جام جم/ از آنجا که در ماه خرداد و فصل امتحانات پایان سال دانش‌آموزان به سر می‌بریم، ترس از مواجهه با کارنامه ضعیف فرزندان از دغدغه‌های پررنگ والدین شده است، البته فقط برخی والدین! چرا؟ چون واکنش‌ها در هر خانواده متفاوت است. برخی این اضطراب را به فرزند منتقل می‌کنند، بعضی سر او فریاد می‌کشند و... به همین بهانه رفتیم سراغ دکتر نرگس پاشا، روان‌شناس و درمانگر کودکان و نوجوانان تا ببینیم در مقابل کارنامه ضعیف بچه‌ها چه باید کرد و رفتار پدرومادرها باید چگونه باشد. مهم‌تر از همه این‌که بدانیم واقعا نمره بچه‌ها چقدر اهمیت دارد.
 

 چطور والدین می‌توانند بر نمرات فرزندان‌شان تاثیر بگذارند؟
با انجام چند نکته ساده اما مهم می‌توان از فشاری که در نتیجه گرفتن کارنامه تحصیلی بر‌فرزندان و به‌ویژه والدین است، کم کنیم. نکته مهم این است که والدین بدانند نمرات صرفا بر‌برهه‌ای از زندگی فرزند تاثیر می‌گذارند و هرچند مهم هستند اما مهم‌ترین چیز این است که والدین بتوانند فرزندان‌شان را در یک رابطه امن بزرگ کنند و به آنها مهارت‌های زندگی بیاموزند.
 پس نمره مهم است اما داشتن شخصیت سالم مهم‌تر. 
 قطعا. اگر فرزندان‌مان شخصیت سالمی داشته و مهارت‌های زندگی را یاد گرفته باشند، در موقعیت‌های مختلف اجتماعی می‌توانند به اصطلاح گلیم خودشان را از آب بیرون بکشند، راه موفقیت را پیداکنند و به آن نتیجه و سرانجام و خوشبختی که ما می‌خواهیم، برسند. پس این مهم است که ما روی روابط با فرزندان‌مان کار کنیم تا بتوانند در محیط مدرسه و هر محیط دیگر به مهارت‌های زندگی دست پیدا کنند. والد باید در درجه اول الگوی خوبی باشد، سپس روابط خوب و موثری داشته باشد تا فرزندان با آموزش‌هایی که دیده‌اند بتوانند آنها را در جامعه تعمیم بدهند و به آن چیزی که دلخواه‌شان است برسند. قطعا ما جز خوشبختی و موفقیت فرزندمان نمی‌خواهیم، پس بهتر است زمینه را فراهم کنیم، شخصیت سالمی به آنها بدهیم، ارتباط سالم و مهارت زندگی را به آنها آموزش دهیم تا خودشان بتوانند مسیرشان را پیدا کنند.
 چگونه والدین می‌توانند فرزندشان را از اضطراب کارنامه درسی نجات دهند؟
اولین کار این است که ویژگی‌های مثبت فرزند را ببینیم و به او یادآور شویم. مثلا در آن کارنامه ابتدا از نمرات خوبی که گرفته، ابراز خرسندی کنیم. دومین کار این است در درس‌هایی که نمرات کمتری گرفته به یاد بیاوریم چقدر او برای موفق شدن در آن درس تلاش کرده است. سوم این‌که با او همراهی کنیم تا برای مشکلش راه‌حل پیدا کند. چهارمین کار هم این است که نشان دهیم فرزندمان برای‌مان مهم است و در مساله‌ای که پیش آمده، تنها نیست و کمک و حمایت والدین را همراه خودش دارد.
  خود والدین چطور بر ترس‌شان از نتیجه امتحان و نمرات غلبه کنند؟
وقتی ما نگران وضعیت درسی فرزندمان می‌شویم اکثرا جملات و رفتارهای خاصی را از خودمان بروز می‌دهیم؛ مثلا جمله کنکور داری، تنبلی نکن، موبایل را کنار بگذار و امسال سال مهمی است. نتیجه این جمله می‌شود استرس و نگرانی که به فرزندمان وارد می‌کنیم و او در ذهنش فکر می‌کند اگر امسال را از دست بدهد، کل زندگی‌اش از دست رفته است. بنابراین ایجاد حس ترس و تهدید و دستور دادن ممنوع! یا مثلا می‌گوییم فلانی هم با تو در همان مدرسه درس می‌خواند، چرا درسش از تو بهتر است. نتیجه‌اش این است که عزت نفس فرزندمان پایین بیاید و احساس خشمش نسبت به همکلاسی‌هایش برانگیخته شود. پس مقایسه کردن ممنوع! جمله بعدی این است که با این نحوه درس خواندن هیچی نمی‌شوی. 
فرزندمان بعد از شنیدن آن، احساس بی‌کفایتی و شرم پیدا و حس می‌کند به اندازه کافی خوب نیست. پس تحقیر کردن فرزندان ممنوع! به جای این کارها چه کار باید کنیم؟ درس خواندن و گرفتن نمرات خوب، از آن دسته مواردی است که برای بیشتر خانواده‌ها مهم است. انگار که پدر و مادرها نمرات درسی فرزندشان را معیار هوش و استعداد و برتری‌شان می‌دانند. لازم است والدین بدانند نمرات درسی پایین فرزندشان به معنی کم‌هوش بودن، بی‌استعداد بودن یا تنبلی فرزندشان نیست و واکنش آنها به عنوان والدین به‌شدت بر شکل‌گیری شخصیت فرزندشان و ذهنیت‌شان نسبت به درس و مدرسه تاثیر می‌گذارد. 
درس خواندن یا نخواندن و کسب نمرات پایین می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. مهم این است قبل از این‌که فرزندان‌مان را بابت نمرات پایین سرزنش کنیم بتوانیم علتش را بیابیم. علتش ممکن است این باشد که من والد بار روانی زیادی را به فرزند برای درس خواندن وارد می‌کنم.گمان می‌کنیم این کار باعث تقویت او می‌شود درصورتی که اثر مخرب دارد. ممکن است مسائل مختلفی مانع تمرکزش شده باشد، ممکن است فرزندمان دچار اختلال یادگیری یا نقص توجه شده باشد که نمی‌تواند درس بخواند، ممکن است والد شناخت کافی از فرزند نداشته باشد و انتظار بیش از حد از او دارد و دلایل دیگر.