سهشنبه 03 مهر 1403 - 01:48
چرا تعزیه به شعرش است؟
ایسنا/ محمد حسین ناصربخت، استاد دانشگاه و پژوهشگر تئاتر در کتاب «تاثیر ادبیات مکتوب بر مجالس شبیهخوانی»، مطالبی را درباره چرایی منظوم بودن تعزیه و استفاده از شعر شاعران کلاسیک در نسخ تعزیه توضیح داده است.
او در بخشی از کتاب خود درباره اشعار تعزیه عنوان کرده است:
«شعر تعزیه شعری است که مانند هر متن نمایشی دیگر و برخلاف آنچه در ادبیات و شعر غیر نمایشی رخ میدهد، تنها هنگامی به کمال دست خواهد یافت که به اجرا درآید و در واقع نگارش آن، نقطه شروعی برای شکلگیری یک اثر نمایشی است. پس برخلاف آنچه در عرصه ادبیات با آن رو به روییم، تنها متکی به خود نیست و به همین جهت است که چون تاثیر شعر کلاسیک را بر مجالس منظوم تعزیه بررسی میکنیم، درواقع به تاثیر این آثار بر شکلگیری تعزیه به مفهوم یک نمایش پرداختهایم که کاملا از جنسی دیگر و مستقل از ادبیات است...»
ناصربخت در بخش دیگری از این کتاب با اشاره به جایگاه والای شعر در فرهنگ ما آورده است:
«.... شعر در نزد ایرانیان از جایگاه والایی برخوردار است. به طوری که در تمامی جهان، این سرزمین و ملت ساکن در آن را با شاعرانش میشناسند؛ شاعرانی که تا پیش از پیدایش متون تعزیه طی قرون متمادی در سایر انواع شعر طبعآزمایی کرده، خلاقیت و تبحر خویش را در معرض مشاهده قرار داده و جهانیان را به تحسین واداشته بودند. پس بسیار طبیعی است که وقتی در چنین سرزمینی، نمایشی منظوم شکل میگیرد، متون آن از سایر تجارب و دستاوردهای این فرهنگ در زمینه شعر بیبهره نباشد و یکی از جلوههای این تاثیر، استفاده مستقیم و گسترده از اشعار شاعران شناختهشده در مجالس شبیهخوانی است. البته برای رفع هرگونه ابهامی در این زمینه لازم به ذکر است که این استفاده نسبت به کل مجالس بسیار اندک بوده و عمدتا به شکل بهره بردن از چند بیت و مصرع رخ مینماید و کلیت مجلس، سروده تعزیهسرا یا گاه تعزیهسرایان آشنا به هنر نمایش است.»
این پژوهشگر در بخش دیگری از این کتاب با عنوان «چرا تعزیه به شعر است؟» توضیح داد:
«متون مجالس تعزیه مانند تقریبا قریب به اتفاق نمایشنامههای کلاسیک که تا پایان قرن هیجدهم میلادی در اروپا به طبع رسیدهاند، متونی منظوماند که میتوان دلایل گوناگونی برای این زبان شاعرانه برشمرد اما بیشک مهمترین دلیل انتخاب این زبانِ شعری برای تعزیه، ماهیت این نمایش و حضور شخصیتهایی در مجالس شبیهخوانی است که الگوهای خیر و شر به شمار میآیند و نمیتوانند ـ یا بهتر است بگوییم با توجه به اعتقادات مردم تصور نمیشود که بتوانند ـ به زبان مردم عادی سخن بگویند و این زبان شعری، تذکاری دوباره است بر فاصله آنان با مخاطب و شاید این دلیل نیز که نظم بیشتر از نثر میتوانسته است در اذهان شنوندگان اثرگذار باشد. ضمن اینکه زبان شعر باعث ایجاد فاصله با رویداد در مخاطب میگردد که خود از ویژگیهای شاخص این نمایش آیینی است و علاوه بر اینها زبان آهنگین و دارای وزن در اجرای یک مراسم آیینی که اساس آن مبتنی بر تکرار و توالی است، کارایی بیشتری خواهد داشت و حال و هوایی مناسب آن به وجود خواهد آورد و همچنین با توجه به موسیقیایی بودن تعزیه که نتیجه برخاستن آن از دل آیینهای سوگواری ایرانیان است، زبان منظوم آن کاملا طبیعی به نظر میرسد.»
