چای یکی از نوشیدنی‌های مورد علاقه ما ایرانی‌هاست که همراه آن از گیاهان و ادویه جات خاصی نظیر هل، زنجبیل، دارچین و آلبالو استفاده می‌کنیم. اما آیا این ادویه جاتی که در اصطلاح به آن‌ها مصلح‌های چای می‌گویند، خواص درمانی دارند یا صرفا باعث تغییر طعم چای می‌شوند.

در این مطلب به منظور پی بردن به خواص درمانی مصلح‌ها یا جاشنی‌های چای، فواید و مضرات آن‌ها و اینکه چقدر باید از آن‌ها در چای استفاده کنیم و آیا افراط در مصرف این چاشنی‌ها می‌تواند برای سلامت مضر باشد یا خیر، گفت و گویی با دکتر کوروش جعفریان متخصص تغذیه انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.

درباره مصلح‌های چای یا چاشنی‌های چای خلاصه توضیح می‌دهید؟ آیا این‌ها فوایدی برای سلامتی نیز دارند؟

مصلح‌های چای حالتی از functional food دارند یعنی چاشنی‌های فراسودمند هستند. بعضی از این‌ها در پائین آوردن موءثرند. التهاب بدن را کم می‌کنند مانند زنجبیل، پونه کوهی، برخی از آن‌ها چند کارکرد دارند، مثلا گیاهی مانند زنجبیل فشار خون را هم پائین می‌آورد.

برخی از این مصلح‌ها یا چاشنی‌های همراه چای مانند دارچین می‌توانند در کنترل قند خون به ما کمک کنند. برخی از این‌ها نیز مانند هل می‌توانند در کاهش التهاب بدن و کنترل فشار خون به ما کمک کنند. چای ترش که معمولا با آلبالو همراه است نیز در کم کردن التهاب‌ها به ویژه التهاب‌های مجاری ادراری موءثر است.

مهمترین نقش این ترکیبات یا مصلح‌های چای چیست؟

بیشترین نقشی که این ترکیبات دارند، نقش‌های آنتی اکسیدانی است. این جاشنی‌ها رادیکال‌های ازاد بدن ما را مهار می‌کنند و کاهش می‌دهند. از طرفی نیز می‌توانند ضد التهاب باشند. برخی از آن‌ها ضد سرطان هم هستند.

آیا خطر فساد یا آلوده شدن در این چاشنی‌ها وجود دارد؟

نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که یک آیا این ترکیبات بالذات آلوده شده‌اند یا خیر. برخی اوقات فردی ادویه یا گیاهی را به مدت ۵ سال در جایی غیر استاندارد نگهداری می‌کند.

به ویژه در مورد خرید این چاشنی‌ها یا مصلح‌های چای زمانی که به صورت فله به فروش می‌رود نیز باید احتیاط کرد. در واقع گاهی اوقات ضرر این‌ها بیش از سودشان است. به دلیل اینکه در زمان نگهداری این گیاهان و ادویه‌ها استانداردهای لازم رعایت نشده است.

افراط در مصرف این مصلح‌ها خطرناک است؟

یک بحث دیگری که در این بین مطرح است، دوز است، ما استاندارد دوز برای ادویه‌ جات نداریم. که عنوان مثال تجویز کنیم که فردی باید ۱۰۰ گرم یا ۳۰ گرم از فلان ادویه یا گیاه بخورد. در نتیجه زمانی که مثلا می‌گوئیم هل خوب است، ممکن است برخی افراد تصور کنند که چون خوب است می‌توانند هرچه خواستند از آن بخورند یا به همراه چای مصرف کنند.

به عنوان مثال میخک ضد التهاب است و من به شما می‌گویم خوب است، اما اگر شما در مصرف میخک افراط کنید، امکان دارد در شما آلرژی ایجاد کند یا کبد را تحت فشار قرار دهد. باید حواس‌مان به این نکته باشد که مصرف بی رویه از این ادویه‌ها و گیاهان به ضد خود تبدیل می‌شود.

آیا چاشنی‌های چای آلرژی ایجاد می‌کنند؟

نکته دیگری که در مصرف این ادویه‌جات باید به آن توجه کرد، بحث آلرژی است. اگر فردی به یکی از این ادویه‌ها، گیاهان یا مصلح‌های همراه چای آلرژی دارد، طبیعتا نباید آن‌ها را مصرف کند.

در مجموع باید گفت اگرچه همه این‌ها گیاهی هستند اما استفاده بیش از حد از آن‌ها همانطور که گفتیم می‌تواند به بدن ضرر برساند اما اگر متناسب از آن‌ها استفاده شود، می‌تواند برای فرد استفاده کننده سودمند باشد.

اکنون مطالعات به این سمت می‌رود که چگونه می‌توانیم ترکیبات گیاهی را همراه با چای نوشیدنی‌ها و غذا استفاده کنیم. ترکیباتی از این دست اگر بهینه و به جا مصرف شوند قطعا منافع خیلی خوبی خواهند داشت.