این کتاب شامل یک مقدمه و چهار فصل است. در مقدمه کتاب، توضیحاتی درباره ادوار برگزاری کنگره جهانی امام رضا (ع) ذکر شده و به کیفیت حضور رهبر معظم انقلاب اسلامی در این کنگره اشاره شده است.

برگزاری کنگره جهانی حضرت رضا (ع) با قدمتی ۴۰ ساله از سال ۱۳۶۲ آغاز شده و تا سال ۱۳۷۲ چهار دوره را با حضور پر رنگ اندیشمندان داخلی و خارجی همچنین علما و مراجع عظام تقلید را پشت سر گذاشته است. حضور محوری رهبر فرزانه انقلاب در این رویداد بزرگ از نقاط برجسته و از برگ‌های زرین این اتفاق بزرگ محسوب می‌شود. در سال ۱۴۰۳ پنجمین کنگره جهانی امام رضا (ع) با توقفی حدود سی سال برگزار شد که مزین به بیانات رهبر بزرگوار انقلاب در جمع اعضای منتخب هیئت علمی این کنگره شد که متن این بیانیه به عنوان بخش پایانی کتاب در معرض نظر علاقه‌مندان به فرهنگ و سیره رضوی قرار دارد.

فصل اول این کتاب به پیام رهبر معظم انقلاب اسلامی به کنگره اول که مرداد ماه ۱۳۶۳ برگزار شد، می‌پردازد. ایشان در این پیام، مباحثی درباره ضرورت تأسیس حکومت بر پایه امامت در زمان ائمه اطهار (ع) را مطرح می‌کنند. پس از آن نیز به صورت تفصیلی به موضوع ولایتعهدی امام رضا (ع) و دلایل مأمون برای دعوت ایشان به خراسان پرداخته و در پایان، سیاست‌ها و تدابیر امام رضا (ع) در برابر مأمون تشریح می‌شود.

اما بخش دوم این کتاب، به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در افتتاحیه کنگره دوم در سال ۱۳۶۵ اختصاص پیدا کرده است. ایشان در ابتدای این بیانات، بار دیگر سخنان خود در کنگره اول را مؤکداً تکرار می‌کنند و می‌فرمایند: «عنصر مبارزه سیاسی حاد که خط ممتد زندگی ائمه هدی (ع) را در طول ۲۵۰ سال تشکیل می‌دهد، در لابه‌لای روایات، احادیث و شرح حال‌های ناظر به جنبه علمی و معنوی گم شده. زندگی ائمه (ع) را ما به عنوان درس اسوه باید فرا بگیریم، نه فقط به عنوان خاطره‌های شکوهمند و ارزنده و این بدون توجه به روش و منش سیاسی این بزرگواران ممکن نیست».

در ادامه، «مبارزه سیاسی» یا «مبارزه حاد سیاسی» ائمه (ع) را این گونه تشریح می‌کنند: «ائمه (ع) از لحظه وفات رسول‌الله (ص) تا سال ۲۶۰ درصدد بودند حکومت الهی را در جامعه اسلامی به وجود بیاورند. این اصل مدعاست. البته نمی‌توانیم بگوییم که می‌خواستند حکومت اسلامی را در زمان خودشان، یعنی هر امامی در زمان خودش به وجود بیاورد بلکه آینده‌های میان‌مدت و بلندمدت و در مواردی هم نزدیک‌مدت وجود داشت».

بخش سوم کتاب شامل پیام رهبر معظم انقلاب به کنگره سوم در سال ۱۳۶۸ است و با توجه به تمرکز این کنگره بر زندگی امام موسی کاظم (ع)، پیام ایشان نیز اشاراتی به تاریخ زندگی امام موسی کاظم (ع) به عنوان یکی از مهم‌ترین مقاطع زندگی ائمه (ع) دارد که به تعبیر ایشان «دو تن از مقتدرترین سلاطین بنی‌عباس –منصور و هارون- و دو تن از جبارترین آنان -مهدی و هادی- در آن زمان حکومت می‌کرده‌اند» و درباره این دوران می‌فرمایند: «در این دوران، تنها چیزی که می‌تواند مبارزه و حرکت فکری و سیاسی ائمه اهل بیت (ع) و یاران صدیق آنان را مجال رشد و استمرار بخشد، تلاش خستگی‌ناپذیر و جهاد خطیر آن بزرگواران است و توسل به شیوه الهی تقیه. و بدین ترتیب است که عظمت حیرت‌آور و دهشت‌انگیز جهاد حضرت موسی بن جعفر (ع) آشکار می‌شود».

فصل چهارم و پایانی کتاب، شامل بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای منتخب هیئت علمی کنگره پنجم است. ایشان در این بیانات بر پژوهش در زندگی ائمه اطهار (ع) از سه جنبه قداست ائمه (ع)، بیان کلمات و درس‌های ائمه (ع) و بیان سیاست و هدف ائمه (ع) تأکید و در ادامه، تشکیل حکومت را به عنوان هدف بلندمدت تمام ائمه (ع) معرفی می‌کنند. در پایان نیز ایشان بر استخراج و تلخیص ابعاد زندگی ائمه (ع) و انتشار آن با زبان مناسب، به عنوان وظیفه برگزارکنندگان کنگره تأکید می‌کنند.