به جمجمه وارد نمی‌شود. اگر موارد مشکوکی وجود داشته باشد هم اسکن هسته‌ای انجام می‌شود؛ چرا که آزمایشات دیگر نمی‌تواند مرگ مغزی را به صورت قطعی اعلام کنند. در مرگ مغزی، خون‌رسانی داخل مغز به طور کامل متوقف می‌شود؛ به همین دلیل، پس از مدتی  مغز متلاشی می‌شود؛ سلول‌های مغزی می‌میرند و سه روز بعد از مرگ مغزی در صورتی که مغز باز شود، مغزی دیده نمی‌شود و یک عضو متلاشی متعفن دیده می‌شود.

مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان با تاکید چند باره بر اینکه اینکه یک فرد مرگ مغزی به هیچ وجه به دنیا بازنمی‌گردد، افزود: افرادی که به زندگی بازگشته‌اند در کما بوده‌اند؛ افرادی که در کمای عمیق هستند مانند مرگ مغزی ممکن است زیر دستگاه تنفس مصنوعی باشند. کما با مرگ مغزی متفاوت است؛ مغز در کما وجود دارد اما کار نمی‌کند اما مغز در مرگ مغزی از بین می‌رود و امکان بازگشت به زندگی وجود ندارد.  

تصویب اصطلاح مرگ مغزی در سال ۱۹۶۴

نجفی‌زاده با بیان اینکه دانشگاه هاروارد اصطلاح مرگ مغزی را در سال ۱۹۶۴ تصویب کرد، خاطرنشان کرد: یک مورد از مرگ مغزی در جهان وجود ندارد که به زندگی بازگشته باشد؛ مواردی که به زندگی بازگشته‌اند کمای عمیق بوده است.   

وی با بیان اینکه انجکن اهدای عضو ایرانیان در سال ۱۳۹۴ تاسیس شد، خاطرنشان کرد: ب دلیل اینکه بسیاری از کارها در بدنه دولت نمی‌گنجد، تیم‌های آموزش عضو ایجاد کردیم. این تیم‌های آموزشی در قالب تیم ۹ نفره به شهرهای ایران سفر می‌کردند و برای بیمارستان‌های سایر استان‌های ایران بسته آموزشی ارائه می‌دادیم به نحوی که یک تا ۳ نفر ار اعضای یک بیمارستان تحت آموزش قرار می‌گرفتند. با توجه به آموزش‌های انجام شده می‌توان گفت یک کوردینیتور در هر بیمارستان داریم که تشخیص، معاینات و مراقبت‌های لازم را انجام می‌دهیم.  

نجفی‌زاده درباره راه‌اندازی انجمن اهدای عضو ایرانیان گفت: سامانه ثبت اطلاعات فراهم اعضا  در وزارت بهداشت وجود نداشت؛ ایجاد این سامانه هزینه‌بر و زمان‌بر بود. به دلیل اینکه سامانه ثبت اطلاعات فراهم اعضا  وجود نداشت، نمی‌توانستیم در زمینه اهدای اعضا فرهنگسازی کنیم؛ به همین دلیل درباره  راه‌اندازی انجمن تصمیم گرفتیم که در کنار وزارت بهداشت برای فرهنگ‌سازی اهدای عضو قرار بگیریم. توانستیم با متخصصان زبده اهدا و پیوند کشور و هنرمندان بزرگ، انجمن اهای عضو را ایجاد کنیم. انجمن اهدای عضو ایرانیان، کمیته‌های مختلف دارد و در هر کدام از این کمیته‌ها افراد صاحب نام آن رشته حضور دارند؛ به طور مثال، استاد کیوان ساکت و آقایان علیرضا عصار و روزبه بمانی در کمیته موسیقی و آقای ایرج راد در کمیته تئاتر حضور دارند. ۳۰ کمیته داریم که برخی علمی و برخی فرهنگی هستند؛ این کمیته‌ها هر ۲ ماه یکبار برگزار می‌شوند و در زمینه فرهنگ‌سازی تصمیم می‌گیرند.  