«البته بحث در این مورد به گونهای دیگر نیز میتواند مطرح باشد. چنانکه «رنه گنون» در مقالهای پیرامون «منطقالطیر» که آن را «زبان فرشتگان» مینامد، تمثیل این زبان را در الم انسانی زبانی آهنگین میداند زیرا به زعم او «درواقع همه وسایل و اسبابی که برای برقراری ارتباط با حالات برتر به کار میآید، بر علم، وزن، آهنگ و ایقاع مبتنی است که کاربردهای عدیده دارد. از این رو بنا به روایتی اسلامی، حضرت آدم در بهشت روی زمین، به کلام منظوم سخن میگفت. یعنی زبان آهنگین.
که این با توجه به ویژگیهای تعزیه یکی از بهترین توجهیات برای زبان منظوم مجالس آن است. البته باتوجه به جهانبینی مردمی که تعزیه را پدید آوردند، تعزیهای که از وقایعی اساطیری سخن میراند.»
پربیننده ترین
-
عکس مسی درآمد؛ آخرین توپ طلا با آرایشگر ویژه!
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
10 جایزه 5 میلیون تومانی برای کاربران آخرین خبر (مهلت شرکت در مسابقه تا 9 آذر تمدید شد.)
-
آخرین وضعیت راهها در چهارمین روز از سال جدید؛ محور چالوس از شنبه دوباره بسته میشود
-
زنده؛ بیرانوند در یک قدمی استقلال
-
"دنا پلاس اتومات" بخریم یا "تارا اتومات؟"/ مقایسه اختصاصی "آخرینخودرو" از دو خودروی پرطرفدار
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (16)
-
5 نشانه ضعیف شدن ریه ها و بهترین روش تقویت آن چیست؟
-
لندکروزر یا ۲۰۶؟ / مقایسه جالب "آخرینخودرو" به بهانه سخنان جنجالی میرسلیم
-
سپ، برترین شرکت در خاورمیانه شد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (28)
-
ویدیو تست و بررسی فیدلیتی پرایم جدید در آخرین خودرو
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (14)
-
لحظه به لحظه با جدال پرسپولیس مقابل النصر
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (22)
-
یحیی مچ ساپینتو را خواباند / برد ارزشمند پرسپولیس در صدمین شهرآورد
-
چالش/ بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (19)
-
چالش/بازیکن داخل تصویر رو حدس بزن (11)
آخرین اخبار
-
روزبه چشمی بخشیده نمیشود
-
میثاقی: رای پرونده جنجالی بیرانوند به نفع پرسپولیس شد
-
گاریدو مثل ایرانیها نیست میخواهد در دربی پیروز باشد
-
درخواست جالب یک راننده تاکسی از لامین یامال
-
آنالیز استقلال و پرسپولیس پیش از شهرآورد پایتخت
-
زمان اعلام رای بیرانوند و پرسپولیس مشخص شد
-
همدانی: دلیل حواشی استقلال سوء مدیریت است
-
اکبرپور: چرا باید مشاور مدیرعامل کنفرانس برگزار کند؟
-
شمسایی: دو کارت زرد در مرحله حذفی به کارمان می آید
-
همه از گتوزو حساب میبردن، خود گتوزو از...
-
واکنش اکبرپور و جباری به تاکتیک تیم استقلال نکونام
-
شمسایی: بیندونیمه بازی با گواتمالا رو به تهدید آوردم
-
محمد صلاح بعدی مصر از آکادمی توتی در میآید!
-
۳ نفری که مسابقات جهانی کشتی را از سایه المپیک خارج میکنند!
-
جباری: گاریدو از نظر شخصیتی و فنی مربی پخته ای است
سایر اخبار مرتبط
نظرات
ثبت نظر
مهمترین اخبار
سیگنال دلاری به بورس رسید
دوشنبه 02 مهر 1403 - 22:20:00
در اولین حراج پاییزی سکه مرکز مبادله ربع صدر نشین شد
دوشنبه 02 مهر 1403 - 20:57:03
ردیابی افزایش قیمت شیر از تولید تا خانوار
دوشنبه 02 مهر 1403 - 22:10:00
روایت تجارت نیوز از تورم ۴۲ درصدی مسکن
دوشنبه 02 مهر 1403 - 21:45:00
ترکیه در صدر سفرهای هوایی ۵ ماه ابتدایی سال
دوشنبه 02 مهر 1403 - 21:15:00