در دنیایی که هر لحظه با پیشرفت‌های فناوری شکل تازه‌ای به خود می‌گیرد، نبردی نامرئی و خاموش در حال وقوع است؛ نبردی میان هوش مصنوعی و بیت‌کوین، دو غول فناوری که برای تصاحب انرژی‌های محدود زمین به مصاف یکدیگر رفته‌اند. این جنگ نه بر سر قلمروهای دیجیتالی، بلکه بر سر منبعی بسیار حیاتی‌تر، یعنی برق است. در حالی که هوش مصنوعی با توان محاسباتی بی‌پایان خود به انرژی نیاز دارد تا جهان آینده را بسازد، بیت‌کوین که زمانی یکه‌تاز میدان مصرف انرژی بود، اکنون با رقیبی تازه‌نفس روبرو شده است.

آیا این نبرد پایان خواهد داشت، یا جهان به زودی باید راهی تازه برای تأمین انرژی این غول‌های پرمصرف بیابد؟

هوش مصنوعی و بیت‌کوین، به عنوان دو نیروی نوآور قدرتمند جهان در حال رقابت برای آینده انرژی هستند. این رویارویی برای تسلط در استفاده از انرژی، ممکن است فرصتی منحصر به فرد برای ایجاد یک سیستم انرژی کارآمدتر و پایدارتر فراهم سازد. پیشرفت‌های اخیر فناوری نشان می‌دهد که اشتیاق شرکت‌های بزرگ فعال در این صنعت به انرژی به دلیل رویکرد جدید آن‌ها در زمینه هوش مصنوعی به سرعت در حال افزایش است. اما این تقاضای بالا تنها محدود به هوش مصنوعی نیست؛ بلکه استخراج کنندگان ارزهای دیجیتال از جمله بیت‌کوین، پیش‌تر در این مسیر گام نهاده‌اند. از همین روی، اکنون هر دو طرف برای دستیابی به منابع بیشتر برق برای مراکز داده و عملیات استخراج در رقابتی شدید هستند.

چالش تاب‌آوری استخراج‌کنندگان رمزارز در برابر غول‌های فناوری

این رقابت برای دسترسی به منابع برق، بخش انرژی‌بر استخراج ارزهای دیجیتال را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. برخی از استخراج‌کنندگان با اجاره یا فروش زیرساخت‌های متصل به شبکه و مراکز خود به شرکت‌های فناوری سود هنگفتی به‌دست می‌آورند، در حالی که دیگران دسترسی به برق مورد نیاز برای ادامه فعالیت‌های خود را از دست می‌دهند.

مدیرعامل شرکت استخراج بیت‌کوین «Stronghold Digital Mining» طی روزهای اخیر با انتشار مقاله‌ای درباره این دو صنعت جدید پرمصرف انرژی نوشت: «نبردی بزرگ برای تسلط در زمینه هوش مصنوعی توسط بزرگ‌ترین و ثروتمندترین شرکت‌های دنیا در حال انجام است و آن‌ها نگران هستند، گویی که زندگی‌شان به پیروزی در این رقابت وابسته است.»

با توسعه روزافزون هوش مصنوعی، شرکت‌های بزرگ فناوری برای مراکز داده خود به انرژی نیاز دارند تا این فناوری را توسعه دهند. این در حالی است که میزان انرژی موجود محدود بوده و تنها این غول‌های فناوری نیستند که می‌خواهند از آن استفاده کنند. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد که برخی استخراج‌کنندگان بیت‌کوین نیز از طریق توافق با شرکت‌های هوش مصنوعی برای تأمین انرژی مورد نیاز آن‌ها، از این فرصت برای تداوم حیات و تضمین سود خود بهره می‌برند.

در واقع، می‌توان چنین استنباط کرد که برخی از شرکت‌های استخراج بیت‌کوین با توجه به چشم‌انداز تغییر تقاضای انرژی و فرصت‌های سودآوری که در چشم‌انداز جدید وجود دارد، هویت خود را به عنوان تأمین‌کنندگان انرژی و پیمانکاران مراکز داده هوش مصنوعی بازتعریف می‌کنند.

با این وجود، مشکل از آن‌جا آغاز می‌شود که همه شرکت‌های استخراج رمزارز منبع برق اختصاصی ندارند و دسته فاقد دسترسی به منابع مذکور، با کاهش دسترسی به برق مواجه هستند، زیرا شرکت‌های بزرگ فناوری توانایی پرداخت هزینه‌های بالاتر برای انرژی را دارند.

تأثیرات تقاضای هوش مصنوعی و بیت‌کوین بر منابع انرژی

در حال حاضر، بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (International Energy Agency)، مراکز داده ۱ تا ۱.۳ درصد از مصرف برق جهانی را به خود اختصاص داده‌اند، در حالی که استخراج ارزهای دیجیتال تنها ۰.۴ درصد از این میزان را مصرف می‌کند. از سوی دیگر، انتظار می‌رود که این اختلاف در آینده نزدیک بیشتر شود.

اینکه چگونه استخراج بیت‌کوین و اکنون هوش مصنوعی، چشم‌انداز تقاضای برق را تغییر داده‌اند، بسیار قابل توجه است. در دو دهه گذشته، تقاضای برق در ایالات متحده به دلیل بهبود بهره‌وری انرژی و نبود منابع جدید تقاضا ثابت مانده بود. در چنین وضعیتی، تنها متقاضیان شاخص جدید استخراج‌کنندگان بیت‌کوین بودند که آن‌ها هم به اندازه کافی برای ایجاد تغییر چشمگیر در میزان تقاضا و بر هم زدن تعادل بزرگ به نظر نمی‌رسیدند.