قدردان خانواده‌های اهداکننده باشیم

وی با بیان اینکه تمام تلاش انجمن اهدای عضو ایرانیان این است که به شدت فرهنگ‌سازی کند، افزود: علاوه بر فرهنگسازی در نظر داریم که در زمینه اهدای عضو آموزش دهیم. منظور از آموزش این است که چگونه با خانواده یک فرد مرگ مغزی برخورد و حمایت کنیم.  کسی که پشت پورشه نشسته است معمولا مرگ مغزی نمی‌شود اما احتمال مرگ مغزی در موتورسواران، عابران پیاده و برخی ماشین‌هایی که ایمنی مناسبی ندارند، بیشتر است. حدود ۶۴ درصد کسانی که مرگ مغزی می‌شوند نان آور خانواده بوده‌اند؛ سرنوشت خانواده که زیر خط فقر است و نان‌آور خود را از دست می‌دهد چه می‌شود؟ یکی از اهداف انجمن اهدای عضو ایرانیان این است که از خانواده‌های زیر خط فقر که سرپرست خود را از دست داده‌اند، حمایت کند. حمایت به معنای حمایت مادی نیست بلکه به معنای آموزش ماهیگیری است. به طور مثال، خانمی در کردستان دارای استعداد خیاطی بود که با کمک یک خیر توانستیم خیاطی را به او آمزوش دهیم که بتواند زندگی خود را سپری کند. ما در انجمن اهدای عضو تمام تلاش خود را می‌کنیم که چنین خانواده‌هایی به ثبات برسند و بتوانند به زندگی خود ادامه دهند.  

مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان ادامه داد: تمام افراد جامعه باید بدانند خانواده‌های اهداکننده عضو با تصمیم به موقع خود کار مهمی انجام داده‌اند و جامعه مدیون آنها است. هدف‌مان از جشن نفس این است که به خانواده‌های اهداکننده بگوییم جامعه می‌داند چه کار مهمی انجام دادیده‌اید. می‌توانیم پویش‌های «مدال فرشتگان ماندگار» یا «مدال جانبخشان» را با حمایت اسپانسرها برگزار کنیم و مدال بر گردن این خانواده‌ها بیندازدیم اما هدف انجمن اهدای عضو این است که جامعه این کار را انجام دهد. به طور مثال، دانش‌آموزان یک مدرسه‌ پول جمع کرده بودند و ۴۰ مدال برای خانواده‌های اهداکننده خریده بودند؛ این حرکت بیانگر این است که مردم نسبت به کار بزرگ خانواده‌های اهداکننده آشنا هستند.

نجفی‌زاده با بیان اینکه در انجمن اهدای عضو ایرانیان تفاهم‌نامه‌ای با صدا و سیما منعقد کرده‌ایم، افزود: این تفاهم‌نامه با هدف ارائه تذکر به برنامه‌های صدا و سیما است.  اگر برنامه‌ای مشکلی داشته باشد به صداوسیما تذکر می‌دهیم؛ چرا که نمی‌خواهیم اطلاعات غلط در اختیار مردم قرار گیرد. آقای فرهاد توحیدی، سرپرستی گروه فیلمنامه نویسی انجمن اهدای عضو ایرانیان را برعهده دارد و کارگاه‌هایی برای فیلم‌نامه نویسان برگزار کرده است و آنها را توجیه کرده‌اند. همچنین آقایان پرویز پرستویی و خانم ثریا قاسمی، آقای سیامک انصاری عضو رسمی هیات امنای انجمن هستند. هدف ما آن بوده که هنرمندان با کار فرهنگی بتوانند جامعه را در مسیر اهدای عضو هدایت کنند.

ارتباط با وزارت ارشاد؛ گاهی دور گاهی نزدیک

مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان با بیان اینکه روابط انجمن اهدای عضو با وزارت ارشاد گاهی خیلی نزدیک و گاهی خیلی دور است، اظهار کرد: زمانی آقای علیرضا سجادپور دستور داد هر فیلم‌نامه‌ای با موضوع اهدای عضو  به ارشاد ارجاع شود و در وهله نخست به انجمن اهدای عضو ارجاع شود و در صورت تایید، می‌تواند پروانه ساخت دریافت کند. در آن زمان تمام فیلم‌ها با موضوع اهدای عضو از این اسکرین می‌گذشت و این باعث شده بود که خطا وجود نداشته باشد. حتی یک فیلم در شبکه نمایش خانگی پخش شد که به وضوح می‌گفت یک مرگ مغزی به زندگی بازگشته است که پس از اعتراض ما تمام نسخه‌های این فیلم جمع‌آوری شد.

