خراسان/ یکی از پرتکرارترین سوالاتی که برای والدین ایجاد می‌شود این است که آیا شلوغ‌کاری‌های فرزندشان از سر بازیگوشی است یا ابتلا به بیش‌فعالی؛ از نشانه‌ها و انواع این اختلال گفتیم
کودکان بازیگوش و کنجکاو هستند و به دلیل هیجانات زیاد و رفتارهای تکانشی درگیر حواس پرتی می شوند که به اشتباه توسط برخی والدین معادل بیش فعالی در نظر گرفته می شود، اما ADHD در کودکان چیزی فراتر از این خصوصیات است. می‌توان جمله «از دیوار راست بالا می‌روند» را به درستی برای این کودکان به کار برد. آن‌ها شما را به راحتی می‌فرسایند، پیوسته در حال جنب‌و‌جوش و دست‌زدن به اشیا هستند و روی اسباب و اثاثیه منزل می‌پرند. قبل از این که لباس‌هایشان را به طور کامل بپوشند، از ساختمان بیرون می‌پرند. در مهد کودک هم قادر نیستند یک شعر یا داستان را تا آخر گوش دهند. برای این که بهتر با بیش‌فعالی آشنا شوید، در ادامه به انواع بیش‌فعالی و علایم هر کدام می‌پردازیم.
 تقسیم بیش فعالی به 3 دسته
اختلال بیش‌فعالی به سه نوع تقسیم می‌شود:

1- بیش‌فعالی بی‌توجهی؛
2- بیش‌فعالی تکانشی؛
3- نوع ترکیبی(بیش‌فعالی بی‌توجهی تکانشی).
اما این 3 دسته چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟ در ادامه با نشانه‌های هرکدام بیشتر آشنا خواهید شد.
1 بیش‌فعالی بی‌توجهی
ویژگی‌های کودک  مبتلا به این اختلال عبارتند از: اغلب به جزئیات توجه دقیق ندارد؛ معمولا در حفظ توجه در انجام تکالیف، فعالیت‌ها یا بازی مشکل دارد؛ معمولا به نظر می‌رسد وقتی مستقیم با او صحبت می‌شود، گوش نمی‌دهد؛ اغلب دستورالعمل‌ها را دنبال می‌کند ولی نمی‌تواند تکالیف درسی، وظایف مدرسه و کارهای عادی روزمره را کامل کند و به سرعت تمرکزش را از دست می‌دهد؛ معمولا از پرداختن به تکالیفی که به تلاش ذهنی مداوم نیاز دارند، اجتناب می‌کند و مایل به انجام دادن آن‌ها نیست، مثل تکالیف درسی؛ معمولا لوازم و ابزار لازم برای انجام تکالیف و فعالیت‌ها را گم می‌کند، مثل لوازم مدرسه، مداد، کتاب، کیف، کلید، دفترچه، عینک، تلفن و ... ؛ معمولا به وسیله محرک‌های متفرقه به راحتی حواسش پرت می‌شود و در فعالیت‌های روزمره فراموشکار است.
2 بیش‌فعالی تکانشی
نشانه‌های کودکانی که مبتلا به این نوع از اختلال بیش‌فعالی هستند، عبارت است از: دست‌ها و پاهای‌شان بی‌قرارند و در صندلی خود مدام حرکت می‌کنند به‌خصوص در موقعیت‌هایی که نشستن لازم است مثل کلاس درس، اغلب صندلی خود را ترک می‌کنند؛ در موقعیت‌های نامناسب می‌دوند یا از وسایل بالا می‌روند؛ نمی‌توانند ساکت و بدون سر و صدا بازی کنند یا به فعالیت‌های اوقات فراغت بپردازند؛ بیشتراوقات در حال تحرک و جنب‌و‌جوش هستند و طوری عمل می‌کنند که گویی موتوری آن ها را به حرکت وامی‌دارد؛ بیش از اندازه صحبت می‌کنند و قبل از این که سوالی کامل شده باشد، پاسخ می‌دهند؛ منتظر نوبت ماندن برایشان دشوار است؛ مزاحم دیگران می‌شوند، وسط گفت‌وگوها، بازی‌ها یا فعالیت‌ها می‌پرند و حتی ممکن است بدون اجازه از لوازم دیگران استفاده کنند.
3 بیش‌فعالی ترکیبی
عادی‌ترین و شایع‌ترین نوع بیش‌فعالی در کودکان، نوع ترکیبی آن است. این اصطلاح به کودکانی اطلاق می‌شود که رفتارهای ترکیبی از هر دو دسته علایم ذکر شده از اختلال بیش‌فعالی یعنی بی‌توجهی و تکانشی را با هم نشان می‌دهند. این کودکان پرتحرک و پرجنب‌وجوش بوده و همزمان مشکل توجه و تمرکز هم دارند. علایم این گروه از اختلال بیش‌فعالی به شکل دشواری در تمرکز، دشواری در کنترل رفتارهای ناگهانی و بیش از حد فعال بودن جلوه‌گر می‌شود. در واقع این نوع از انواع بیش‌فعالی زمانی شناسایی می‌شود که هم نشانه‌های کمبود توجه و هم نشانه‌های بیش‌فعالی و تکانشگری به طور پیوسته نمود داشته باشند. در بیشتر کودکان و نوجوانان بیش‌فعال، نوع ترکیبی آن دیده می‌شود.
بعد از 6 ماه برای درمان اقدام کنید
به‌طور کلی ارزیابی و تشخیص اختلال بیش‌فعالی کار ساده‌ای نیست و نیازمند ارزیابی‌های چندگانه است. صرف توجه به این نشانه‌ها و داشتن آن‌ها، نشان‌دهنده وجود بیش‌فعالی در کودک شما نیست اما اگر شش نشانه یا بیشتر را در بازه زمانی شش ماه در کودک خود مشاهده می‌کنید که با سطح رشد فرد ناهماهنگ است و به‌طور مستقیم بر فعالیت‌های اجتماعی و تحصیلی او تأثیر منفی می‌گذارد و رفتارهای او صرفاً جلوه نافرمانی، لجبازی، خصومت یا ناتوانی در درک تکالیف یا دستورالعمل‌ها نیستند، بهتر است توسط متخصص و روان‌شناس کودک برای تشخیص نهایی بررسی شود.
نویسنده : پرستو عادل صدیق | ‌ روان‌شناس