سپس و در سال‌های ابتدایی دهه سوم قرن بیست و یکم، شرکت‌های بزرگ فناوری تصمیم گرفتند که جدی‌تر وارد عرصه هوش مصنوعی شوند و از آن زمان تغییرات در تعادل زیرساخت تأمین برق جهانی آغاز شد. اکنون این شرکت‌های بزرگ، در حال مغلوب ساختن استخراج‌کنندگان بیت‌کوین در رقابت برای توسعه نیروگاه‌ها و قراردادهای تأمین انرژی هستند.

پیش‌بینی می‌شود که تا پایان این دهه، مراکز داده تا ۹ درصد از کل برق تولید شده در ایالات متحده را مصرف کنند؛ رقمی که بیش از دو برابر مصرف فعلی آن‌ها محسوب می‌شود و کارشناسان دلیل آن را سرمایه‌های کلان برای گسترش مراکز محاسباتی از سوی غول‌های فناوری می‌دانند.

طبق گزارش اخیر وبگاه خبری رویترز درباره هوش مصنوعی و استخراج بیت‌کوین، تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کنند که یک‌پنجم از ظرفیت برق استخراج بیت‌کوین در سه سال آینده به مراکز داده هوش مصنوعی اختصاص خواهد یافت. این ظرفیت توسط فعالان حوزه استخراج ارزهای دیجیتال فروخته خواهد شد یا در جنگ‌های مزایده‌ای که هم‌اکنون در حال انجام است، توسط شرکت‌های بزرگ فناوری به‌دست خواهد آمد.

تحلیل‌گران همچنین انتظار دارند که تا پایان سال ۲۰۲۷، ۲۰ درصد از ظرفیت برق استخراج‌کنندگان بیت‌کوین به هوش مصنوعی اختصاص یابد. در سال گذشته، استخراج‌کنندگان بیت‌کوین و صاحبان مراکز داده هوش مصنوعی به شکل فزاینده‌ای برای دستیابی به دارایی‌ها و قراردادهای انرژی مشابه به رقابت با یکدیگر پرداخته‌اند.

چالش‌های عرضه محدود انرژی برای رشد هوش مصنوعی

به عقیده کارشناسان، ریشه این رقابت به مشکلی ساده تحت عنوان عرضه محدود انرژی بازمی‌گردد و به دلیل این محدودیت در عرضه، انقلاب هوش مصنوعی ممکن است در نطفه خفه شود، مگر اینکه شرکت‌های بزرگ فناوری به سرعت موفق به تأمین منابع جدید انرژی شده و به آن‌ها دسترسی یابند. با این حال، در شرایط کنونی، تحقق این هدف بلند پروازانه بعید به نظر می‌رسد، زیرا حتی برخی منابع تجدید پذیر مانند انرژی خورشیدی نیز به اندازه کافی سریع و در مقیاس لازم قابل تأمین نیستند.

ارنست مونیز، وزیر سابق انرژی ایالات متحده، اوایل امسال طی یک سخنرانی درباره این موضوع گفت: «ما نمی‌توانیم در عرض چند سال ۱۰۰ گیگاوات انرژی تجدیدپذیر جدید بسازیم. از همین روی در شرایط دشواری گرفتار شده‌ایم.»

هیدروکربن‌ها و انرژی هسته‌ای؛ سوخت انقلاب هوش مصنوعی

به عقیده کارشناسان، تنها دو نوع ظرفیت تولیدی وجود دارد که می‌تواند تأمین پایدار مورد نیاز مراکز داده، توسط استخراج‌کنندگان بیت‌کوین و شرکت‌های بزرگ فناوری را فراهم کند. این دو منبع هیدروکربن‌ها و انرژی هسته‌ای محسوب می‌شوند. با کنار رفتن زغال‌سنگ، تنها گاز و انرژی هسته‌ای هستند که می‌توانند انقلاب هوش مصنوعی را تقویت کرده و صنعت استخراج بیت‌کوین را همچنان زنده نگه دارند.

مقررات جدید ساخت نیروگاه‌های مبتنی بر گاز به دلیل الزامات کنترل آلودگی زیست محیطی بسیار سخت‌گیرانه هستند و هزینه‌ها را به شدت افزایش می‌دهند. با وجود، برآوردهای صورت گرفته نشان می‌دهند که تشنگی سیری‌ناپذیر شرکت‌های بزرگ فناوری برای انرژی، باعث می‌شود آن‌ها هر بهایی را برای تأمین برق بپردازند. از همین روی توسعه نیروگاه‌های گازسوز ممکن است هنوز راهکاری منطقی به نظر برسد.

در حالی که حتی ساخت نیروگاه‌های گازسوز و هسته‌ای جدید نیز فرایندی زمان‌بر به شمار می‌رود. طرح این پرسش که استخراج‌کنندگان بیت‌کوین و شرکت‌های بزرگ فناوری در این مدت چه خواهند کرد، جالب به نظر می‌رسد و تنها پاسخ واضح در شرایط فعلی، این است که رقابت بین این دو صنعت پرمصرف انرژی همچنان تشدید خواهد شد.