عضو هیات‌مدیره انجمن بین‌المللی اهدای عضو با بیان اینکه با چندین نفر از مسئولان کنونی وزارت ارشاد نیز جلساتی برگزار کرده‌ایم، افزود: همه قول مساعد می‌دهند اما وقتی دستوری روی آن نباشد، مشاوره‌ای هم گرفته نمی‌شود؛ به نحوی که یک فیلم می‌سازند که تخصیص کبد در بوفه بیمارستان انجام می‌شود!. وقتی به تهیه‌کننده این اثر اعتراض می‌کنیم در پاسخ می‌گوید مگر اطلاعیه‌های روی دیوار را نمی‌بینید!. سازندگان این اثر تلویزیونی تحقیق نکرده‌اند که اطلاعیه‌های روی دیوار برای کلیه از زنده است و متوجه نیستند که قضیه یک آدم زنده است که می‌تواند به بیمارستان برود و کلیه خود را اهدا کند اما مرگ مغزی، قضیه یک بیمار است  که در آی سی یو حضور دارد و برای جامعه است. علائم حیاتی مرگ مغزی ناپایدار است و این امکان وجود ندارد که فرد به راحتی یک عضو را بردارد. تخصیص عضو بر عهده وزارت بهداشت است و تمام مراکز پیوند دارای لیست هستند؛ یکی از پزشکان پیوند عضو در تعریف خاطره‌ای عنوان می‌کرد که هنگامی که بیماری متوجه شده امکان اهدای عضو در خارج از نوبت وجود ندارد به پزشک گفته مگر سریال «حلقه سبز» را ندیده‌ای؟ بر همین اساس تاکید داریم تمام فیلم‌هایی که درباره اهدای عضو است قبل از پخش بررسی شوند که اطلاعات غلط و اشتباه در اختیار مردم قرار نگیرد.  

ماجرای کارت اهدای عضو

نجفی‌زاده با بیان اینکه کارت اهدای عضو، خواسته قلبی است که فرد اعلام می‌کند بعد از مرگش اعضایش اهدا شود و زیر خاک نرود، گفت: اگر این موضوع به صورت شفاهی به خانواده اعلام شود نیز کافی است. اعلام نظر مبنی بر اهدای عضو فقط یک اعلام نظر فرد به اطرافیان است و  تصمیم مبنی بر اهدای عضو بر عهده خانواده است. کارت اهدای عضو می‌تواند نقش کمک‌کننده برای تصمیم خانواده باشد. اگر  خانواده‌ای موافق اهدای عضو نباشد، اهدا کنسل می‌شود. باز هم تاکید می‌کنم که مرگ مغزی مُرده‌ای است که قلبش می‌زند اگر اعضایش اهدا نشود به زیر خاک می‌رود.  

وی درباره روند صدور کارت اهدای عضو نیز به ایسنا گفت: افراد می‌توانند با مراجعه به سایت انجمن اهدای عضو ایرانیان درخواست خود مبنی بر دریافت کارت اهدای عضو را ثبت‌ کنند و کارت طی چند دقیقه برای آنها صادر می‌شود. همچنین ارسال کد ملی به شماره ۳۴۳۲ از دیگر روش‌های دریافت کارت اهدای عضو است. همچنین این امکان را فراهم کرده‌ایم که افراد ویدیویی از خود ضبط کنند و آخرین حرف خود را با خانواده‌های خود مطرح کنند.  اگر خدای ناکرده یک فرد دچار مرگ مغزی شد آن ویدیو را به خانواده نشان ‌می‌دهیم که با خواسته عزیزش آشنا شود.

مدیرعامل انجمن اهدای عضو ایرانیان با بیان اینکه از تمام افراد جامعه می‌خواهم کارت اهدای عضو بگیرند، افزود: همه ما کارت اهدای عضو بگیریم و حداقل نظرمان را به اطرافیان‌مان بگوییم که در زمان بروز حادثه خانواده مستاصل نشود. اگر خانواده از خواسته قلبی عزیزش مطمئن نباشد، طبق مطالعات انجام شده در ۴۸ درصد مواقع برای اهدا راضی می‌شود اما اگر بداند نزدیک ۱۰۰ درصد می‌شود.  

هر مرگ مغزی، جان چند نفر را می‌تواند نجات دهد؟

عضو هیات‌مدیره انجمن بین‌المللی اهدای عضو گفت: امیدوارم که کسی مرگ مغزی نشود ولی اگر فردی هم مرگ مغزی شد اعضای ارزشمند و سالم را با خود زیر خاک نبرد. امیدوارم هیچ بیمار نیازمند عضو، به دلیل نرسیدن عضو پیوندی از دنیا نرود. بدن،  هشت عضو حیاتی یعنی  قلب، دو ریه، دو کلیه، کبد، روده و لوزالمعده و ۵۳ بافت دارد. استخوان‌های مختلف، تاندون، پوست دریچه قلب و قرنیه نیز اهدا می‌شوند که می‌تواند افراد را از نقص عضو نجات دهد.

وی در بخش پایانی صحبت‌هایش به ایسنا تاکید می‌کند: ۶۱ عدد مقدسی است که شامل هشت عضو و ۵۳ نسج است که یک بیمار مرگ مغزی می‌تواند اهدا کند و از مرگ یا نقص عضو چند بیمار نیازمند عضو جلوگیری کند. این درحالیست که اگر خانواده بیمار مرگ مغزی به سرعت تصمیم نگیرد، اعضای قابل اهدا تعدادش کمتر می‌شود و کیفیت اعضا نیز پایین می‌آید.